Hoàng hậu là mẫu nghi thiên hạ thường có thân phận cao quý và được tuyển chọn kỹ lưỡng. Tuy nhiên, có một ngoại lệ, một phụ nhân từ ca kỹ thành hoàng hậu Trung Quốc như cổ tích. Tuy vậy, cuộc đời bà kết thúc bi kịch, chết oan khuất bên vệ đường khi bị hoàng đế thất sủng.
Trở thành hoàng hậu như truyện cổ tích
Tháng 3.139 trước Công nguyên (TCN), Hán Vũ Đế khi đó mới chỉ khoảng 18 tuổi đến nhà chị gái ở phía bắc thành Trường An, sau một chuyến thăm mộ hoàng tộc. Công chúa Bình Dương tổ chức yến tiệc, đem các mỹ nhân ra ca hát, rót rượu cho hoàng đế. Trong số này có Vệ Tử Phu, người ngay lập tức khiến Hán Vũ Đế đắm say trong lần đầu gặp mặt. Ngay sau đó, Hán Vũ Đế giả vờ đi thay áo để rời tiệc. Công chúa biết ý, giục Vệ Tử Phu vào hầu hạ. Vệ Tử Phu được Hoàng đế sủng hạnh ngay trong phòng thay đồ. Rồi khi rời phủ Bình Dương về cung, Hán Vũ Đế cũng mang theo nàng về cùng.
Hán Vũ Đế khi đó đã có hoàng hậu Trần A Kiều. Vì biết tính hoàng hậu hay ghen, lại không muốn phá hỏng mối nhân duyên do cha mẹ sắp đặt, nên đành bỏ mặc Vệ Tử Phu một mình trong cung. Suốt một thời gian như vậy, Vệ Tử Phu có ý rời cung, quay trở lại làm nô tì cho Bình Dương Công chúa. Đến chào tạm biệt Hán Vũ Đế, Vệ Tử Phu bật khóc khiến hoàng đế nảy sinh tình cảm, thuyết phục nàng ở lại cung.
Hoàng hậu A Kiều hết sức tức giận và ganh ghét, muốn loại bỏ hoàn toàn mối họa trước mắt. A Kiều muốn giết cả nhà Vệ Tử Phu nhưng kế hoạch sớm bị bại lộ. Hán Vũ Đế biết chuyện ngày càng tránh xa hoàng hậu, đưa Vệ Tử Phu lên làm phi tần. Vệ Tử Phu sau này sinh hạ cho hoàng đế 3 con gái. Hoàng hậu A Kiều thấy vậy ngày càng điên cuồng, dùng đến những tà thuật để hãm hại Vệ Tử Phu. Năm 130 trước Công nguyên, A Kiều bị phế truất “vì vi phạm luật pháp, sử dụng tà thuật và còn không còn xứng làm hoàng hậu”. Hán Vũ Đế nể tình nghĩa tha chết cho A Kiều, nhưng tước hết danh phận, đem giam lỏng trong cung đến khi chết già.
Một năm sau khi hoàng hậu A Kiều bị phế truất, Vệ Tử Phu sinh hạ cho hoàng đế một hoàng tử tên Lưu Cứ. Đó là cơ sở để Hán Vũ Đế tấn phong Vệ Tử Phu làm hoàng hậu, khi nàng tròn 28 tuổi.
Mọi chuyện đến đây tưởng chừng như là một câu chuyện cổ tích với Vệ Tử Phu. Nàng trở thành hoàng hậu danh chính ngôn thuận. Các thành viên trong gia đình được nhận nhiều bổng lộc, nắm chức quyền, hay trở thành tướng lĩnh trong quân đội nhà Hán.
Cái chết oan khuất đầy bi kịch
Theo thời gian, khi sắc đẹp và sự mới mẻ qua đi, hoàng hậu Vệ Tử Phu bắt đầu bị thất sủng. Hoàng đế dành sự sủng ái cho các phi tần khác trẻ tuổi hơn. Hán Vũ Đế cũng không cho rằng hoàng tử Lưu Cứ là người xứng đáng kế vị ngai vàng vì quá yếu đuối. Nhưng Vệ Tử Phu vẫn còn yên vị là nhờ tính tình không bon chen, lúc nào cũng nết na thùy mị và hoàn thành tốt cộng việc của mình mỗi khi hoàng đế không có ở cung.
Khi về già, Hán Vũ Đế tuổi cao, sa vào hưởng lạc, xây cất nhiều cung điện và tin vào chuyện mê tín. Giữa lúc đó, trong triều nảy sinh mâu thuẫn giữa Hán Vũ Đế và thái tử Lưu Cứ, cũng như việc các thế lực bên ngoài ganh ghét, tìm cách tiêu diệt dòng dõi nhà họ Vệ. Ông hiểu lầm con trai Lưu Cứ của mình chính là người âm mưu hại cha, vì vậy ông tức giận truất ngôi Thái tử, sai người bắt Lưu Cứ.
Sau khi Thái tử chết, Vũ Đế sai 2 đại thần đến tịch thu phụng ấn của Hoàng hậu, tước hết bổng lộc của nhà họ Vệ. Vệ Tử Phu không có cách nào để giải thích nên chọn cách tự sát. Gia tộc họ Vệ từng hết sức lừng lẫy thời nhà Hán, đã bị diệt vong hoàn toàn. Sử sách Trung Quốc ghi nhận bà là hoàng hậu tại vị lâu nhất lịch sử nhà Hán suốt 38 năm và lâu thứ hai trong lịch sử Trung Hoa.
