Miền Tây trong mùa nước nổi là một kho tàng phong phú với nhiều loài sản vật như tôm cá và rau củ, trong đó nổi bật có cá lòng tong. Dù có kích thước nhỏ bé, nhưng cá lòng tong lại mang đến hương vị thơm ngon, từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc trong bữa cơm hàng ngày của người dân nơi đây.
Theo thông tin nghiên cứu, cá lòng tong được biết đến với tên tiếng Anh là Rasbora, thuộc chi cá Cyprinidae. Loài cá này có hình dáng nhỏ nhắn và dẹt nhưng vô cùng săn chắc, khi trưởng thành chiều dài cơ thể chỉ khoảng 10cm. Đặc điểm nổi bật của cá lòng tong là phần hàm dưới dài, miệng hơi nhếch lên, đôi mắt to với viền bạc ánh lên, cùng với vây lưng dài, mỏng và nhỏ gọn.
Cá lòng tong chủ yếu phân bố tại khu vực Nam Á và Đông Nam Á, đặc biệt dồi dào tại sông Chao Phraya của Thái Lan và lưu vực sông Mê Kông.
Cá lòng tong chủ yếu phân bố tại khu vực Nam Á và Đông Nam Á, đặc biệt dồi dào tại sông Chao Phraya của Thái Lan và lưu vực sông Mê Kông
Tại Việt Nam, cá lòng tong tập trung nhiều ở các tỉnh miền Tây. "Tôi vẫn nhớ thời gian trước, cá lòng tong phong phú vô cùng. Những hôm thời tiết trong xanh, thật dễ dàng để quan sát những đàn cá lòng tong bơi lội trên mặt nước nông. Các trẻ nhỏ trong xóm chỉ cần mang cần câu với ít tép hay trứng kiến vàng làm mồi là đã có thể tha hồ bắt được cá, vì cá lòng tong rất háu ăn; con vừa kéo lên thì con khác đã nhảy tới đớp mồi…
Dù giờ đây cá lòng tong đã ít đi trong tự nhiên so với trước, nhưng vào mùa vẫn có thể thu hoạch và mang bán khắp nơi. Cảm giác hoài niệm về món cá lòng tong kho mẹ nấu vẫn luôn đọng lại trong tâm trí tôi với hương vị thơm ngon và cay cay thật hấp dẫn”, anh Vinh, người Tiền Giang, chia sẻ.
Dù giờ đây cá lòng tong đã ít đi trong tự nhiên so với trước, nhưng vào mùa vẫn có thể thu hoạch và mang bán khắp nơi
Cá lòng tong có thể được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như chiên xù, hoặc ướp muối để tạo độ cứng rồi nấu canh chua trái giác. Đặc biệt, món kho tiêu cũng là một lựa chọn không thể bỏ qua. Trước đây, cá lòng tong thường được coi là thực phẩm của người nghèo, nhưng hiện nay nó đã "lên tầm" thành một đặc sản nổi tiếng. Nhiều nhà hàng tại miền Tây đã đưa cá lòng tong vào thực đơn để phục vụ thực khách từ nơi xa. Với cái tên độc đáo cùng hương vị thơm ngon, loại cá mang đậm bản sắc miền sông nước này đã chinh phục được lòng của không ít du khách.
Trên thị trường hiện nay, cá lòng tong được bán với mức giá khoảng 80.000 đồng/kg. Trong khi đó, sản phẩm khô cá lòng tong có giá lên tới 200.000 đồng/kg. Cá khô chỉ cần chiên qua với một ít dầu mỡ là đã sẵn sàng để thưởng thức.
Trên thị trường hiện nay, cá lòng tong được bán với mức giá khoảng 80.000 đồng/kg
Mỗi mùa đánh bắt, người dân ở các tỉnh như Tây Ninh, Tiền Giang, Bạc Liêu và Cà Mau lại có dịp tăng thêm thu nhập nhờ nghề bắt cá lòng tong.
Chị Hòa (người Tiền Giang) chia sẻ: "Khi mưa xuống, cá thường di chuyển theo dòng nước, có khi ngược dòng từ các kênh ra ruộng. Vì vậy, người bắt cá cần có kinh nghiệm để nắm bắt hướng di chuyển của cá. Một đêm mưa, tôi có thể bán được khoảng 1 triệu đồng."
Để sản xuất 1 kg cá lòng tong khô, cần khoảng 4-5 kg cá tươi. Loại khô này dễ bảo quản và có thể vận chuyển đi xa, nên rất được yêu thích. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản đúng cách, cá khô dễ bị hư hỏng, ẩm mốc, và mất đi hương vị thơm ngon ban đầu. Do đó, khi chọn mua cá lòng tong khô, người tiêu dùng nên chú ý đến nguồn gốc và lựa chọn các cơ sở sản xuất uy tín để đảm bảo chất lượng.
