Chế độ ăn uống có ảnh hưởng cực kỳ lớn đối với sức khỏe. Việc tiêu thụ những thực phẩm không lành mạnh sẽ âm thầm phá hủy sức khỏe thậm chí thúc đẩy sự hình thành của các khối u và tế bào ác tính.
Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các "chất xúc tác" kích thích hình thành và đẩy nhanh sự phát triển của các tế bào K được chia thành các nhóm như sau:
Nhóm 1: Bao gồm chất (hoặc hỗn hợp) chắc chắn sẽ làm hình thành tế bào K cho người.
Nhóm 2A: Những chất (hoặc hỗn hợp) có thể gây K cho con người. Các bằng chứng đã đầy đủ nhưng vẫn chưa thể đi đến kết luận. Các chất này được chứng minh là có thể gây K ở động vật thí nghiệm.
Nhóm 2B: Những chất (hoặc hỗn hợp) có thể gây K cho người nhưng chưa có bằng chứng đầy đủ.
Nhóm 3: Những chất (hoặc hỗn hợp) không thể xếp loại vào tác nhân có thể gây K cho người. Hiện chưa có đủ bằng chứng trên người và động vật.
7 loại thực phẩm quen thuộc nằm trong "danh sách đen" gây K cho con người
Cá muối
Ướp muối là một cách dùng để bảo quản thực phẩm đã được sử dụng từ nhiều đời nay. Các loại cá khô, dưa muối... là món ăn quen thuộc trong bữa cơm hàng ngày của nhiều gia đình. Tuy nhiên, đây là thực phẩm được xếp vào nhóm gây K loại 1. Trong quá trình ướp muối, người ta sẽ sử dụng nồng độ muối cao để khử nước trong cá. Quá trình này khiến cá chứa cực nhiều nitrit. Khi đi vào cơ thể, dưới tác động của hệ tiêu hóa, nitrit sẽ chuyển đổi thành nitrosamine và rất dễ dẫn tới việc hình thành các tế bào ác tính.
Ngoài ra, cá muối còn có thể sản sinh vi khuẩn trong quá trình phơi nắng hoặc cá bị mốc dẫn tới sản sinh aflatoxin - một chất gây K cực mạnh.
Bên cạnh đó, ăn quá nhiều muối cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp, tim mạch...
Đồ chiên, đồ nướng
Đồ chiên, đồ nướng là món ăn khoái khẩu của nhiều người nhưng nó không hề có lợi cho sức khỏe.
Khi nướng, nhiệt độ cao làm thịt dễ bị cháy. Phần cháy khét đó chứa benzopyrene. Nếu nướng bằng than hoa, benzopyrene còn được tạo ra từ than hoa sau khi đốt. Chúng có thể bay lơ lửng trong không khí, hòa trộn vào khói dầu và bám vào thực phẩm.
Đối với đồ chiên, khi dầu thực vật được đun nóng ở mức trên 270 độ C sẽ tạo thành benzopyrene. Đến mức 300 độ C, một lượng lớn benzopyrene được tạo thành sẽ bám vào thực phẩm. Đặc biệt, khi sử dụng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần thì hàm lượng benzopyrene càng nhiều.
Trong khi đó, benzopyrene là một chất được chứng minh là có liên quan đến việc hình thành các tế bào K trong cơ thể.
Đồ ăn nóng
Thông thường mọi người sẽ thích những món ăn, đồ uống nóng hổi, mới nấu đặc biệt là trong những ngày thời tiết lạnh. Tuy nhiên, các chuyên gia phát hiện ra rằng đồ ăn nóng không hề có lợi cho sức khỏe như nhiều người nghĩ.
Đồ nóng trên 65 độ C được xếp vào nhóm chất gây ung thư 2A. Nguyên nhân là do niêm mạc và thực quản của con người rất mềm, mỏng manh, khả năng chịu nhiệt độ có hạn. Khi sử dụng thực phẩm quá nóng, chúng sẽ bị bỏng. Vết bỏng có thể hồi phục nhanh chóng nhưng bỏng nhiều lần trong thời gian dài sẽ gây viêm mạn tính và tăng nguy cơ hình thành các tế bào K ở thực quản, miệng và ở những vị trí khác trên cơ thể.
Thực phẩm mốc
Thực phẩm mốc chứa aflatoxin cực độc. Chất này được xếp vào nhóm gây K loại 1, độc gấp 68 lần asen. Aflatoxin là chất sinh ra do nấm Aspergillus flavus. Khi không được bảo quản đúng cách, nấm Aspergillus flavus sẽ hình thành và sinh ra aflatoxin. Khi chất này đi vào cơ thể con người, nó sẽ làm tổn thương gan và tăng nguy cơ mắc K gan.
Rượu
Thành phần chính của rượu là ethanol. Sau khi đi vào cơ thể, ethanol sẽ được chuyển hóa thành acetaldehyde - một chất được xếp vào nhóm gây K loại 1. Acetaldehyde sau đó sẽ tiếp tục chuyển hóa thành axit acetic và cuối cùng thành carbon dioxit + nước.
Rượu bia có thể gây K theo nhiều cách, chủ yếu là làm tổn thương DNA của con người và gây ra đột biến tế bào dẫn tới sự hình thành của các khối u ác tính.
Thịt chế biến sẵn
Một nghiên cứu mới cho thấy thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt muối, giăm bông...) có thể làm tổn thương tế bào, hình thành các khối u không kém gì rượu, thuốc lá...
Theo nghiên cứu này, ăn nhiều thịt chế biến sẵn sẽ làm tăng nguy cơ mắc K trực tràng. Ước tính, thường xuyên ăn 50g thịt chế biến sẵn/ngày sẽ làm tăng khả năng mắc K ruột lên 18%.
Nấm ngâm quá lâu
Nấm là thực phẩm giàu dinh dưỡng, dễ chế biến và có hương vị thơm ngon. Thông thường, chúng ta sẽ mua các loại nấm khô như mộc nhĩ, nấm hương... về tích trữ trong nhà. Khi sử dụng chỉ cần đem chúng ra ngâm với nước và chế biến.
Tuy nhiên, không nhiều người chú ý đến thời gian ngâm nấm. Ngâm nấm quá lâu sẽ khiến các vi khuẩn, nấm mốc sinh sôi, sinh ra chất độc aflatoxin và axit men gạo (mycolic axit). Đây là những chất đã được WHO công nhận thuộc nhóm gây K cấp độ 1.
