Chăm sóc rốn bé sau sinh
Khi còn trong bào thai, dây rốn làm nhiệm vụ nuôi bé. Sợi dây nuôi dưỡng này được cắt khi bé “sổ lồng”. Do đó, rốn lúc này là vết thương hở, nếu nhiễm trùng thì nguy cơ tử vong cao vì nhiễm trùng máu, uốn ván rốn sơ sinh.
Người thay băng rốn cho bé cần rửa tay bằng xà bông. Khi rốn chưa rụng, chỉ nên tắm vùng đầu và chân để giữ rốn khô, sau đó thay băng rốn (hiện nay có băng thun tiệt trùng).
Nếu bé có các dấu hiệu: rốn chảy mủ hôi, có quầng đỏ xung quanh rốn… và các triệu chứng: bé ngủ li bì, không chịu bú, sốt cao hoặc hạ thân nhiệt… nên đưa bé đi bệnh viện điều trị ngay. Nếu rốn sạch, quá trình khô rốn đang diễn ra thì bôi thuốc sát trùng, thay gạc và băng rốn lại bằng băng thun. Quấn tã bên ngoài cho bé. Cuống rốn sẽ rụng trong vòng chục ngày và lành hoàn toàn trong vòng nửa tháng.
Tai
Tai có lớp lông để ngăn bụi bặm từ bên ngoài xâm nhập vào ống tai bên trong. Lớp lông này di chuyển theo chiều từ trong ra ngoài, do đó mọi bụi bẩn, tế bào chết sẽ trở thành ráy tai nằm ngoài, dễ dàng bung ra. Các phụ huynh dùng tăm bông to ngoáy tai cho bé, vô tình đẩy chất cặn bã đi ngược vào trong, rất dễ gây nhiễm trùng tai trong. Đây là bệnh khó chữa. Vì vậy, khi bé có ráy tai nhiều, nên đưa bé đến chuyên khoa tai – mũi – họng để làm vệ sinh cho bé, người nhà không nên tự lấy ráy tai vì dễ làm tổn thương vùng niêm mạc mỏng manh này.
Mũi
Với các bé dưới một tuổi, nên dùng khăn mềm lau mũi cho bé. Không nên dùng tăm bông ngoáy mũi bé, vì dễ làm tổn thương niêm mạc mũi, chảy máu… Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý là điều mà các bác sĩ khuyên nên thực hiện để vệ sinh mũi cho bé sau khi đi chơi xa ở vùng ô nhiễm, đi bơi…
Khi bé bị sổ mũi, cần rửa mũi cho bé. Thuốc rửa mũi có nhiều loại phù hợp với lứa tuổi, mỗi tuổi một áp lực xịt khác nhau, ví dụ như thuốc dành cho trẻ sơ sinh dưới ba tuổi và thuốc dành cho trẻ trên ba tuổi. Nên dùng thuốc đúng tuổi, dùng sai sẽ hư tổn niêm mạc mũi của bé vì áp lực xịt quá mạnh. Khi rửa mũi cho bé, cần đặt bé ngồi, đầu hơi cúi xuống, để nước không gây sặc. Xịt xong một bên thì nhắc bé hỉ nhẹ ra rồi làm tiếp bên còn lại. Việc rửa mũi thường xuyên khi sổ mũi giúp bé dễ thở và mau hết bệnh.
Khoang miệng
Bé sau khi sinh nếu bú sữa mẹ thì lưỡi ít bị bám bợn và nấm, nhưng nếu bú sữa bình, lưỡi dễ bị đóng trắng, khiến bé đau đớn bỏ ăn. Để tránh trường hợp này, cần vệ sinh khoang miệng và lưỡi cho bé. Cho bé ngồi, dùng khăn sạch và mềm đã sát trùng bọc quanh ngón tay út, nhúng tay vào nước muối sinh lý, rơ một vòng từ lưỡi đến vùng trong hai má. Không đưa tay vào cuống lưỡi, vì dễ làm bé ói.
