Cua đồng là món ăn bổ dưỡng, dân giã ở các vùng quê và thành thị nước ta với món canh cua: món canh giải nhiệt, kích thích ăn uống, dễ tiêu hóa, phù hợp với những ngày hè oi nóng.
Cua đồng có tên khoa học Somaniathelphusia sinensis, phân bố rộng ở vùng nước ngọt, từ đồng bằng, trung du, miền núi nước ta. Độ pH thích hợp từ 5,6 - 8, nhiệt độ từ 10 - 31oC, tốt nhất là 15 - 25oC, lượng oxy hòa tan thấp nhất là 2mg/l. Cua đồng là động vật sống đáy, ưa nước sạch, đào hang thích nghi với bùn sét, bùn cát. Chúng sinh sản quanh năm nếu môi trường thuận lợi, tập trung vào mùa xuân, mùa hè, mùa thu.
Đông y sử dụng cua đồng làm thuốc với tên là điền giải và cho rằng cua đồng có vị mặn, tính hàn, hơi độc, có tác dụng sinh phong liền gân nối xương; dùng trị nhiệt tà, bạt độc, trừ ghẻ lở và máu kết cục…
“Trị còi xương ở trẻ em: Với 100g cua đồng lấy rửa sạch, bỏ yếm, lấy mai chân và càng, để ráo, rang nhỏ lửa đến khô vàng. Sau đó xay, rây lấy bột mịn. Mỗi ngày dùng 1 – 2 thìa cà phê (5 – 10g) pha với bột gạo, đun chín. Giúp trẻ nhỏ cứng cáp, nhanh biết đi.
Chữa vết thương tai nạn đụng giập, đau nhức: Chọn 2 – 5 con cua đồng lớn, rửa sạch, giã nát, hòa thêm 1 chén rượu, đun sôi, gạn nước uống, bã đắp vào chỗ đau.
Chữa viêm thận cấp: Lấy khoảng 200 – 250g cua đồng đã bỏ mai yếm và 50 – 100g vỏ rễ dâu tươi tất cả đem đi rửa sạch, giã nát lọc lấy nước, đun sôi uống trong ngày.
Giải nhiệt mùa hè, trị lở ngứa: Khoảng 200g cua đồng bỏ yếm và mai, giữ lại gạch cua, rửa sạch giã nát, lọc lấy nước, cho mắm muối vừa ăn. 100g rau đay, 100g mồng tơi rửa sạch cắt đoạn. 2 quả mướng hương gọt bỏ vỏ, rửa sạch, thái miếng. Đun nước cua với gạch đến sôi, gạt phần gạch nổi sang một bên; cho mướp và rau vào, đun đến khi mướp chín trong là được.
Chữa tâm trạng bồn chồn, kém ăn ít ngủ: Cua đồng 200g, khoai sọ 60g, rau rút 1 mớ. Cua đồng bỏ yếm và mai, rửa sạch giã nát, lọc lấy nước, cho mắm muối vừa ăn; khoai sọ cạo bỏ vỏ, rửa sạch bổ miếng vừa ăn, rau rút lấy phần lá, cọng non, bỏ rễ và bấc ngắt đoạn, rửa sạch. Cho khoai vào nước cua, nấu đến khi khoai chín nhừ, cho rau rút vào, đun vừa chín là được. Ăn trong ngày; dùng liền 2 – 3 ngày.”
Khi áp dụng tất cả các bài thuốc chữa bệnh bằng cua đồng thì mọi người nên lưu ý là không ăn hồng hay uống trà xanh. Và không dùng loại cua dưới bụng có lông, đầu lưng có chấm sao, chân có khoang, cũng như không được uống nước cua sống nhé mọi người.
Vì cua đồng có tính hàn, hơi độc nên đối với những người có thể trạng sức khỏe không tốt thì nên hạn chế. Đặc biệt là những người có tiền sự về cao huyết áp, tim mạch, người bị cảm lạnh, tiêu chảy; người mới ốm dậy, người bị dị ứng; người bị hen, cảm cúm thì nên cân nhắc trong việc ăn hay áp dụng các bài thuốc từ cua đồng nhé các mẹ.
