Chế độ dinh dưỡng dành riêng cho người bị liệt nửa mặt rất quan trọng, kèm theo đó là những phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng
Các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng
Phục hồi chức năng giai đoạn cấp tính (từ 3 ngày – 1 tuần)
* Mục tiêu:
– Giảm tâm lý lo lắng giúp người bệnh an tâm và hợp tác trong điều trị
– Tăng tuần hoàn, phòng biến dạng mặt
– Bảo vệ mắt, chống khô mắt và viêm giác mạc
– Đảm bảo vệ sinh răng miệng.
* Phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng:
– Động viên, giải thích giúp người bệnh an tâm và hợp tác trong điều trị
– Dùng nhiệt ấm, xoa bóp cử động nhẹ nhàng tránh kích thích mạnh, giảm nói cười… Dùng bằng dính chữ Y cố định ở trán – môi trên và dưới để nâng cơ mặt khỏi sệ.
– Người bệnh nên đeo kính râm, nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý, dùng băng dính che mắt tạm thời để tránh bụi, dị vật gây tổn thương mắt.
– Hướng dẫn vệ sinh răng miệng.
Phục hồi chức năng giai đoạn bán cấp và mạn tính (sau 1 tuần)
* Mục tiêu
Tăng cường trương lực cơ, phục hồi cơ mặt bị teo, điều trị co cứng cơ mặt, tăng cường tuần hoàn, tiếp tục phục hồi chức năng giao tiếp, giữ gìn vệ sinh răng miệng.
*Phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng:
– Dùng nhiệt nóng, điện xung, điện phân, xoa bóp.
– Tập các cơ mặt qua các bài tập từ chủ động trợ giúp đến đề kháng.
Hướng dẫn người bệnh tự tập qua gương: nhắm mắt huýt sáo, thổi lửa, ngậm
chặt miệng, mỉm cười, nhăn trán, phát âm những từ có âm môi: B, P, U, I, A…
– Nên để người bệnh ở phòng riêng hoặc ở góc phòng có bình phong, ngăn cách với người bệnh khác để người bệnh khỏi ngượng ngùng, kém tập trung.
– Hướng dẫn người bệnh giữ ấm mặt, bảo vệ mắt, tránh các cử động mạnh ở mắt.
Chế độ dinh dưỡng chi người bị liệt nửa mặt
Bệnh thường xảy ra đột ngột khi đi tàu xe hoặc tối ngủ nằm cạnh cửa sổ, bị gió tạt vào mặt. Người bệnh cười nói khó, đánh răng, súc miệng nước trào ra một bên mép. Rõ nét nhất là mặt mất cân xứng: bên liệt trong như mặt nạ, các nếp tự nhiên như nếp nhăn, rãnh mũi má bị mờ hoặc mất, miệng và nhân trung méo về bên lành.
Sự mất cân xứng càng rõ khi bệnh nhân làm một số động tác chủ động như khi nhe răng mồm méo lệch sang bên lành. Đặc biệt, mắt bên liệt nhắm không kín do liệt cơ khép vòng mi và nhãn cầu bị đẩy lên trên để lộ một phần lòng trắng.
Ngoài ra, còn một số triệu chứng khác ít gặp hơn như cảm giác tê một bên mắt, mất vị giác ở 2/3 trước lưỡi, khô mắt do không tiết nước mắt hoặc tăng tiết mặt làm nước mắt chảy giàn giụa, nhất là trong hoặc ngay bữa ăn.
Phần lớn trường hợp mắc bệnh thường điều trị khỏi sau khoảng 1 - 3 tháng. Nhưng một số ca tiến triển xấu do chẩn đoán và điều trị sai, gây biến chứng và di chứng như viêm loét giác mạc (do mắt nhắm không khép kín dễ bị gió bụi bẩn bám vào gây nhiễm khuẩn), co giật cơ mặt (do hồi phục thần kinh không hoàn toàn) hoặc co cứng nửa mặt (do dây thần kinh thoái hóa). Miết hai bên cánh mũi.
Như trên đã nói bệnh thường xảy ra do lạnh đột ngột, cần tránh bị lạnh khi đi tàu xe và nên đóng cửa sổ khi ngủ để tránh gió lùa. Người già ban đêm không nên ra ngoài đi tiểu; Khi bị bệnh liệt mặt, cần đi khám để chẩn đoán chính xác và loại trừ một số bệnh nguy hiểm khác cũng gây bệnh liệt mặt như chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, u não...
Để bảo vệ mắt bên liệt khỏi gió bụi và tránh biến chứng viêm loét giác mạc, cần đeo kính râm lót gạc sạch bên trong và rửa mắt hàng ngày bằng dung dịch nước muối NaCl 0,9% hoặc cloramphenicol 0,4%.
