Khi mùa hè đến, thị trường trái cây Việt Nam trở nên rộn ràng với sự xuất hiện của nhiều loại trái cây đặc trưng như vải, mận, mít. Tuy nhiên, nhiều người e ngại ăn các loại quả này sẽ bị "nóng trong", nổi mụn, nhiệt miệng, thậm chí gây mẩn ngứa, khó chịu. Vậy thực hư chuyện này là như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu từ góc độ chuyên môn dinh dưỡng để có cái nhìn rõ ràng hơn.
"Nóng trong" là gì?
"Nóng trong" là khái niệm không có trong y học hiện đại, nhưng lại rất phổ biến trong đời sống thường ngày. Biểu hiện thường gặp của tình trạng này là: nổi mụn, nhiệt miệng, mẩn ngứa, tiểu nóng, táo bón, cảm giác bức bối trong người…
Tuy chưa có định nghĩa khoa học chính thức, nhưng theo nhiều chuyên gia dinh dưỡng, những biểu hiện này có thể liên quan đến chế độ ăn mất cân bằng, dư thừa năng lượng, hoặc thiếu nước, chất xơ.
Ăn vải có bị "nóng trong" không?
Giá trị dinh dưỡng của quả vải: Quả vải (Litchi) là loại trái cây nhiệt đới giàu vitamin C, kali, chất chống oxy hóa, và đường tự nhiên. Trung bình 100g vải chứa khoảng 66 kcal và gần 15g đường. Vải giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện tuần hoàn máu và làm đẹp da.
Tại sao ăn vải dễ bị cho là “nóng”?
Vì quả vải chứa nhiều đường (fructose và glucose), khi ăn quá nhiều vải, cơ thể dễ bị tăng đường huyết đột ngột, gây mất cân bằng năng lượng, dẫn đến cảm giác bốc hỏa, nóng bức, nổi mụn. Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mỗi ngày người trưởng thành chỉ nên ăn từ 5 – 10 quả vải tùy cơ địa.
Lưu ý: Trẻ em ăn quá nhiều vải, đặc biệt là lúc bụng đói, có thể gặp tình trạng hạ đường huyết do rối loạn chuyển hóa, đã từng ghi nhận tại một số vùng trồng vải như ở Ấn Độ.
Ăn mận có gây nóng trong?
Dinh dưỡng trong quả mận: Mận Hà Nội hay mận miền Bắc (Prunus salicina) là trái cây chứa nhiều vitamin A, C, chất xơ và các hợp chất chống oxy hóa như polyphenol, anthocyanin – giúp chống viêm, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.
Có thật mận gây nóng?
Trái ngược với quan niệm dân gian, mận không hề "nóng", thậm chí còn giúp nhuận tràng, giải độc gan nhẹ. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều mận (hơn 300g/ngày), cơ thể có thể gặp phải tình trạng tăng axit trong dạ dày, gây cảm giác nóng rát, khó chịu hoặc nổi mụn nhẹ do lượng đường fructose cao, hoặc người có cơ địa nhạy cảm thì ăn có thể nổi mụn.
Tóm lại: Mận không gây nóng nếu ăn đúng lượng, nên ăn cả vỏ để tận dụng chất chống oxy hóa, và tránh chấm muối ớt quá mặn hoặc cay để giảm kích thích dạ dày.
Ăn mít có bị nổi mụn, nóng người?
Dinh dưỡng của quả mít: Mít là loại trái cây giàu carbohydrate, vitamin C, vitamin B6, magie, kali, và đặc biệt có chứa hợp chất thực vật lignans và saponin giúp chống viêm, chống lão hóa.
100g mít cung cấp khoảng 95 kcal – khá cao so với các loại trái cây khác, và chứa lượng đường tự nhiên đáng kể. Do đó, ăn nhiều mít dễ khiến tổng năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu hàng ngày.
Mít có gây “nóng trong”?
Mít thường bị gắn mác "nóng" do hậu quả của việc ăn quá nhiều: gây đầy bụng, khó tiêu, nổi mụn, hoặc táo bón nếu không uống đủ nước. Tuy nhiên, nếu ăn với lượng vừa phải (100 – 200g/ngày) và uống đủ nước, mít lại là nguồn thực phẩm bổ dưỡng.
Gợi ý: Có thể ăn mít kèm sữa chua không đường hoặc dùng sau bữa ăn chính 30 phút để dễ tiêu hóa hơn.
Vậy ăn sao cho đúng để không "nóng trong"?
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo:
- Ăn đa dạng, điều độ: Không nên ăn quá nhiều một loại trái cây dù là vải, mận hay mít. Hãy luân phiên các loại quả, mỗi ngày không nên vượt quá 200 – 300g tổng lượng trái cây tươi.
- Uống đủ nước: Cơ thể mất nước trong mùa hè dễ khiến tình trạng “nóng trong” biểu hiện rõ hơn. Nên uống 1,5 – 2 lít nước/ngày.
- Tăng cường rau xanh, thực phẩm mát: Rau má, diếp cá, bí xanh, thanh long… là những thực phẩm giúp điều hòa nhiệt trong cơ thể.
- Người có cơ địa nhiệt, dễ nổi mụn nên tránh ăn trái cây lúc đói, hoặc kết hợp với thực phẩm cay, nóng (muối ớt, đồ chiên…).
- Trẻ em, người cao huyết áp, tiểu đường nên kiểm soát lượng trái cây ngọt như mít và vải, do dễ gây tăng đường huyết.
Vải, mận, mít không thực sự "nóng" nếu ăn đúng cách và đúng lượng. Việc gán mác “nóng trong” phần lớn đến từ cách ăn sai lầm: ăn quá nhiều, ăn vào lúc bụng đói, thiếu nước hoặc không cân bằng thực đơn hoặc với những người có cơ địa nhạy cảm. Thay vì kiêng kỵ hoàn toàn, hãy tận hưởng các loại trái cây mùa hè một cách khoa học và điều độ – bạn sẽ vừa giữ được sức khỏe, vừa cảm nhận được hương vị tuyệt vời của thiên nhiên.
