Với quan niệm sức khoẻ là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định đến chất lượng cuộc sống của mỗi người, người xưa rất chú trọng đến việc ăn ngủ nghỉ một cách khoa học. Theo kinh nghiệm của người xưa: ''Canh ba chớ tham dục, canh một chớ tham ăn''. Chỉ khi thực hiện như vậy mới đảm bảo sức khoẻ nhưng ít người làm được.
Canh ba chớ tham nữ sắc
Người xưa thường lấy từ ''canh'' để làm đơn vị đo thời gian. Một đêm bao gồm 5 canh bắt đầu từ 7 giờ tối đến 5 giờ sáng hôm sau. “Canh ba chớ tham nữ sắc” lại là một lời khuyên chân thành dành cho nam giới và phụ nữ.
"Canh ba'' vào thời xưa thì được xem là khoảng thời gian từ 11 giờ tối đến 1h sáng. Dưới góc độ của Trung y thì khoảng thời gian này dùng để ngủ, cũng là khoảng thời gian mà cơ quan nội tạng tiến hành điều tiết và phục hồi thải độc. Thế nên thời gian này nếu con người chưa chịu nghỉ ngơi mà làm một số việc vợ chồng sẽ cản trở việc thải độc gan.
Nếu việc này không tiết chế trong thời gian dài còn khiến cho thận bị áp lực, tổn hại đến sức khỏe của thận. Đương nhiên, gan và thận là hai cơ quan quan trọng quyết định đến sức khoẻ của con người. Một khi cơ quan này suy yếu, con người cũng nhanh chóng xuống cấp, tuổi thọ vì thế cũng rút ngắn lại.
Canh một chớ tham ăn
Nửa vế sau cũng liên quan đến sức khỏe, ''không ăn vào canh một'', cũng là một kinh nghiệm sức khỏe được đúc kết từ cổ nhân.
''Canh một'' vào thời xưa chính là khoảng thời gian từ 7h giờ đến 9h tối. Câu nói này khiến nhiều người thời nay khó lý giải, vì đây chính là thời điểm mà nhiều người tan làm và về nhà ăn cơm. Nhưng nếu theo cách nói người xưa thì chúng ta sẽ phải nhịn đói, chắc chắn điều này quá xa lạ với con người hiện đại ngày nay.
Kinh nghiệm này hoàn toàn đúc kết trong bối cảnh ngày xưa khi con người đều làm việc theo quy luật lúc mặt trời mọc và nghỉ ngơi lúc mặt trời lặn. Đối với người xưa mà nói, 9 giờ tối là thời gian để ngủ, và 5 giờ sáng thì phải thức dậy đi làm rồi. Vì vậy trong khoảng thời gian này mà ăn cơm tối, cũng giống như việc chúng ta sau khi ăn cơm đêm xong sẽ lập tức đi ngủ, không những không tốt cho hệ tiêu hóa, mà thời gian dài sẽ dẫn đến việc bị viêm dạ dày nghiêm trọng, thậm chí là đổ bệnh.
Người xưa còn có thói quen không ăn cơm quá trưa, thậm chí còn có lệnh cấm ăn vào giờ giới nghiêm. Bởi vậy nên cổ nhân thường chỉ ăn hai bữa sáng và bữa trưa, còn tối thì không.
Điều này cũng là một đạo lý có tính nhất định, vì buổi tối chính là thời gian cho cơ quan nội tạng được nghỉ ngơi, như thế mới có tinh thần cho một ngày mới. Đó cũng là lý do mà buổi tối không nên để tiêu hóa quá nhiều, khiến nội tạng trong cơ thể tăng thêm áp lực.
Đương nhiên cũng rất nhiều người hiện đại nói rằng: “Sáng đi làm, tối nghỉ ngơi” đã không còn phù hợp với thời nay nữa rồi. Cuộc sống ngày nay bận rộn và quay cuồng với nhịp sống gấp gáp, việc ăn ngủ điều độ có lẽ là một xa xỉ với nhiều người. Tuy nhiên, vì lý do gì đi chăng nữa, mọi sự chống lại tự nhiên của tạo hoá sẽ phải trả giá. Quy luật về chăm sóc sức khỏe và thói quen sống lành mạnh vẫn giữ nguyên giá trị và vô cùng cần thiết bởi một khi sức khoẻ đã đi xuống, con người có trả giá đắt như thế nào cũng không thể trở lại như xưa.
