Từ tên gọi cho đến tập tính sinh sống của loại cá này đều rất lạ. Chúng có tên là cá nác hoa, vừa biết bơi, biết lặn, còn biết chạy trên cạn nhanh thoăn thoát nhìn rất lạ mắt. Ở Thanh Hóa, loại cá này xuất hiện nhiều ở vùng ven biển các huyện Hậu Lộc, Nghi Sơn, Quảng Xương, Nga Sơn.
Kích thước của cá nác nhỏ, dài khoảng 10-15cm, trọng lượng con to 60 con/kg, trung bình là 80-100 con/kg. Loại cá này không có vảy, hình thuôn dài, nhẵn bóng, 2 con mắt lồi lên trông như mắt ếch. Thân và vây cá có màu nâu đất, điểm thêm những chấm màu xanh nhạt nên được gọi là cá nác hoa.
Cá nác hoa phân bố dọc theo các bãi lầy ở cửa sông, không ngập quá 2m nước. Chúng thường sống trong các hang hốc ở bãi lầy. Nhờ khả năng hô hấp đặc biệt mà chúng có thể di chuyển, chạy nhảy trên mặt bùn, sống ở cả trên cạn và dưới nước.
Theo anh Quân (xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa), để săn được cá nác hoa, người dân cần “chế” loại bẫy làm từ thân cây tre vót nhỏ, uốn cong, cao khoảng 40cm, phía dưới dùng dây cước đúc, màu trắng thắt nút. Khi cá nác hoa bơi qua đụng vào sợi dây sẽ bị bẫy kẹp chúng gần phần đầu, cá vẫn còn sống nên bán luôn được giá.
Mùa sinh sản của cá nác hoa bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm. Thời gian này thường cá đực và cá cái cặp với nhau. Chúng thường tìm các lùm cây dưới nước để sinh sản.
Anh Quân cho biết thêm: “Để bắt được nhiều con cá nác hoa đòi hỏi phải có kinh nghiệm. Cụ thể, di chuyển nhẹ đôi bàn chân, tìm vị trí đầu hang cá lên xuống để cắm bẫy, khoảng 20 phút quay lại kiểm tra một lần. Trời càng nắng to, cá nác hoa di chuyển lên mặt bùn tắm nắng càng nhiều”.
Cá nác hoa có thể chế biến thành nhiều món như nấu canh, nướng, kho khô,… thịt cá rất thơm ngon. Trước đây, cá nác hoa chủ yếu được bà con dùng làm thức ăn trong sinh hoạt hàng ngày nhưng hiện nay được coi là đặc sản ở nhiều nhà hàng. Cá thường được thương lái thu mua tại chỗ, số ít bán ở chợ dân sinh quanh vùng. Thậm chí loại tươi ngon có thể xuất sang thị trường Trung Quốc, Nhật Bản.
Trên thị trường hiện nay cá nác hoa được bán với giá khoảng 200.000 đồng/kg.
