Ngoài chức năng chống độc và thải độc, gan còn tạo và tiết mật cho cơ thể, giúp dự trữ vitamin và khoáng chất. Gan còn có chức năng chuyển hóa các chất như glucid, lipid, protid nên việc ăn uống hàng ngày, nhất là chế độ ăn vào buổi sáng có tác động rất lớn đến lá gan.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm – nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hiện rất nhiều người có thói quen ăn sáng không tốt cho gan nhưng bản thân họ lại không biết điều đó. Bà Lâm cho biết bữa sáng rất quan trọng với cơ thể, nhiều người cho rằng bữa sáng là phải ăn thật no, điều này có thể chấp nhận được nhưng ăn no không đúng cách sẽ ảnh hưởng lớn đến gan.
Vì vậy, bác sĩ Lâm đã chỉ ra một số sai lầm thường gặp khiến lá gan bị ảnh hưởng nặng nề. Nếu duy trì thói quen này lâu dài có thể sẽ mắc bệnh về gan.
Nhịn ăn sáng
Những người muốn giảm cân thường mắc phải lỗi này. PGS Lâm cho biết, việc nhịn ăn sáng sẽ khiến cơ thể thiếu chất, thiếu protein và có thể gây lắng đọng mỡ ở gan. Bên cạnh đó, sau một đêm không ăn chúng ta sẽ bị thiếu năng lượng để hoạt động. Khi đó, cơ thể sẽ huy động glycogen được dự trữ trong gan đồng thời khiến hoạt động của insulin trong cơ thể tăng lên.
Nếu nhịn ăn sáng thì cơ thể không đủ thức ăn để cung cấp cho quá trình trao đổi chất và sẽ gây gánh nặng cho gan. Điều này kéo dài khiến gan bị quá tải và tổn thương nghiêm trọng.
Ăn quá nhiều thịt
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm không chỉ bữa sáng mà mức tiêu thụ thịt của người Việt đang vượt ngưỡng khuyến cáo rất nhiều. Tổ chức y tế thế giới WHO khuyến cáo một người trưởng thành chỉ nên dùng khoảng 80g thịt/ngày. Nhưng theo kết quả tổng điều tra dinh dưỡng (Bộ y tế) năm 2020 mức tiêu thụ thịt ở Việt Nam là 136,4g/người/ngày. Khu vực thành phố tiêu thụ cao hơn nhiều, ở mức 155,3g/người/ngày (số liệu năm 2020).
Thực tế cho thấy nhiều người ăn thịt vào bữa sáng, thậm chí là lượng thịt ăn trong bữa sáng được khuyến cáo bằng lượng thịt ăn trong cả ngày. Chẳng hạn bữa sáng với xôi trứng thịt kho, ăn phở bò hay xôi ruốc, bánh mỳ kẹp thịt… là những món nhiều người hay ăn đều có lượng thịt rất lớn. Ăn quá nhiều thịt khiến gan hoạt động hết công suất, thậm chí còn gây gánh nặng cho lá gan khi chúng không thể chuyển hóa được và dẫn tới tình trạng gan nhiễm mỡ, suy giảm chức năng gan…
Ăn quá ít rau
Song song với việc ăn nhiều thịt, khẩu phần bữa sáng của nhiều người cũng rất ít rau. Phần lớn các suất hay món đồ ăn sáng đều không đủ lượng rau theo khuyến cáo. WHO khuyến cáo mỗi bữa ăn mọi người nên ăn đủ một khẩu phần rau tương đương với một bát rau đầy. Nhưng trong các món ăn sáng phổ biến như bún, phởi, xôi, bánh mỳ hay thậm chí là ăn cơm thì lượng rau ăn rất ít.
Ăn ít rau không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn làm thiếu hụt dự trữ vitamin và khoáng chất trong gan đồng thời khi ăn thiếu chất xơ sẽ gây tái hấp thu cholesterol vào máu, kéo theo đó là tình trạng gan nhiễm mỡ, ảnh hưởng đến chức năng gan.
Ăn đồ ngọt
Với nhiều người, bữa sáng chỉ cần có chiếc bánh ngọt và cốc sữa là xong. Thậm chí, có người ăn sáng bằng bánh mỳ sau đó uống trà sữa là no đến quá trưa không cần ăn gì.
Bà Lâm cho biết, khi ăn nhiều đồ ngọt cơ thể sẽ nhận được nhiều năng lượng sẽ giúp no lâu hơn nhưng sẽ gây hàng loạt hệ lụy trong cơ thể, nhất là với gan. Khi đó, lượng dự trữ đường quá nhiều, gan dễ bị quá tải và ảnh hưởng đến chức năng chuyển hóa.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, những người có thói quen ăn sáng như trên, nếu thấy có dấu hiệu bụng ấm ách, khó chịu rồi thêm tình trạng chán ăn, sụt cân, vàng da, mệt mỏi thì cần đi khám ngay vì khi đó gan có thể bị tổn thương nặng nề, thậm chí viêm, xơ gan.
PGS Lâm cho biết bữa sáng khoa học nhất là vừa đủ, ăn đa dạng thực phẩm, đủ các nhóm chất đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất. Nhưng nhìn từ thực tế thì mọi người nên giảm chất béo, đạm và cần tăng cường ăn rau xanh trong bữa sáng hàng ngày để bảo vệ lá gan.
