9 điều tưởng chừng vô hại nhưng lại có thể gây tổn thương cho con. Theo các chuyên gia giáo dục, những bậc cha mẹ thông minh sẽ luôn tránh xa những điều này để bảo vệ con mình khỏi những tác hại tiềm ẩn.
Tác động của việc cha mẹ trả lời thay con
Có một số cha mẹ thường xuyên đưa ra câu trả lời thay cho con cái trong nhiều hoàn cảnh. Họ thường lo lắng rằng trẻ em sẽ không biết cách ứng phó, vì vậy họ chọn cách trả lời thay để tránh rắc rối. Tuy nhiên, việc làm này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tự trọng và sự tự tin của trẻ.
Những người cha mẹ thông thái không bao giờ nói thay lời cho con. Thay vào đó, họ khích lệ trẻ em phát biểu suy nghĩ và quan điểm của mình. Điều này giúp trẻ em phát triển thói quen tư duy độc lập, cũng như nâng cao kỹ năng giao tiếp và ứng xử.
Trách mắng con trước mặt người khác
Một số bố mẹ cho rằng việc la mắng con trước mặt người khác là một phương pháp giáo dục hiệu quả. Họ tin rằng điều này sẽ giúp con nhận biết được những khuyết điểm của mình và từ đó có động lực để cố gắng trở nên tốt hơn.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý, việc chỉ trích con trước mặt mọi người lại có thể gây ra hiệu ứng ngược. Điều này không chỉ làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ, mà còn khiến trẻ trở nên nổi loạn và khó kiểm soát. Nhiều trẻ em cho biết rằng điều mà chúng sợ hãi nhất, hình phạt nặng nề nhất đối với chúng chính là bị mất mặt.
Việc không trách mắng con trước mặt mọi người không có nghĩa là cha mẹ chấp nhận những hành vi sai trái. Nếu trẻ có hành vi không đúng như đánh bạn mà không có lý do, mất kiểm soát, hay ăn vạ, cha mẹ nên ngăn chặn ngay và nói rõ rằng những hành vi như vậy là không thể chấp nhận được. Cha mẹ nên đưa trẻ đến một nơi yên tĩnh và giúp trẻ nhận biết được đúng sai một cách kịp thời.
Cha mẹ nên giúp trẻ sửa chữa những lỗi lầm mà không làm tổn thương nhân cách của trẻ. Ví dụ, nếu trẻ vứt rác ở nơi công cộng, cha mẹ chỉ cần giáo dục trẻ về tầm quan trọng của việc giữ vệ sinh và hậu quả của việc không giữ vệ sinh, thay vì nói những câu như “Con không biết suy nghĩ à?”. Điều này sẽ làm tổn thương nhân cách và lòng tự trọng của trẻ. Việc lựa chọn cách ứng xử khi giận dữ cũng sẽ thể hiện rõ nét trí tuệ cảm xúc của cha mẹ.
Phàn nàn trước mặt con cái
Mọi người đều phải đối mặt với những căng thẳng trong cuộc sống, và không thể tránh khỏi những lúc tức giận hay buồn chán. Tuy nhiên, nếu thường xuyên than phiền trước mặt con cái về những thất bại trong công việc hay sự không hài lòng với cuộc sống, họ có thể không hề biết rằng mình đang gieo rắc những áp lực cuộc sống vào tâm trí non nớt của con.
Những người cha mẹ thích than phiền thường tự làm mình mệt mỏi. Hơn nữa, việc thể hiện sự buồn bực trước mặt con cái có thể làm mất đi niềm vui của trẻ và tạo ra một bầu không khí u ám trong gia đình.
Khi cha mẹ thường xuyên than phiền, con cái cũng sẽ học theo và bắt đầu phàn nàn một cách vô tội vạ. Thói quen này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của trẻ, khiến trẻ dễ dàng cảm thấy không hài lòng nếu có điều gì đó không như mong muốn, và không tốt cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
Cuộc sống luôn đầy than phiền khó có thể tìm thấy hạnh phúc, ngay cả khi bạn đã có một cuộc sống tốt đẹp. Những người cha mẹ thông thái sẽ không để gia đình hạnh phúc mà họ đã cố gắng xây dựng bị phá hủy bởi những lời than phiền vô nghĩa và chán chường của họ.
Soi mói những điều trẻ làm sai
Những cha mẹ thông minh biết cách chấp nhận những lỗi lầm của con cái và dùng chúng như là cơ hội để dạy con những bài học quý giá. Hơn nữa, họ thường xuyên ghi nhận và đánh giá cao những điều mà con cái đã làm tốt.
Các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ không nên quá chú trọng vào những lỗi lầm của con, đặc biệt là khi ở trước mặt người khác. Nếu việc này được lặp lại liên tục, lòng tự trọng của trẻ có thể bị tổn thương. Điều này cũng có thể làm thay đổi hình ảnh của cha mẹ trong lòng trẻ theo hướng tiêu cực.
