Nhiều trường hợp bỗng dưng nhận thông báo vay nợ mặc dù họ không thực hiện hợp đồng vay mượn nào. Có khả năng món nợ trên trời rơi xuống là do họ bị lộ thông tin CMND hoặc CCCD gắn chip. Trong trường hợp này, người bị hại cần xử lý thế nào?
Tiềm ẩn nhiều rủi ro khi để lộ thông tin CMND/CCCD
Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân là các giấy tờ nhân thân quan trọng của mỗi người dân, trong đó thể hiện đầy đủ các thông tin: Họ tên, địa chỉ, ngày tháng năm sinh, đặc điểm nhận dạng. Khi để lộ thông tin trên giấy tờ này đã vô tình tạo cơ hội cho kẻ xấu lợi dụng để sử dụng vào mục đích vi phạm pháp luật, nhất là các tội phạm công nghệ cao. Tuy nhiên, trên thực tế lại có không ít trường hợp vì chủ quan mà người dân vô tư chia sẻ hình ảnh CMND/CCCD không làm mờ thông tin ra ngoài, hay nhiều đối tượng đã sử dụng thủ đoạn xin chụp ảnh CMND/CCCD rồi trả tiền.
Hiện nay, thủ tục vay tiền qua app tương đối đơn giản, nhanh chóng, người vay chỉ cần ảnh chụp CMND/CCCD và thông tin cá nhân là có thể thực hiện thủ tục vay tiền. Ngay cả trường hợp cần xác minh chính chủ thì cũng được thực hiện hết sức sơ sài. Lợi dụng kẽ hở này, các đối tượng có thể dễ dàng thực hiện hành vi lừa đảo.
Ngoài ra, mọi người có thể bị lợi dụng sử dụng hình ảnh CMND/CCCD hai mặt để đăng ký thuê bao trả sau của các nhà mạng. Sau đó, chúng thực hiện những cuộc gọi quốc tế, hoặc thực hiện các cuộc gọi trong nước một cách vô tội vạ và chủ thẻ có thể phải chịu các khoản phí nợ cước... Chưa kể, các công ty ảo sẽ sử dụng thông tin cá nhân, ảnh chụp CMND/CCCD để đăng ký mã số thuế nhằm qua mặt các cơ quan chức năng…
Kẻ xấu có thể lợi dụng các thông tin bị lộ để thực hiện vào nhiều hành vi phạm tội khác nhau nhưng mục đích chung đều nhằm chiếm đoạt tài sản.
Có phải trả nợ nếu bị đánh cắp thông tin để vay tiền?
Vay nợ mang bản chất của thỏa thuận vay tài sản, theo đó căn cứ Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản được hiểu là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên cho vay sẽ giao tài sản cho bên vay và bên vay hoàn trả theo đúng số lượng, chất lượng, lãi (nếu có) trong thời hạn nào đó theo thỏa thuận.
Như vậy, việc vay nợ chỉ được xác lập dựa trên sự thỏa thuận của các bên dưới tinh thần tự nguyện, do đó nếu một người bị lấy cắp thông tin như số CMND, CCCD… nhưng trên thực tế không thực hiện giao dịch vay tiền thì không có nghĩa vụ phải trả nợ. Tuy nhiên, người bị lấy cắp thông tin trong trường hợp này phải chứng minh mình không phải là người thực hiện vay tiền.
Trường hợp người bị lấy cắp thông tin để vay nợ bị bên cho vay đòi nợ, có thể yêu cầu bên cho vay cung cấp các giấy tờ, chứng từ liên quan đến việc vay mượn như: Thời gian vay, số tiền vay, lãi suất cho vay, giao dịch vay để chứng minh. Đồng thời, để đảm bảo tốt nhất quyền lợi của bản thân, người bị hại có thể trình báo sự việc trên cho các cơ quan công an có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết tin báo tội phạm để tránh bị khủng bố và đòi nợ.
Kiểm tra các thông tin sau khi CMND/CCCD bị lộ
Để hạn chế thấp nhất thiệt hại xảy ra, ngay sau khi nhận thấy thông tin CMND/CCCD đã bị lộ, người dân cần thu hồi ảnh CMND/CCCD ngay khi đăng lên mạng hoặc gửi nhầm cho người khác.
Mọi người cần kiểm tra thông tin tài khoản cùng các khoản vay bởi vì kẻ xấu sau khi lấy được thông tin cá nhân của chủ thẻ có thể sẽ thực hiện các hành vi nhằm chiếm đoạt tài sản, trong đó phổ biến là hành vi vay tiền qua các app với thủ tục vay đơn giản.
Bên cạnh đó, mọi người cũng cần kiểm tra thông tin số điện thoại trả sau và thông tin thuế. Để kiểm tra xem số CMND/CCCD đã đăng ký bao nhiêu sim chính chủ, chủ thẻ soạn tin nhắn theo cú pháp TTTB gửi 1414. Trường hợp phát hiện một số điện thoại khác mà không phải do mình đăng ký cần nhanh chóng liên hệ đến nhà mạng để phản ánh kịp thời.
Còn để kiểm tra thông tin thuế khi nghi ngờ bị lợi dụng lấy số CNMD/CCCD để đăng ký mã số thuế ảo, có thể truy cập vào địa chỉ https://canhan.gdt.gov.vn/, sau đó nhập thông tin để kiểm tra.
Để tránh vướng phải những rắc rối không đáng có, chúng ta bảo quản tốt giấy tờ tuỳ thân, không chụp gửi lên mạng hoặc thậm chí không nên lưu trong điện thoại để tránh khả năng bị rò rỉ thông tin.
