Theo quy định tại khoản 3 Điều 38 Luật Cư trú năm 2020, bắt đầu từ ngày 1-1-2023, SHK giấy, sổ tạm trú giấy sẽ chính thức không còn giá trị sử dụng. Cơ quan chức năng sẽ quản lý thông tin cư trú của người dân bằng phương thức điện tử, thay vì thủ công như trước đây.
Kể từ ngày 1-7-2021, thời điểm luật có hiệu lực, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong SHK, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi SHK, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú và không cấp mới, cấp lại SHK, sổ tạm trú.
Chính vì chỉ được cập nhật trên hệ thống dữ liệu điện tử, thông tin về cư trú của người dân ở cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chính thức và Sổ hộ khẩu giấy sẽ khác nhau.
Đối với SHK giấy, sổ tạm trú giấy đã được cấp trước ngày 1-7-2021 thì vẫn được sử dụng và có giá trị cho đến hết ngày 31-12-2022. Như vậy, Bộ Công an không có chủ trương thu hồi SHK đại trà. Luật quy định rất rõ, chỉ những trường hợp làm các thủ tục dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ thì cơ quan công an mới phải thu hồi.
Việc thu lại nhằm tránh để người dân mang Sổ hộ khẩu không cập nhật đầy đủ thông tin cư trú đi thực hiện các giao dịch, dẫn tới phát sinh nhiều vấn đề.
Nhiều người băn khoăn sau khi sổ hộ khẩu bị thu hồi thì lấy gì để chứng minh thông tin về cư trú, nhất là khi thực hiện các giao dịch về nhà đất, ngân hàng…
Theo thông tư 55/2021 của Bộ Công an, sau khi sổ hộ khẩu bị “khai tử”, người dân có thể yêu cầu cơ quan nhà nước cấp xác nhận thông tin về cư trú cho mình.
Có hai hình thức cấp xác nhận:
Thứ nhất, công dân trực tiếp đến cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước, không phụ thuộc vào nơi cư trú, để đề nghị cấp.
Thứ hai, công dân gửi yêu cầu xác nhận thông tin về cư trú qua Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an, Cổng dịch vụ công quản lý cư trú.
Nội dung xác nhận thông tin về cư trú bao gồm thời gian, địa điểm, hình thức đăng ký cư trú.
Xác nhận này có giá trị 30 ngày kể từ ngày cấp. Trường hợp thông tin về cư trú của công dân có sự thay đổi, điều chỉnh và được cập nhật trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì xác nhận hết giá trị kể từ thời điểm thay đổi.
Các trường hợp bị thu Sổ hộ khẩu giấy trước ngày 01/01/2023
Theo quy định khoản 2 Điều 26 Thông tư 55/2021/TT-BCA, người dân sẽ bị thu hồi Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khi thực hiện một trong các thủ tục sau:
- Thủ tục đăng ký thường trú
- Thủ tục điều chỉnh thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú
- Thủ tục tách hộ
- Thủ tục xóa đăng ký thường trú
- Thủ tục đăng ký tạm trú
- Thủ tục gia hạn tạm trú
- Thủ tục xóa đăng ký tạm trú dẫn đến thay đổi thông tin trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.
Khi thực hiện một trong các thủ tục trên, ngoài việc bị thu lại Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, cơ quan thực hiện thủ tục đăng ký cư trú sẽ cập nhật, điều chỉnh lại thông tin của công dân trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Có thể thấy, đây đều là các thủ tục dẫn đến thay đổi thông tin về Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú của công dân. Thay vì điều chỉnh thông tin trong Sổ hộ khẩu, thông tin cư trú của công dân sẽ được cập nhật lên Cơ sở dữ liệu quốc gia, Sổ hộ khẩu điện tử do cơ quan Nhà nước quản lý.
Điều này tức là người dân chỉ bị thu hồi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú khi thay đổi thông tin cư trú trong sổ. Những ai không thực hiện thay đổi, bổ sung thông tin liên cư trú liên quan đến Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú giấy thì không bị thu hồi.
Trường hợp đã bị thu sổ hộ khẩu thì không cần quá băn khoăn có được lấy lại hay không vì tông tin đã được cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú.
