Năm 2023, các nhà lãnh đạo trong lĩnh vực doanh nghiệp và tổ chức đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường làm việc. Những yếu tố như áp lực lạm phát tác động đến ngân sách của cả người sử dụng lao động lẫn nhân viên, sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI), tình hình địa chính trị bất ổn, cũng như các cuộc đình công mạnh mẽ trong lực lượng lao động đã tạo ra những biến động chưa từng có.
Theo nghiên cứu của Gartner, có 9 xu hướng chủ đạo sẽ ảnh hưởng đến cách thức làm việc trong năm 2024 và những năm tiếp theo. Để có thể vượt qua những thách thức này, các nhà lãnh đạo bắt buộc phải hình thành các chiến lược kinh doanh và phát triển nhân tài rõ ràng. Điều này không chỉ giúp họ thích ứng với nền kinh tế hiện tại mà còn tạo ra những lợi thế cạnh tranh cần thiết cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Thời gian làm việc linh hoạt: Giải pháp tiết kiệm chi phí
Việc chuyển sang hình thức làm việc từ xa hoặc kết hợp đã mang lại cho người lao động nhiều lợi ích, bao gồm việc giảm thiểu chi phí tài chính, thời gian và năng lượng, đặc biệt là những chi phí liên quan đến việc di chuyển đến văn phòng hàng ngày.
Một nghiên cứu từ Harvard Business Review cho thấy, có 60% nhân viên cảm thấy rằng chi phí khi đến văn phòng vượt xa lợi ích mà nó mang lại. Hơn nữa, 67% trong số họ cho rằng việc di chuyển đến nơi làm việc giờ đây yêu cầu nhiều nỗ lực hơn so với thời điểm trước đại dịch, trong khi 73% khẳng định rằng chi phí đi làm đã tăng lên đáng kể. Đáng chú ý, 48% người lao động cho rằng yêu cầu trở lại văn phòng (RTO) thường ưu tiên mong muốn của nhà lãnh đạo hơn là những nhu cầu thực tế của nhân viên, điều này gây ra nhiều lo ngại về hiệu quả công việc.
Giờ đây, quan niệm rằng "nhân viên phải chấp nhận một số chi phí nhất định khi đảm nhận công việc" đã không còn được xem là điều hiển nhiên. Điều này đặc biệt đúng khi không có mối liên hệ rõ ràng giữa vị trí làm việc và hiệu suất làm việc thực tế. Một nghiên cứu từ Gartner chỉ ra rằng, các yêu cầu làm việc tại văn phòng không có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả công việc của nhân viên, cho dù theo cách tích cực hay tiêu cực.
Để thu hút và giữ chân nhân tài trong bối cảnh mới, các công ty cần nghiên cứu và triển khai các chiến lược làm việc linh hoạt, kết hợp cả online và offline. Đồng thời, cần tìm cách giải quyết vấn đề chi phí mà nhân viên phải gánh chịu. Việc này có thể thực hiện thông qua việc chia sẻ các chi phí liên quan đến việc di chuyển đến văn phòng, cả hữu hình lẫn vô hình, và tìm kiếm cách giảm tổng chi phí.
Nhiều công ty hàng đầu trên thế giới đang áp dụng các giải pháp như cung cấp trợ cấp cho nhà ở, chương trình phúc lợi tài chính, hỗ trợ việc trả nợ sinh viên, và cung cấp dịch vụ chăm sóc cho những người phụ thuộc như cha mẹ già hoặc trẻ nhỏ.
Để thu hút và giữ chân nhân tài trong bối cảnh mới, các công ty cần nghiên cứu và triển khai các chiến lược làm việc linh hoạt, kết hợp cả online và offline
AI tạo cơ hội mới thay vì làm giảm việc làm
Một khảo sát của Gartner vào năm 2023 cho thấy rằng 22% nhân viên tin rằng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ thay thế công việc của họ trong vòng 5 năm tới. Dù có những lo ngại này, nghiên cứu chỉ ra rằng trong ngắn hạn và trung hạn, AI sinh ra (GenAI) sẽ không thay thế nhiều công việc hiện tại mà chủ yếu sẽ yêu cầu thiết kế lại các nhiệm vụ để bao gồm các trách nhiệm mới, chẳng hạn như tương tác với công cụ GenAI. Ước tính, đến năm 2025, GenAI sẽ đảm nhận tới 70% các nhiệm vụ yêu cầu khối lượng công việc nặng nề liên quan đến văn bản và dữ liệu, tăng từ dưới 10% vào năm 2023.
