Ban thờ trong văn hóa người Việt là nơi linh thiêng, tâm linh. Đó là nơi thờ cúng thần phật, tổ tiên. Do đó khi thờ cúng thắp hương phải cẩn trọng và khi dọn dẹp càng cần cẩn thận kẻo "động".
Thông thường chúng ta đều lau dọn xung quanh ban thờ, tuy nhiên việc lau dọn bao sái dịp cuối năm còn diễn ra nghiêm túc hơn, vì còn có tỉa chân nhang, thay tro cốt trong bát nhang nên nếu làm không khéo có thể bị tai họa.
Ban thờ cần sạch sẽ thể hiện lòng tôn kính của con cháu với gia tiên thần phật. Nếu không vệ sinh không tỉa chân nhang khiến ban thờ nhiều tàn tro thì cũng gây ra mất thành kính. Do vậy cuối năm thường là lúc mà mọi người dọn dẹp nhà cửa và dọn dẹp khu vực thờ để chuẩn bị đón một năm mới an lành.
Nhà cửa sạch sẽ, ban thờ chỉn chu thì gia đình sẽ vượng khí năm mới nhiều tốt lành, thu hút lắm tài nhiều lộc về nhà. Gia chủ mà lười biếng bẩn thỉu thì sức khỏe suy giảm, tinh thần xuống dốc, tán khí, tài lộc đội nón ra đi.
Để dọn dẹp bao sái khu vực thờ đúng cách bạn nên chú ý:
Chuẩn bị khăn sạch, khăn mới không dùng chung khăn lau ban thờ với lau bàn hay lau vật dụng khác.
Chuẩn bị thau nước sạch, nên có thau dùng riêng cho khu vực thờ, hoặc dùng thau chuyên rửa rau củ quả trong nhà.
Lễ vật tùy tâm gia chủ chuẩn bị có thể có đĩa xôi, đĩa trái cây theo mùa, miếng thịt luộc.
Mâm sạch
Nước thơm lau rửa ban thờ mua ở hàng bán đồ thờ cúng hoặc nước tự nấu từ các thảo mộc như quế hồi, đinh hương, gỗ vang...
Các bước thực hiện
Chuẩn bị nước ấm pha nước thơm.
Đặt lễ và thắp hương xin phép tổ tiên được dọn dẹp. Sau đó dùng nước thơm lau sạch khu vực ban thờ, bài vị, ngai, tượng, đồ thờ.
Khi rút chân nhang thì để lại 3 chân hương đang cháy. Nếu cần thay cả tro trong bát hương thì trong khi hương cháy hạ cả bát hương xuống, đặt vào mâm sạch rồi tiến hành thay bằng việc dùng thìa sạch múc từng thìa tro ra, tránh đổ ụp. Sau đó cho lại đồ cốt và tro mới vào rồi thắp lại 3 chân nhang đang cháy về lại bát hương.
Trong trường hợp hạ bát hương xuống để thay tro thì phải nhớ khi đặt lại đặt đúng vị trí. Nếu nhiều bát hương thì bát nào đặt vào vị trí cũ của năm trước. Do đó nếu bạn tiến hành hạ và thay tro thì nhớ đánh dấu vị trí từng bát vì đặt sai vị trí bát hương vô cùng kiêng kỵ.
Xem các đồ tế phẩm năm cũ còn gì thì hạ xuống để hóa đi hết không để lại sang năm mới. Lau sạch sẽ toàn bộ xung quanh mới dâng bát hương lại vị trí cũ.
Thắp hương lần nữa và đặt lên vật lễ tế phẩm cúng mới.
Mang chân nhang và những tế phẩm năm cũ như bùa chú,vàng nén... năm cũ đi hóa. Tro hóa nhớ mang ra trải trôi sông tránh để rơi vào thùng rác.
Ngày dọn dẹp bao sái tốt trong năm
Về dọn dẹp thì bạn có thể tiến hành dọn dẹp bất kỳ khi ban thờ bị đầy chân nhang, bát hương chật khó cắm hương, ban thờ bẩn. Nhưng những ngày trong năm thì bạn chỉ nên tỉa chân nhang và lau rửa không hạ bát hương không thay tro. Còn thay tro thì nên thực hiện dịp tháng Chạp. Bạn có thể thực hiện cùng ngày với ngày cúng ông Công ông Táo là ngày 23 tháng Chạp. Hoặc có thể thực hiện trước đó. Ngày 23 tháng chạp năm nay trùng vào ngày 2/2/2024.
Bạn nên kiêng ngày 17 và 29 tháng Chạp, không nên thực hiện việc này.
Khung giờ tốt nhất để thực hiện bao sái, tỉa chân nhang là từ 6h – 11h hoặc 13h – 17h. vào ngày 23 tháng Chạp cuối năm. Năm 2024, ngày 23 tháng Chạp sẽ rời vào ngày 02/02/2024.
Nhiều gia đình dùng nước rượu để lau dọn ban thờ nhưng chú ý nếu có ban thờ Phật thì không dùng nước rượu cho ban thờ Phật.
Nhớ thao tác lấy tro ra phải từ tốn múc từng muỗng tro tránh việc đổ ụp bát hương xuống là đại kỵ.
Nước dùng lau ban thờ không dùng nước lạnh phải dùng nước ấm. Khi có thờ Phật thì lau dọn ban thờ Phật trước mới đến gia tiên, thần linh.
Tuyệt đối không sử dụng khăn lau đồ không sạch sẽ khi bao sái.
Khi dọn dẹp bao sái ăn mặc chỉn chu, tâm thành kính, tránh ăn mặc hớ hênh, không sạch, người bẩn thỉu.
Trong lúc dọn dẹp cần ánh sáng thì có thể bật điện phòng, tránh để ánh sáng ngoài trời chiếu vào khu vực ban thờ, bát hương, tránh gió tạt sẽ phạm đại kỵ.
Không để ý những đại kỵ trên có thể dẫn tới tán khí, hao tài tốn của.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm
