Đoan Ngọ, còn được biết đến với tên gọi Tết giữa mùa hè, Tết nửa năm, hay Tết Đoan Dương, là dịp mọi nhà đều háo hức chuẩn bị những món ăn truyền thống đặc sắc. Theo quan niệm xưa, việc ăn uống trong ngày này không chỉ để thưởng thức, mà còn nhằm "giết sâu bọ", tẩy sạch âm khí, và mang lại sức khỏe cùng may mắn cho cả gia đình.
Tết Đoan Ngọ năm 2024 sẽ diễn ra vào ngày 5/5 Âm lịch, tức thứ Hai, ngày 10/6 Dương lịch. Trong ngày này, mặc dù không cần chuẩn bị mâm cao cỗ đầy hay các món mặn phức tạp, nhiều gia đình vẫn bày biện mâm lễ cúng hoa quả gọn gàng, đơn giản để dâng Gia tiên và cầu mong sức khỏe cho cả nhà.
Bánh tro, cơm rượu, hoa quả... là những món không thể thiếu. Mỗi món ăn không chỉ đậm nét văn hóa, mà còn ẩn chứa nhiều ý nghĩa kỳ diệu. Vậy bạn đã chuẩn bị gì cho Tết Đoan Ngọ này chưa? Hãy cùng khám phá và tận hưởng hương vị truyền thống trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ, để cảm nhận trọn vẹn ý nghĩa của ngày hội "giết sâu bọ" này.
Mâm cúng Tết Đoan ngọ gồm những gì?
Nếu như Tết Hàn thực gắn liền với bánh trôi, bánh chay, và Tết Nguyên đán có bánh chưng, bánh dày, thì Tết Đoan Ngọ không thể thiếu những đĩa hoa quả đặc trưng như vải, mận và cơm rượu nếp/rượu cẩm.
Quả tươi
Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp để thể hiện nét văn hóa truyền thống mà còn là khoảnh khắc gia đình quây quần bên mâm lễ hoa quả, cúng dâng tổ tiên.
Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp để thể hiện nét văn hóa truyền thống mà còn là khoảnh khắc gia đình quây quần bên mâm lễ hoa quả, cúng dâng tổ tiên.
Mâm cúng ngày này thường có vải thiều thơm lừng, mận chín mọng, tượng trưng cho sự đầy đủ và phong phú. Những loại quả này không chỉ làm phong phú thêm mâm cúng với hương vị chua ngọt quyến rũ, mà còn được tin là có khả năng "xua đuổi sâu bọ", mang lại sức khỏe và sự an lành cho gia đình.
Hoa tươi
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ là bức tranh sinh động của sắc màu và hương thơm, với các loại hoa tươi thắm dâng lên tổ tiên. Hoa sen, với vẻ đẹp thuần khiết và thanh tao, thường được chọn làm hoa cúng trong dịp này. Ngoài ra, các loại hoa khác như hoa nhài, hoa ngọc lan, hoa cau, hoa móng rồng, hoa mẫu đơn đỏ... cũng được bày biện trong mâm lễ. Nhiều người còn bày những quả phật thủ đẹp mắt với da xanh căng bóng.
Cơm rượu nếp cái, nếp cẩm
Trong ngày Tết Đoan Ngọ, cơm rượu nếp cái hoặc nếp cẩm là món không thể thiếu. Một bát cơm rượu nếp cái nồng nàn, đặt bên cạnh những lễ vật khác trên mâm cúng, thể hiện lòng thành và sự tôn kính của con cháu đối với tổ tiên. Tuy nhiên, nên ăn một lượng cơm rượu vừa phải để tránh say.
Bánh tro
Bánh tro, giống như bánh chưng, có quanh năm nhưng đặc biệt hơn vào ngày Tết Đoan Ngọ. Người ta thường chọn mua bánh tro để bày biện trong mâm cúng và sau đó cùng gia đình thưởng thức. Bánh tro được làm từ những hạt gạo nếp rẫy chọn lọc, mềm dẻo và thơm lừng.
Lá chít tự nhiên dùng để gói bánh không chỉ tạo nên màu vàng hổ phách tươi tắn mà còn giữ được hương vị thơm ngon, đậm đà. Thưởng thức bánh tro cùng với mật mía sánh mịn và thơm nhẹ, tạo nên một sự kết hợp hoàn hảo và đẹp mắt.
Bánh tro, giống như bánh chưng, có quanh năm nhưng đặc biệt hơn vào ngày Tết Đoan Ngọ.
Vậy bạn đã chuẩn bị gì cho Tết Đoan Ngọ này chưa? Hãy cùng khám phá và tận hưởng hương vị của truyền thống trong mâm cúng Tết Đoan Ngọ để cảm nhận trọn vẹn ý nghĩa của ngày hội "giết sâu bọ" này.
Một số lễ vật khác
Thông thường, mâm cúng Tết Đoan Ngọ khá đơn giản, chỉ bao gồm hoa quả, cơm rượu và bánh tro. Tuy nhiên, nhiều chị em nội trợ cũng không ngại bày biện thêm để mâm cúng thêm phần đẹp mắt và phong phú. Nhiều gia đình còn bày thêm xôi đậu, xôi gấc, bánh đậu xanh, thạch đậu, bánh xu xê, bánh cốm, cùng với rượu và trà.
Thắp hương trong ngày Tết Đoan ngọ lúc nào mới chuẩn?
Người xưa quan niệm rằng Tết Đoan Ngọ là thời khắc quan trọng để "diệt sâu bọ," bắt đầu bằng bữa sáng với cơm rượu nếp thơm phức hoặc những quả mận, vải căng tròn để xua tan mọi âm khí, bệnh tật. Đúng như tên gọi Đoan Ngọ – tức giờ Ngọ, khoảng từ 11 giờ đến 13 giờ trưa là thời điểm lý tưởng nhất để thực hiện nghi lễ thắp hương, cầu nguyện sự an lành, và kết nối với truyền thống dân gian.
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ không chỉ là cách bày tỏ lòng kính trọng đối với tổ tiên mà còn là dịp để gia đình sum họp, chung vui. Dù mâm cúng đơn sơ hay trang trọng, đều chứa đựng tình cảm và ước nguyện về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, và mọi người có một mùa hè khỏe mạnh, an khang.
Với sự phát triển của thời đại, việc chuẩn bị lễ vật ngày càng trở nên thuận tiện, từ chợ truyền thống đến siêu thị hiện đại, từ các cửa hàng trực tuyến đến dịch vụ đặt mâm cúng trọn gói, tất cả đều nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân. Đối với những ai bận rộn, việc lựa chọn một mâm cúng bán sẵn không chỉ là giải pháp tiện lợi mà còn là cách tôn vinh những giá trị văn hóa mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa tâm linh của ngày Tết dân gian này.
