Khoai lang là nguồn thực phẩm giàu chất xơ, vitamin C và nhiều khoáng chất thiết yếu như kali, canxi, magie... Nhờ hàm lượng chất xơ dồi dào, khoai lang giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Vì vậy, nhiều người xem đây là loại “ngũ cốc tự nhiên” phù hợp với hầu hết mọi đối tượng.
Trong bối cảnh chế độ ăn hiện nay thường thiếu chất xơ, khoai lang trở thành lựa chọn đặc biệt có lợi. Với hàm lượng đường thấp và khả năng ổn định đường huyết tốt hơn so với cơm hay mì, khoai lang được ưa chuộng trong thực đơn giảm cân và ăn kiêng lành mạnh.
Loại củ này còn chứa carbohydrate phức hợp – được tiêu hóa chậm, cung cấp năng lượng bền vững cho cơ thể, nên rất được các vận động viên và người tập thể hình yêu thích.
Tuy nhiên, không phải ai cũng nên ăn khoai lang. Hàm lượng kali, tinh bột và axit oxalic cao trong loại củ này có thể tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe đối với một số nhóm người nhất định.
Ai nên hạn chế hoặc tránh ăn khoai lang?
1. Người mắc bệnh thận Khoai lang chứa nhiều kali – một khoáng chất có lợi cho người khỏe mạnh nhưng lại tiềm ẩn rủi ro với bệnh nhân thận. Thận có nhiệm vụ đào thải lượng kali dư thừa ra khỏi cơ thể, nhưng khi chức năng thận suy giảm, khả năng này bị hạn chế. Hậu quả là kali tích tụ trong máu, gây tăng kali máu, rối loạn nhịp tim, thậm chí dẫn đến ngừng tim nguy hiểm.
Các nghiên cứu cho thấy việc ăn thực phẩm giàu kali có thể làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch ở người bệnh thận. Vì vậy, nhóm đối tượng này nên hạn chế hoặc tránh tiêu thụ khoai lang trong khẩu phần hằng ngày.
2. Người bị tiểu đường Mặc dù khoai lang có chỉ số đường huyết (GI) thấp hơn gạo trắng, nhưng vẫn chứa lượng tinh bột đáng kể. Khi vào cơ thể, tinh bột chuyển hóa thành glucose, khiến đường huyết tăng lên. Với người tiểu đường, đặc biệt là những người kiểm soát đường huyết kém, việc ăn quá nhiều khoai lang có thể làm đường huyết tăng nhanh trong thời gian ngắn.
Nguy cơ này còn cao hơn khi ăn khoai lang nướng, chiên hoặc tẩm mật ong – những món khiến lượng đường cô đặc và hấp thu nhanh hơn. Người tiểu đường nên ăn khoai lang với lượng vừa phải, kết hợp cùng thực phẩm ít đường, nhiều chất xơ để giảm tác động đến đường huyết.
3. Người bị rối loạn tiêu hóa hoặc dạ dày yếu Dù chất xơ trong khoai lang hỗ trợ tiêu hóa, nhưng với người có hệ tiêu hóa kém, nó lại dễ gây đầy hơi, chướng bụng và khó chịu. Người bị viêm dạ dày, hội chứng ruột kích thích hay tiêu hóa kém thường gặp khó khăn khi hấp thụ lượng chất xơ và tinh bột cao trong khoai lang.
Nếu ăn quá nhiều hoặc ăn khi khoai lang chưa chín kỹ, lượng chất xơ chưa được phân giải hoàn toàn sẽ lên men trong ruột, sinh khí và gây đầy hơi, khó tiêu. Vì vậy, nhóm người này chỉ nên ăn khoai lang chín mềm, với lượng vừa phải để tránh làm hệ tiêu hóa “quá tải”.
4. Người bị sỏi thận
Khoai lang là thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng lại chứa lượng axit oxalic tương đối cao – một chất có thể liên quan trực tiếp đến sự hình thành sỏi canxi oxalat, loại sỏi thận phổ biến nhất hiện nay. Khi axit oxalic kết hợp với canxi trong cơ thể, chúng tạo thành các tinh thể canxi oxalat và tích tụ dần trong thận.
Đối với người đã từng mắc sỏi thận, việc ăn nhiều thực phẩm chứa oxalat như khoai lang có thể làm tăng nguy cơ sỏi tái phát và khiến thận phải làm việc quá sức. Khi sỏi phát triển lớn, chúng có thể gây tắc nghẽn đường tiểu, dẫn đến đau quặn thận, tiểu ra máu, thậm chí phải can thiệp bằng phẫu thuật.
Vì vậy, bệnh nhân sỏi thận nên hạn chế các thực phẩm có hàm lượng oxalat cao, bao gồm khoai lang, rau chân vịt, củ dền và các loại hạt.
Dù khoai lang được xem là “siêu thực phẩm” tốt cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng phù hợp để sử dụng thường xuyên. Người mắc bệnh thận, tiểu đường, rối loạn tiêu hóa hoặc sỏi thận cần đặc biệt thận trọng.
Một chế độ ăn uống lành mạnh không nằm ở việc chỉ tập trung vào một loại thực phẩm, mà ở sự cân bằng và phù hợp với thể trạng từng người. Hiểu rõ cơ thể, ăn uống điều độ và khoa học chính là chìa khóa giúp duy trì sức khỏe bền vững.
