Ngày 27/11/2023, Quốc hội thông qua Luật Căn cước 2023 gồm 7 chương 46 điều quy định về Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước; thẻ căn cước, căn cước điện tử; giấy chứng nhận căn cước; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Luật này áp dụng đối với công dân Việt Nam; người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Bên cạnh việc thu thập vân tay, Luật đã bổ sung quy định thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân; hỗ trợ trong những trường hợp không thu nhận được vân tay của một người.
5+ đối tượng đầu tiên được cấp thẻ Căn cước từ 01/7/2024
Căn cứ Điều 19 Luật Căn cước thì đối tượng được cấp thẻ Căn cước gồm:
- Công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên bắt buộc thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước.
- Công dân Việt Nam dưới 14 tuổi được cấp thẻ căn cước theo nhu cầu.
Bên cạnh đó, Điều 21 Luật Căn cước 2023 quy định công dân Việt Nam đã được cấp thẻ căn cước phải thực hiện thủ tục cấp đổi thẻ căn cước khi đủ 14 tuổi, 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi.
Đối với đối tượng dưới 14 tuổi, từ thời điểm này mới thực hiện thủ tục cấp thẻ Căn cước theo nhu cầu nên từ 01/7/2024 chưa cần làm thủ tục đổi thẻ.
Với các đối tượng từ đủ 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi ở ở thời điểm 01/7/2024 bắt buộc thực hiện thủ tục đổi thẻ Căn cước.
Người đã thực hiện thủ căn cước đã được cấp, cấp đổi, cấp lại trong thời hạn 02 năm trước độ tuổi cấp đổi thẻ Căn cước nêu trên thì có giá trị sử dụng đến tuổi cấp đổi thẻ căn cước tiếp theo.
Ví dụ: Người đủ 25 tuổi ở thời điểm 01/7/2024 đã đổi thẻ Căn cước công dân trong vòng 2 năm trước mốc tròn 25 tuổi thì được dùng thẻ này đến mốc đổi thẻ tiếp theo. Có nghĩa là đến năm 40 tuổi, họ mới phải đổi sang thẻ Căn cước.
Tương tự đối với đối tượng đổi thẻ ở mốc thẻ 40 tuổi. Riêng người đổi thẻ ở mốc 60 tuổi thì có thể dùng thẻ Căn cước công dân (nếu đã đổi trong vòng 2 năm trở lại) thì họ có thể dùng thẻ đó đến hết đời, trừ trường hợp thẻ bị hư hỏng, mất hoặc họ có nhu cầu chuyển sang thẻ Căn cước.
Vậy, có thể thấy những đối tượng đầu tiên được cấp thẻ Căn cước từ 01/7/2024 gồm:
(1) - Công dân từ đủ 14 tuổi (đối tượng bắt buộc)
(2) - Công dân dưới 14 tuổi (nếu có nhu cầu)
Và 3 đối tượng sau đây nếu chưa đổi thẻ Căn cước công dân trong vòng 2 năm trước thời điểm 01/7/2024:
(3) - Người tròn 25 tuổi ở thời điểm 01/7/2024 (tức sinh ngày 01/7/1999)
(4) - Người tròn 40 tuổi ở thời điểm 01/7/2024 (tức sinh ngày 01/7/1984)
(5) - Người tròn 60 tuổi ở thời điểm 01/7/2024 (tức sinh ngày 01/7/1964)
Ngoài 5 đối tượng trên thì những ai dùng Chứng minh nhân dân, thẻ Căn cước công dân bị hư hỏng, mất hoặc có nhu cầu đổi sang thẻ Căn cước đều có thể thực hiện thủ tục cấp lại thẻ từ thời điểm này.
Giá trị sử dụng của thẻ Căn cước từ 07/2024
Điều 20 Luật Căn cước quy định rõ, thẻ căn cước có giá trị chứng minh về căn cước cũng như những thông tin khác đã được tích hợp vào thẻ của người được cấp thẻ để thực hiện:
- Thủ tục hành chính
- Dịch vụ công
Các giao dịch, hoạt động khác trên lãnh thổ Việt Nam.
Bên cạnh đó, thẻ Căn cước còn được sử dụng thay cho giấy tờ xuất nhập cảnh trong trường hợp Việt Nam và nước ngoài ký kết điều ước/thỏa thuận quốc tế cho phép người dân các nước ký kết được sử dụng thẻ Căn cước thay cho giấy tờ xuất nhập cảnh trên lãnh thổ của nhau.
Thẻ căn cước/số định danh cá nhân được sử dụng để cơ quan, tổ chức, cá nhân kiểm tra thông tin của người được cấp thẻ trong:
- Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư,
- Cơ sở dữ liệu quốc gia khác
- Cơ sở dữ liệu chuyên ngành theo quy định.
Nếu chủ thẻ Căn cước phải xuất trình thẻ này theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thì cơ quan, tổ chức, cá nhân đó không được yêu cầu người được cấp thẻ xuất trình giấy tờ hoặc cung cấp thông tin đã được in, tích hợp vào thẻ căn cước;
Nếu có thông tin đã thay đổi so với thông tin trên thẻ căn cước thì chủ thẻ Căn cước phải cung cấp giấy tờ, tài liệu có giá trị pháp lý chứng minh các thông tin đã thay đổi.
Mỗi công dân được cấp 1 căn cước điện tử
Cùng với đó, theo Bộ Công an, nội dung cấp, quản lý căn cước điện tử là nội dung mới so với luật cũ. Theo đó, mỗi công dân Việt Nam được cấp 1 căn cước điện tử.
Căn cước điện tử có giá trị tương đương như căn cước sử dụng để thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ công và thực hiện các giao dịch, hoạt động theo nhu cầu của người dân.
Cũng để tạo điều kiện cho người dân, luật đã quy định chuyển tiếp theo hướng căn cước công dân đã được cấp trước ngày luật có hiệu lực thi hành sẽ có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ. Người dân khi có nhu cầu được cấp đổi sang căn cước.
Chứng minh nhân dân còn hạn sử dụng đến sau ngày 31-12-2024 có giá trị sử dụng đến hết ngày 31-12-2024.
Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng.
Cơ quan nhà nước không được yêu cầu người dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp.
Căn cước công dân, chứng minh nhân dân hết hạn sử dụng từ ngày 15-1-2024 đến trước ngày 30-6-2024 tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết ngày 30-6-2024.
Quy định về việc sử dụng căn cước công dân, chứng minh nhân dân trong các văn bản pháp luật ban hành trước ngày luật này có hiệu lực thi hành được áp dụng như với căn cước quy định tại luật này cho đến khi văn bản quy phạm đó được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế.
