Trong vô vàn thức quà biển bán ở nơi đây, người ta có thể ít chú ý tới một loại hải sản hình dạng không có gì nổi bật, nhưng chỉ cần nghe tên, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy thu hút – con ngán.
Ngán là loài nhuyễn thể sống ở vùng nước lợ hoặc nước mặn, có họ hàng gần gũi với ngao, hình dạng khá giống ngao nhưng nhỉnh hơn, vỏ sần sùi chứ không trơn như vỏ ngao. Thú vị thay, hai loài này ghép lại lại được một từ ghép có nghĩa khá…chán – “ngao ngán”.
 |
| Ngán có hình dạng tương tự ngao nhưng to hơn, vỏ sần và có độ dinh dưỡng cao. |
Tiếng là ngán nhưng đây lại là một đặc sản ngon hiếm nổi tiếng của vùng biển Quảng Ninh. Dù có nhiều tương đồng với con ngao, nhưng ta không thể đánh đồng chúng với nhau bởi ngán có giá trị dinh dưỡng vượt bậc, giá cả vì vậy cũng cao hơn ngao nghêu tới cả vài chục lần. Để bắt ngán cần người có kinh nghiệm lâu năm, chọn đúng thời điểm thủy triều rút trên vùng nước lợ, lần tìm từng lỗ ngán. Ngán chỉ có nhiều vào độ hè thu. Chuyển đông, ngán lẩn xuống rất sâu, rất khó đào tìm. Trước kia ngán có nhiều, giá thành còn rẻ hơn sò huyết nhưng nay đã hiếm hoi đi nhiều, nên có thể được xếp vào hàng hải sản quý.
 |
| Ngán có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon. |
Ngán có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon. Dẫu tên gọi đầy chán chường, nhưng bất kì ai cũng không thể cưỡng được sự hấp dẫn khi bàn tiệc ngán được dọn lên. Các quý ông thường ưa khai vị bằng rượu tiết ngán. Bầu tiết được tách khéo léo ra khỏi thân ngán, cho vào cốc thủy tinh đổ rượu trắng rồi dùng dụng cụ đánh trứng hoặc một bó đũa đánh tan bầu ngán. Tiết ngán hòa tan trong rượu có màu đỏ nhạt, khi uống có vị cay ngọt và hương thơm đặc trưng.
 |
| Ăn một lần là không thể quên hương vị đậm đà thơm tho ấy. |
Ngán hấp tuy đơn giản nhưng cần trải qua công đoạn sơ chế cầu kì. Ngán được buộc thép ngang thân, cắt cơ gân để khi luộc hấp không chảy nước ra ngoài. Ngán đặc biệt bởi chất nước ngọt, ăn một lần là không thể quên hương vị đậm đà thơm tho ấy.
 |
| Ngán nướng mỡ hành mang vị dân dã đồng quê. |
Ngán nướng mỡ hành mang vị dân dã đồng quê, thịt ngán giòn ngọt, mỡ hành thơm nức mang đến cho thực khách khẩu vị mới mẻ hứng khởi.
 |
| Ngán hấp, ngán nướng đơn giản đã ngon lành, thêm chút gia vị hành lá nấu cháo lại càng thêm nhớ đời. |
Ngán hấp, ngán nướng đơn giản đã ngon lành, thêm chút gia vị hành lá nấu cháo lại càng thêm nhớ đời. Bát cháo rắc lá hành, rau răm, thêm chút hạt tiêu, hành khô phi vàng lên trên ăn khi thật nóng. Bát cháo bốc khói nghi ngút, tiết ngán bùi thơm, ruột ngán giòn sần sật mà ngọt lừ. Vị ngọt ấy khó có thể tìm thấy ở bất cứ giống nghêu ngao nào khác.
 |
| Món ăn chỉ ăn một lần là nhớ mãi. |
Bởi chưa ở đâu nuôi được ngán nên ngán Quảng Ninh hiện nay thành sản vật quý hiếm. Vào chợ, người ta dễ dàng bắt gặp những hàng ngán con to, màu đẹp nhưng đó là ngán nhập miền Nam ra, vị nhạt, thịt cũng kém thơm tho. Phải đúng ngán Quảng Ninh mới là giống ăn hoài cũng không chán, thân đầy mọng, béo ngậy, dẫu chỉ ăn một lần là nhớ mãi. Đó thực sự là hương vị biển cả, mặn mòi mà ngọt bùi khó quên.
