Rau dền cơm có màu xanh trắng, hoa tụ lại trên ngọn như những núm cơm nhỏ. Loại rau này vẫn được nhiều người trồng để làm rau ăn nhưng có nhiều người cứ thấy cây mọc trong vườn là nhổ bỏ.
Các bác sĩ ở Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TPHCM) cho biết dền cơm là một loại rau được sử dụng phổ biến trong các bữa ăn của gia đình Việt. Rau có thể dùng để luộc, nấu canh hoặc chế biến thành nhiều món khác nhau. Bên cạnh đó, rau dền cơm còn là dược liệu có nhiều tác dụng trị bệnh quý.
Rau dền cơm chỉ cần hạt rơi xuống đất là sẽ mọc lên cây. Ngay cả khi hạt bị chôn vùi thì một thời gian sau cũng sẽ nảy mầm. Rễ cây rau dền khỏe, ăn sâu và bám chắc vào lòng đất để hút chất dinh dưỡng cũng như nước duy trì sự sống cho cây. Vì cây mọc dễ, mọc nhiều nên chúng thường bị nhổ bỏ để nhường đất trồng cây rau khác.
Nhiều nước dùng rau dền cơm làu rau ăn và thuốc trị bệnh
Y học cổ truyền cho biết rau dền cơm có vị ngọt, tính hàn nên có tác dụng giải nhiệt, mát gan, nhuận tràng, thông tiểu, lợi khí, trừ thấp, khai khiếu. Tùy vào từng bộ phận mà mục đích trị bệnh khác nhau. Chẳng hạn thân cây dùng làm thuốc trị bỏng nhẹ, làm tiêu mụn nhọt, lợi sữa. Lá cây kích thích tiêu hóa, điều trị táo bón, long đàm, giảm ho, viêm họng và một số vấn đề về đường hô hấp. Hạt làm thuốc đắp trị gãy xương, băng bó chấn thương.
Dựa trên y học hiện đại, rau dền cơm chứa các loại vitamin, axit amin, tinh bột, đạm thực vật, nước, chất béo, chất xơ, sắt, magie, phốt pho, mangan, kali, canxi và niacin,… Trong 100g rau dền có khoảng 86-92g nước, 3,2-3,4g chất đạm (protid), 6,2-6,3g chất đường (gluxit), 1,6-2,4g xenluloza (chất xơ), 241-288mg canxi, 27-63mg vitamin C, 2800-5300mcg carotene. Ngoài ra còn một số vitamin khác như B1, B2, PP,…
Với những giá trị như vậy, người Trung Quốc dùng rau dền cơm làm ẩm thực khoảng 400 năm qua. Ở một số nước châu Âu, châu Phi, châu Mĩ, rau dền cơm cũng được dùng làm rau ăn và làm thuốc. Ở Ấn Độ, Philippines, rau dền cơm được dùng điều trị tiểu đường, thiếu máu.
Theo viện dinh dưỡng quốc gia, so với nhiều loại rau ăn thì tỉ lệ chất đạm trong rau dền cơm tương đối cao. Nó gần như đầy đủ các axit amin cần thiết như lysin, phenylalanine, valin, loxin, acginin,…
Hàm lượng caroten trong rau dền khá cao, khi ăn vào cơ thể sẽ chuyển thành vitamin A giúp trẻ phát triển tốt, tăng sức đề kháng của cơ thể và giữ cho đôi mắt khỏe mạnh. Tuy nhiên, hàm lượng canxi trong rau dền cơm cao nhưng chúng ở dạng khó hấp thu nên lượng canxi được cơ thể hấp thu từ rau dều không lớn.
Lượng xenluloza (chất xơ) trong rau dền khá tốt, cấu trúc mịn màng nên dễ dàng chuyển sang các dạng hòa tan ở trong ruột, giúp kích thích mạnh làm tăng nhu động ruột chống táo bón, kích thích bài tiết dịch ruột. Đồng thời giúp quá trình tiêu hóa tốt và ăn ngon miệng. Ngoài ra, xenluloza trong rau dền còn có khả năng bài xuất cholesterol và chất độc hại.
Hơn nữa, rau dền cơm còn chứa một loại axit amin gọi là lysine và các khoáng chất như kali, phốt pho, magie, sắt, vitamin C, vitamin E giúp ngăn ngừa các gốc tự do gây lão hóa và dẫn đến sự hình thành các tế bào ung thư.
Những điều cần lưu ý khi ăn rau dền cơm
- Người bị dị ứng với rau dền cơm không nên dùng. Các bác sĩ cho biết, hiếm khi rau dền gây dị ứng nhưng trước đó nếu bạn từng bị nổi mẩn, ngứa ngáy, khó chịu sau khi ăn rau dền thì không nên dùng nó làm thuốc chữa bệnh.
- Phụ nữ mang thai, người bị tiêu chảy không được khuyến khích dùng rau dền.
- Thành phần acid oxalic trong rau dền có thể gây cản trở khả năng hấp thu canxi và kẽm trong cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi oxalat. Vậy nên bệnh nhân bị gout, sỏi thận, viêm khớp dạng thấp nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Rau dền cơm không nên nấu chung cùng thịt ba ba vì có thể gây ngộ độc. Đồng thời cũng nên tránh ăn chúng cùng thời điểm.
