Nguy cơ bệnh đậu mùa khỉ lây lan vào Việt Nam
BS Đỗ Hồng Hiên, chuyên gia dịch tễ học WHO, cho hay virus đậu mùa khỉ có thể lây từ người qua người bằng hình thức tiếp xúc gần qua da. Virus còn có thể lây truyền qua dịch tiết cơ thể, qua giọt bắn, vật dụng chứa virus như chăn, ga…
Phần lớn người bệnh có triệu chứng lâm sàng nhẹ, có thể hồi phục sau vài tuần. Tuy nhiên cũng có trường hợp có biến chứng do chăm sóc các vết thương trên da, nốt phát ban không được tốt. Một số trường hợp diễn biến nặng ở nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, suy giảm miễn dịch.
"Việt Nam nằm ở khu vực tây Thái Bình Dương, mức nguy cơ đậu mùa khỉ xâm nhập từ thấp đến trung bình, đánh giá dựa vào các tiêu chí: mức độ trầm trọng của bệnh, nguy cơ ca xâm nhập, nguy cơ lây lan ở khu vực", bác sĩ Hiên nói.
Hiện nay, tại khu vực Tây Thái Bình Dương, tính tới ngày 21/7 đã có 53 ca mắc đậu mùa khỉ tại 6 quốc gia. Tuy nhiên với sự gia tăng ca bệnh rất nhanh trên thế giới, giao thông đi lại thuận lợi nên nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam là có thể.
"Đáng lưu ý, có rất nhiều ca bệnh hoàn toàn không có tiền sử đi lại đến vùng có ca bệnh. Chúng tôi cho rằng nguy cơ những làn sóng mới và sự gia tăng mới của ca bệnh đậu mùa khỉ là hoàn toàn có thể", bác sĩ Hiên nói.
Bác sĩ Hiên cho biết bệnh đậu mùa khỉ được chia làm 2 giai đoạn:
Giai đoạn ủ bệnh là 6-13 ngày sau phơi nhiễm nhưng có thể là đến 5-21 ngày. Giai đoạn đầu tiên là trong 1-5 ngày đầu, người bệnh có biểu hiện sốt, đau đầu, đau lưng, đau cơ, rất mệt, đặc biệt là sưng hạch.
Giai đoạn thứ 2 kéo dài 1-3 ngày sau khi sốt suy giảm, lúc này xuất hiện các nốt phát ban. Bệnh có biểu hiện phát ban điển hình, cụ thể nốt phát ban thường xuất hiện theo trình tự có thể kéo dài 2-4 ngày. Ban đầu là các nốt dẹp, sau đó nổi lên sưng mọng nước, có mủ rồi vỡ ra, đóng vảy, bong tróc vảy, hình thành lớp da non.
Bác Hiên lưu ý, hiện nay rất nhiều bệnh nhân mắc bệnh nhưng có biểu hiện lâm sàng không điển hình, thậm chí không triệu chứng khiến cho việc nhận biết triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán khó khăn.
Tuy nhiên, bệnh có một số dấu hiệu điển hình như sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, phát ban (không điển hình).
Riêng phát ban trong đậu mùa khỉ đi theo thứ tự. Đầu tiên là những nốt phát ban dẹt, đau, sau đó nổi bọng nước, có mủ và vỡ ra… tiếp xúc với dịch đó sẽ lây lan.
Nguyên nhân bệnh đậu mùa khỉ
Như đã đề cập ở trên, nguyên nhân gây bệnh là do chủng virus này thuộc giống Orthopoxvirus trong họ virus Poxviridae. Mặc dù vậy, cơn bùng phát dịch bệnh đậu mùa khỉ hiện tại rất có thể không phải do khỉ gây ra. Theo WHO, khả năng cao nguyên nhân gây bệnh của đợt dịch này là do các loài gặm nhấm hoang dã bị nhiễm bệnh ở các vùng phía Tây và Ttrung Phi, như chuột túi khổng lồ Gambia, chuột sóc, cầy thảo nguyên… Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có bằng chứng cụ thể.
Bạn có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ từ một con vật bị nhiễm bệnh nếu bạn bị cắn hoặc bạn chạm vào máu, dịch cơ thể, mụn nước hoặc vảy vết thương của nó. Bệnh đậu mùa khỉ cũng có nguy cơ lây lan khi bạn ăn thịt của động vật bị nhiễm bệnh chưa được nấu chín kỹ, hoặc do chạm vào các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật bị nhiễm bệnh (như da hoặc lông động vật).
Bên cạnh đó, bệnh đậu mùa khỉ cũng có thể lây qua đường:
- Chạm vào quần áo, chăn, drap trải giường hoặc khăn tắm của người bị bệnh đậu mùa khỉ
- Chạm vào vết phồng rộp hoặc vảy vét thương trên da người bệnh
- Giọt bắn đường hô hấp, cơn ho hoặc hắt hơi của người bị phát ban đậu mùa khỉ
- Máu, dịch cơ thể, niêm mạc (mắt, mũi hoặc miệng) của người bệnh
Hầu hết các trường hợp lây nhiễm được ghi nhận cho đến nay chủ yếu liên quan đến nam giới quan hệ tình dục đồng giới. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết căn bệnh này không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục mà có thể lây lan qua việc tiếp xúc trực tiếp khi quan hệ tình dục.
Thời gian ủ bệnh
Bạn đang thắc mắc, nếu chẳng may một người mắc bệnh đậu mùa khỉ, thời gian ủ bệnh sẽ là bao lâu? Thông thường, thời gian ủ bệnh của bệnh đậu mùa khỉ là từ 6-13 ngày. Mặc dù vậy, thời gian ủ bệnh cũng có thể kéo dài từ 5-21 ngày mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng. Bệnh thường khỏi trong vòng 2-4 tuần.