Vào năm 2024, các giám đốc điều hành cần chuẩn bị cho việc điều chỉnh và thay đổi kế hoạch cũng như kỳ vọng liên quan đến GenAI khi các công cụ này phát triển và kỹ năng của nhân viên được nâng cao. Các nhà lãnh đạo có thể hợp tác với bộ phận nhân sự để đánh giá những tác động mà việc đầu tư vào GenAI có thể có đối với vai trò và quy trình làm việc trong đội ngũ, cũng như xác định những ứng viên nội bộ tiềm năng cho các vị trí mới.
Đồng thời, bộ phận nhân sự cũng cần xem xét tác động của GenAI đến chiến lược tuyển dụng. Điều này bao gồm việc xác định những yêu cầu và kỹ năng kỹ thuật nào không còn cần thiết cho những vị trí sắp được tuyển dụng, cũng như cách thức đánh giá ứng viên dựa trên nhu cầu kỹ năng mới nổi lên trong thời đại công nghệ này.
Ước tính, đến năm 2025, GenAI sẽ đảm nhận tới 70% các nhiệm vụ yêu cầu khối lượng công việc nặng nề
Nhân viên có kỹ năng giải quyết xung đột
Dự báo cho năm 2024 cho thấy xung đột giữa các nhân viên có khả năng đạt đỉnh cao nhất từ trước đến nay, do những cuộc khủng hoảng toàn cầu đang diễn ra, bao gồm vấn đề chính trị, đình công lao động, và biến đổi khí hậu. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần làm việc mà còn giảm hiệu suất của cả cá nhân lẫn đội nhóm. Đối với nhiều nhân viên, nơi làm việc không còn là một môi trường an toàn như trước.
Theo một khảo sát của Gartner thực hiện năm 2023, 57% nhà quản lý nhận thức rõ rằng họ có trách nhiệm lớn khi phải quản lý và giải quyết các xung đột trong nhóm của mình. Những người có khả năng điều hướng và xử lý các vấn đề mâu thuẫn một cách hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực đáng kể cho tổ chức. Vì vậy, các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc nâng cao kỹ năng giải quyết xung đột cho nhà quản lý thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu và cơ hội mentoring cho những lãnh đạo cấp cao.
Bên cạnh đó, các nhà tuyển dụng hàng đầu trên thế giới đang tìm cách khuyến khích và ghi nhận những nỗ lực giải quyết xung đột hiệu quả ở tất cả các cấp độ trong tổ chức. Việc xem xét các kỹ năng quản lý trong quá trình đánh giá hiệu suất và ra quyết định thăng tiến cũng là một phần quan trọng trong chiến lược này.
Coi trọng kỹ năng, bằng cấp không còn là yếu tố quyết định
Trong quá khứ, bằng đại học thường được xem như một điều kiện tiên quyết trong danh sách yêu cầu công việc. Tuy nhiên, tương lai đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ khi các công ty quyết định xóa bỏ những rào cản cố hữu mà những ứng viên không có bằng cấp phải đối mặt. Thay vào đó, nhiều doanh nghiệp đang hướng tới việc tuyển dụng dựa trên kỹ năng, ngay cả ở những vị trí trước đây được coi là yêu cầu bằng cấp cao.
Một số tập đoàn lớn như Google, Delta Airlines, Accenture và Zoho đã chủ động loại bỏ các yêu cầu về bằng cấp trong thông báo tuyển dụng của mình. Chính điều này giúp họ mở rộng được nguồn nhân lực tiềm năng, thu hút những ứng viên có năng lực mà không bị hạn chế bởi những tiêu chí truyền thống. Việc này không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn tạo cơ hội cho những nhân viên nội bộ và những người có tay nghề cao từ những lộ trình nghề nghiệp khác.
Hơn nữa, sự thay đổi này đã khuyến khích các nhà tuyển dụng suy nghĩ lại về cách thức tìm kiếm tài năng. Các công ty tiên phong như Amazon và EY đang phát triển các mô hình giáo dục nội bộ, tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu và chương trình chứng chỉ phục vụ cho việc phát triển kỹ năng cụ thể. Qua đó, họ không chỉ chuẩn bị nguồn nhân lực cho hiện tại mà còn gia tăng khả năng thăng tiến cho nhân viên trong tương lai.