Khi bé lớn hơn, cần dạy bé đánh răng, súc miệng sạch để góp phần phòng bệnh vùng hầu họng. Súc nước muối sinh lý trước khi đi ngủ là thói quen tốt, nên tập cho bé.
Để tránh bệnh viêm họng, không nên cho bé ăn thức ăn có nhiệt độ nóng – lạnh thay đổi đột ngột. Cách ăn này làm cho niêm mạc vùng hầu họng không thích nghi kịp, bé dễ nhiễm bệnh.
Vùng kín
Đối với bé trai
Đối với bé trai, bạn không nên tắm cho bé bằng những chất làm cho nước bị sủi bọt hay có hương thơm, hoặc nước quá nóng, bởi chúng có thể chính là tác nhân khiến cho các mô tế bào xung quanh “cậu nhỏ” trở nên khô và rát. Khi tắm cho bé bạn không nhất thiết phải chạm vào bao quy đầu và làm lộ nó ra để vệ sinh cho bé.
Nếu con bạn đã được cắt bao quy đầu ngay từ nhỏ, bạn có thể vệ sinh “vùng kín” cho trẻ với xà bông có hoạt tính dịu nhẹ và nước.
Trong những ngày đầu sau khi mới cắt bao quy đầu, ở chỗ “ấy” của bé có hiện tượng đỏ và có thể tiết ra ít dịch có màu vàng. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu đáng lo ngại, mà trái lại điều đó chứng tỏ tổn thương nơi “cậu nhỏ” đang dần lành lại.
Thông thường đối với các bé nam, việc chăm sóc vùng kín ít phải cẩn thận như với các bé gái và cũng hiếm khi xảy ra nhiễm trùng nhưng lưu ý khi bạn thấy những biểu hiện như mọng đỏ, sưng phồng, tiết dịch vàng (mà không phải do cắt bao quy đầu) thì hãy nên nhanh chóng đưa trẻ tới gặp bác sĩ ngay, bởi có thế trẻ đang gặp phải một dạng viêm nhiễm nào đó.
.jpg)
Đối với các bé gái
Với các bé gái, việc chăm sóc “vùng kín” sẽ đòi hỏi phải cẩn thận và công phu hơn so với các bé nam, do cấu tạo của cơ quan sinh dục nữ phức tạp hơn so với nam.
Khi vệ sinh cho bé, bạn nên dùng một chiếc khăn ướt lau từ đằng trước ra đằng sau để tránh sự lây truyền những loại vi khuẩn gây hại từ hậu môn lan ra âm đạo.
Tuyệt đối không sử dụng xà bông để vệ sinh vùng kín. Trong trường hợp, bạn sử dụng những loại xà bông có hoạt tính dịu nhẹ để tắm cho bé, bạn cần chắc chắn rằng nó không “tẩy” sạch tất cả các loại vi khuẩn “cư trú” trong vùng kín của âm đạo, bởi ngoài những vi khuẩn gây hại, “vùng kín” còn có nhiều vi khuẩn có lợi.
Khi muốn lau và vệ sinh vùng kín, bạn nên dùng khăn vải mềm chấm nhẹ thay vì trà xát mạnh, sẽ gây nên những tổn thương cho vùng da nhạy cảm nơi đây.
Nếu thấy xuất hiện những hiện tượng như sưng phồng, tấy đỏ, chấm trắng hay chảy máu nhẹ nơi vùng kín bạn cũng không nên phải lo lắng, đây là những dấu hiệu bình thường trong một vài tuần đầu sau khi sinh và nguyên nhân là do bé phải chịu sự ảnh hưởng của một loại hormone từ cơ thể người mẹ trong quá trình mang thai.
Tuy nhiên, lưu ý rằng nếu triệu chứng này kéo dài trong vòng hơn 1 tháng, thì đó lại có thể là những dấu hiệu bất thường, bạn nên đưa bé đi kiểm tra.
Xin nhấn mạnh rằng, bạn không nên bôi bất cứ loại kem hay dầu nào vào vùng kín của bé trừ khi có sự đồng ý của bác sĩ.
