Sởi, căn bệnh từng được cho là đã bị xóa sổ ở nhiều nước phát triển, giờ đây lại đang tái xuất và hoành hành ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Mặc dù vắc xin MMR đã làm giảm đáng kể những ca mắc bệnh sởi trên toàn thế giới, song vì một số lý do khác nhau, vẫn có nhiều trẻ em không được tiêm phòng sởi, khiến dịch sởi còn bùng phát rải rác ở nhiều khu vực đông dân cư ở các nước.
Trong thực tế thì bất chấp mọi sáng kiến toàn cầu nhằm thanh toán bệnh đã bắt đầu từ cách đây một thập niên, số ca tử vong vì bệnh sởi vẫn quanh mốc 150.000 kể từ năm 2007. Thực trạng này do thiếu vắc-xin ở các nước đang phát triển, cộng với sự lo ngại của các bậc cha mẹ về vắc-xin ở các nước phát triển.
Trong một nỗ lực nhằm chấm dứt dịch sởi đang hoành hành ở nhiều nước, trong đó có Mỹ và Canada, các nhà nghiên cứu tại Đại học Bang Georgia, Mỹ và Viện Paul-Ehrlich ở Langen, Đức đã tạo ra một loại thuốc uống có tên gọi ERDRP-0519 có thể ngăn chặn được virus sởi lây lan trên loài chồn sương.
Biệt dược mới đã giảm số lượng virus, tăng cường miễn dịch của đối tượng nhiễm và giảm số ca tử vong. Theo nhóm nghiên cứu, loại thuốc mới của họ có chi phí sản xuất rẻ và thời hạn sử dụng ổn định. Nếu được phê chuẩn dùng cho người, thuốc có thể tích trữ để triệt tiêu sự bùng phát dịch ở địa phương. Loại thuốc như thế này được cho là có thể giúp loại trừ lâu dài bệnh sởi.
"Mọi người nhìn chung đã quên mất những nguy hiểm của căn bệnh này. Virus gây bệnh sởi là mầm bệnh dễ lây nhiễm nhất mà chúng ta có hiện nay", tiến sĩ Richard Plemper đến từ Viện Y sinh, Đại học Georgia (Mỹ), nhấn mạnh trong một cuộc họp báo mới đây.
Tiến sĩ Plemper đã hợp tác với Trung tâm phát triển thuốc Emory và Viện Paul-Ehrlich ở Đức để nghiên cứu, bào chế một loại thuốc uống có khả năng điều trị cho những người tiếp xúc với ai đó nhiễm virus sởi, nhưng chưa phát triển các triệu chứng. Ông nhấn mạnh, loại thuốc này không phải là sự thay thế cho việc chủng ngừa bằng vắc-xin.
Giống như nhiều loại virus gây bệnh khác, sởi có thời gian ủ bệnh khoảng hai tuần trước khi các triệu chứng bộc lộ rõ ràng, và các nhà nghiên cứu coi đây là thời gian vàng mà loại thuốc của họ có thể phát huy hiệu quả.
Lý giải về điều này, ông Plemper nói: “Khi xuất hiện các triệu chứng sởi như phát ban cũng là lúc virus đang bị hệ miễn dịch của cơ thể kiểm soát. Nhiều triệu chứng xuất hiện là hậu quả của việc hệ miễn dịch đang tìm cách tiêu diệt virus lây nhiễm. Trong thời kỳ toàn phát, lượng virus trong cơ thể bệnh nhân giảm nhanh chóng, vì chúng đã bị hệ miễn dịch tiêu diệt phần lớn. Thế nên lúc này việc sử dụng thuốc kháng virus không còn mấy hiệu quả.”
Vi rút sởi
Loại thuốc ERDRP-0519 này có thể tấn công và loại trừ enzim polymerase, một loại enzim mà virus sởi cần để nhân bản và phát triển. Khi enzim này bị loại trừ, virus sẽ không thể tổng hợp được các protein mới và không lan tỏa ra khắp cơ thể.
Ông Plemper cho biết: "Chúng tôi đã quyết định rằng, chúng ta có thể cần phải kết hợp các nỗ lực loại bỏ bệnh. Rốt cuộc, mỗi cá nhân có quyền chọn tiêm chủng hay không. Khả năng miễn dịch chống virus mạnh mẽ ở các động vật được điều trị bằng loại thuốc mới đặc biệt đáng khích lệ, vì nó cho thấy, biệt dược không chỉ có thể cứu mạng một cá nhân nhiễm virus mà còn góp phần lấp đầy khoảng cách đề kháng sởi trong dân chúng".
Tuy nhiên, nghiên cứu mới chỉ ở giai đoạn đầu. Có thể mất nhiều năm nữa trước khi thuốc được áp dụng cho người. Các nhà nghiên cứu đã lên kế hoạch bước tiếp theo nhằm kiểm tra tính độc tiềm tàng của thuốc ở khỉ.