Truyền năng lượng tiêu cực cho con
“Có bao giờ con nghĩ về số tiền mà bố mẹ phải chi trả để nuôi con ăn học không?”; “Mẹ đã từ bỏ công việc yêu thích của mình vì con”; “Bố con chỉ biết chăm chú vào điện thoại mà không giúp ích gì cho gia đình”… Những lời nói tiêu cực như thế này giống như một con dao sắc nhọn, làm tổn thương tâm hồn non nớt của trẻ. Đồng thời, chúng cũng tạo ra một luồng năng lượng tiêu cực, ảnh hưởng đến chính bố mẹ. Theo thời gian, trẻ sẽ trở nên xa cách và không muốn tương tác hoặc lắng nghe cha mẹ nữa.
Những người cha mẹ có trí tuệ cảm xúc cao biết cách giữ những cảm xúc tiêu cực của mình không ảnh hưởng đến gia đình, và tất nhiên, họ không thể hiện chúng trước mặt con cái. Họ hiểu rằng trẻ cần một thái độ lạc quan và tích cực để đối mặt với cuộc sống. Họ kiềm chế những cảm xúc tiêu cực của mình và dành thời gian để cân nhắc trước khi trút bức xúc của mình lên con cái.
Than nghèo kể khổ trước mặt con
Truyền thống lao động cần cù từ thời xa xưa đã tạo nên quan niệm rằng, để hưởng phúc, trẻ em cần được giáo dục về tinh thần chăm chỉ và chịu khó. Do đó, nhiều gia đình đã áp dụng phương pháp giáo dục thông qua sự thiếu thốn, hy vọng rằng con cái sẽ học cách tiết kiệm và không còn đòi hỏi tiền ăn vặt hay đồ chơi.
Tuy nhiên, phương pháp này có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Dần dần, trẻ em có thể trở nên thiếu tự tin, ít giao tiếp, thậm chí còn xuất hiện những hành vi nịnh nọt, xu nịnh bạn bè chỉ để có được một chút đồ ăn vặt hay được chơi với một món đồ chơi của bạn bè. Đứa trẻ ngoan ngoãn ban đầu dần bị biến thành một con người tự ti, kém cỏi và thường xuyên khóc lóc.
Những cha mẹ thông minh không bao giờ kể về sự khó khăn của gia đình cho con cái. Thay vào đó, họ sẽ dạy con cách vươn lên từ hoàn cảnh khó khăn. Cho dù gia đình có gặp bất cứ khó khăn gì, điều quan trọng là không để tâm trí trẻ em bị phủ đầy bụi bẩn của cuộc sống, mà hãy giữ cho bầu trời tuổi thơ của chúng luôn trong xanh và sáng sủa.
So sánh
Một số cha mẹ có thói quen so sánh con mình với những đứa trẻ khác, với hy vọng rằng điều này sẽ tạo ra động lực để con họ cố gắng hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, cách làm này thường mang lại kết quả ngược lại.
Theo một bài viết trên Today’s Parent, các nhà nghiên cứu tại Mỹ đã chỉ ra rằng, điểm số và thành tích học tập của trẻ em bị ảnh hưởng nhiều bởi niềm tin từ cha mẹ. Những đứa trẻ ít bị so sánh thường tự tin hơn và học tập tốt hơn.
Cha mẹ thông minh nên học cách chấp nhận ưu điểm và nhược điểm của con mình. Nếu con còn có những thiếu sót, thay vì so sánh, cha mẹ nên đóng vai trò hướng dẫn, giúp con tìm ra giải pháp để cải thiện bản thân.
Xung đột trước mặt trẻ
Dù mâu thuẫn giữa cha mẹ có gay gắt đến mức nào, việc tranh cãi trước mặt con cái luôn tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực về mặt tâm lý cho trẻ, thậm chí còn khiến trẻ phát sinh sự oán giận đối với cha mẹ.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, con cái của những bậc cha mẹ thường xuyên cãi vã thường có xu hướng nhìn nhận thế giới một cách bi quan hơn, dễ cáu gắt, nổi loạn hơn và thường gặp rắc rối trong các mối quan hệ tình cảm và hôn nhân. Do đó, những bậc cha mẹ có trí tuệ cảm xúc cao sẽ tránh việc tranh cãi với bạn đời trước mặt con cái. Họ sẽ tìm cách giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng hơn, đồng thời cũng tạo ra một tấm gương tốt về sự lý trí và trí tuệ cho con cái.
Nói dối trước mặt trẻ con
Dù thế giới bên ngoài có thể rất phức tạp, cha mẹ không nên để con mình phải tiếp xúc với những lời nói dối từ khi còn nhỏ. Cha mẹ nên dạy con rằng, nói dối là một hành vi không đáng khen ngợi và những người thiếu trung thực sẽ không được mọi người tin tưởng và yêu mến.
Trẻ em không phân biệt được mục đích nói dối là tốt hay xấu, chúng chỉ hiểu rằng, nếu những người lớn thường dạy chúng về đạo đức mà lại có thể nói dối, thì chúng cũng có thể làm như vậy. Điều này không chỉ làm mất đi lòng tin của trẻ đối với cha mẹ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển đạo đức của chúng.
Vì vậy, dù với bất kỳ lý do gì, cha mẹ cũng không nên nói dối trước mặt con cái. Cha mẹ cần tạo cho con mình một đức tính trung thực và đáng tin cậy ngay từ khi còn nhỏ.
