Nếu như ai đã nghe qua bài hát Bóng cây kơ nia thì chắc hẳn đã biết đến loại cây này nhưng ít ai biết đến hạt kơ nia. Đã từ rất lâu, cây kơ nia được biết đến là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của người Tây Nguyên. Đặc biệt là cây cho ra quả có thể ăn được, khi tách hạt có thể chế biến làm thành món ăn vặt rất được các chị em ưa chuộng vì vừa thơm, giòn, béo ngậy lại có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe.
Ngoài cái tên kơ nia cây còn có tên gọi khác là cây cầy, cây cô đơn. Cây thường mọc dại ở những bãi đất trống, ở ven đường, xanh tốt quanh năm và cho ra quả để thu hoạch vào dịp cuối năm.
Người dân Tây Nguyên trước đây thường ngồi dưới gốc cây kơ nia để nghỉ ngơi, đói bụng thì nhặt quả kơ nia, lấy đá đập tách vỏ, ăn phần nhân trắng bên trong.
Anh Kha Nguyễn – một người dân ở Tây Nguyên chia sẻ: “Đây là cây mọc hoang, đến mùa quả chín rụng dầy dưới gốc. Kơ nia toàn những cây cổ thụ không ai trèo lên hái được. Trước đây người dân nhặt quả kơ nia về ăn “cứu đói”, không ngờ giờ đây loại hạt này bán rất chạy trên thị trường. Từ đó, nghề nhặt quả kơ nia về đập lấy hạt bán cho thương lái mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nhiều người”.
Cũng theo anh Kha Nguyễn, kơ nia được bán thương mại, thậm chí là thu mua để xuất khẩu nên giá từ vài chục nghìn đồng đã lên đến hàng trăm nghìn đồng/kg.
Quả kơ nia bé khá giống với quả xoan, nhỏ bằng ngón tay cái. Khi chín quả kơ nia chuyển sang màu vàng và tự rụng. Tới tháng 11 hàng năm, hạt kơ nia vào mua, lúc này người dân Tây Nguyễn sẽ đi nhặt quả về tách hạt và bán ra thị trường.
Anh Kha cho biết: “Phải 5-6kg quả tươi mới được 1kg hạt. Người dân chỉ cần ngồi dưới gốc và nhặt cũng được cả tạ trong vài giờ. Nhưng việc đập lớp vỏ cứng ở ngoài để lấy nhân thì yêu cầu sự tỉ mỉ và mất nhiều thời gian”.
Thị trường hiện nay có 2 loại hạt kơ nia, hạt tươi và hạt rang sẵn. Loại hạt tươi có giá khoảng 100.000 đồng/kg còn hạt rang sẵn có giá khoảng 150.000 đồng/kg. Loại hạt này được bán đắt hàng nhất vào dịp cận Tết Nguyên đán.
Không chỉ có hương vị lạ và ngon miệng, hấp dẫn, hạt kơ nia cũng chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Hạt kơ nia có chứa tới 67% dầu rất tốt cho da và tóc. Đồng thời lượng đạm và các vitamin khác có trong hạt rất cao (9% carbohydrat, sắt 61,4g, canxi 103,3mg, 37mg vitamin khác).
