Sự thông minh của trẻ có thể là năng lực về logic - toán học, năng khiếu về từ vựng – ngôn ngữ, khả năng về thị giác – không gian, về cơ thể, âm nhạc, nội tâm, tương tác giữa người với người, về thiên nhiên.
Mỗi đứa trẻ đều đạt đến một mức độ nào đó ở từng kiểu thông minh khác nhau. Mức độ cao hay thấp thể hiện ưu thế hay hạn chế của cá nhân trong lĩnh vực đó. Vì vậy vấn đề chăm sóc giáo dục trẻ nên tìm hiểu, phát hiện những thiên hướng bẩm sinh của trẻ để phát triển, đồng thời cải thiện những mặt còn yếu kém. Điều quan trọng là mức độ thông minh có thể tăng thêm hoặc giảm đi tùy vào điều kiện trao dồi của trẻ.
 |
| Mức độ thông minh có thể tăng thêm hoặc giảm đi tùy vào điều kiện trao dồi của trẻ. |
Năng lực tư duy: Trẻ giỏi làm việc với những con số, có khả năng phân tích, tổng hợp, nhận định vấn đề logic, khoa học, có trí nhớ tốt. Trẻ sẽ dễ thành công trong lĩnh vực khoa học, tin học, thiên văn, …
Năng lực ngôn ngữ: Nhanh nhạy và chính xác trong việc sử dụng từ ngữ, nhạy cảm và sáng tạo với ý nghĩa của từng câu chữ, có kỹ năng nói và viết tốt, thường có trí tưởng tượng phong phú, khả năng miêu tả, kể chuyện hấp dẫn. Những tố chất này giúp trẻ thành công trong lĩnh vực văn học, ngôn ngữ học, luật sư…
Năng lực biểu diễn: Trẻ có khả năng điều khiển những bộ phận trên cơ thể như mắt, miệng, tay, chân,…; khéo léo và uyển chuyển trong động tác, có thể diễn tả hoặc truyền đạt cảm xúc qua hình thể. Phù hợp các ngành biểu diễn như diễn viên, vũ công, vận động viên.
Năng lực âm nhạc: Trẻ nhạy cảm với âm thanh và tiết tấu, phân biệt và ghi nhớ các giai điệu, thường ưa thích bắt chước thể hiện hoặc sáng tạo các tổ hợp âm, thích hợp môi trường âm nhạc như ca sĩ, nhạc sĩ, nhạc công…
Năng lực thị giác: Trẻ có cảm giác tốt và chuẩn xác về không gian, bố cục, tọa độ; giỏi vẽ, thích tô màu, xếp hình hoặc chế tạo những vật thể đẹp mắt. Phù hợp các ngành họa sĩ, kiến trúc sư, thủy thủ hay phi công.
Năng lực tương tác: Tinh tế và nhạy cảm trong việc nhìn nhận, đánh giá con ngừơi và sự việc, nắm bắt cảm xúc của ngừơi khác, có khả năng tổ chức, thuyết phục và gây ảnh hưởng. Những trẻ này có tiềm năng làm nhà giáo, bán hàng, tư vấn, chính trị gia…
Năng lực nội tâm: Am hiểu cảm xúc và hành vi, thường suy tư, có khả năng tập trung cao độ, làm việc độc lập tốt, nhìn nhận sự việc ý nghĩa sâu sắc,…Những trẻ này có khả năng trở thành triết gia, thần học…
Năng lực thiên nhiên: Trẻ nhạy cảm đối với các vật thể trong thế giới tự nhiên, hay tò mò quan sát, tìm hiểu về cây cối và động vật; nắm bắt, học hỏi rất nhanh thông qua sự tương tác với thiên nhiên, hoạt động ngoài trời. Họ dễ thành công nếu theo lĩnh vực sinh học, môi trường, y học…
Để phát hiện và bồi dưỡng các khả năng của trẻ, cha mẹ cần tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc nhiều với môi trường bên ngoài một cách chọn lọc, không quá khép kín trong gia đình. Không nên bồng bế trẻ quá nhiều mà nên để trẻ tự do hoạt động trên nền đệm mỏng vững chắc và an toàn để trẻ tập bò, tập đi tốt; đồng thời khuyến khích mọi người nói chuyện nhiều với trẻ. Trẻ 4-5 tuổi thì nên mua sách tô màu. Đọc truyện tranh hay kể chuyện cổ tích cho trẻ trước giờ ngủ giúp trẻ học, cân bằng tâm lý và phát triển trí tuệ. Trẻ lớn thì cho tiếp cận đa dạng loại hình như học đàn, hát, họa, Anh văn, võ thuật,... và theo đuổi nếu trẻ thích thú say mê và tỏ ra có năng khiếu về môn nào đó. Cần tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận nhiều với môi trường, tự do thể hiện năng khiếu để phát hiện, bồi dưỡng, trao dồi tốt nhất các khả năng của trẻ.
 |
| Bác sĩ Đào Thị Yến Thủy Chuyên khoa 1 – Nhi Khoa,Trung tâm Dinh dưỡng TP.Hồ Chí Minh. |
Khi phát hiện và có kế hoạch phát huy tiềm năng của trẻ một cách có định hướng, việc dạy dỗ và học tập sẽ hoàn toàn tự nhiên và hào hứng như sở thích của trẻ chứ không áp lực nữa. Để giúp trẻ phát huy được tiềm năng sẵn có đó một cách tối ưu, cần có một sự phát triển thế chất và trí tuệ cân bằng như một nền tảng vững chắc để trẻ phát huy nội lực tiềm tàng bên trong. Chúng tôi gọi đây là “Tác động kép cho sự phát triển cân bằng”, sự tác động kép đến chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt, học tập, vui chơi hợp lý đa dạng.
