Trong quá trình sử dụng hoặc bảo quản tiền thì rất dễ xảy ra tình trạng tiền bị rách, cháy hoặc biến dạng dẫn đến khó lưu thông, thanh toán. Vậy pháp luật quy định thế nào về việc đổi tiền rách nát, hư hỏng?
Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là gì?
Mặc dù giao dịch online ngày càng phổ biến nhưng tiền mặt vẫn là phương thức thanh toán thông dụng ở nước ta. Vì thế, vẫn có những trường hợp không may tiền bị cháy. Nhiều người thắc mắc tiền bị cháy có được đem ra ngân hàng đổi mới không?
Tại khoản 2 Điều 4 Thông tư 25/2013/TT-NHNN quy định về tiền rách nát, hư hỏng do quá trình bảo quản (nhóm chủ quan) không đủ điều kiện được lưu thông như sau:
- Tiền giấy bị thủng lỗ, rách mất một phần; tiền được can dán; cháy hoặc biến dạng do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao; giấy in, màu sắc, đặc điểm kỹ thuật bảo an của đồng tiền bị biến đổi do tác động của hóa chất (như chất tẩy rửa, axít, chất ăn mòn...); viết, vẽ, tẩy xóa; đồng tiền bị mục hoặc biến dạng bởi các lý do khác nhưng không do hành vi hủy hoại.
- Tiền kim loại bị cong, vênh, thay đổi định dạng, hình ảnh thiết kế do tác động của ngoại lực hoặc nhiệt độ cao; bị ăn mòn do tiếp xúc với hóa chất.
Theo quy định trên, tiền bị cháy hoặc biến dạng do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao vì nguyên nhân khách quan được xem là tiền hư hỏng và không đủ điều kiện lưu thông.
Tiền bị cháy có được đem ra ngân hàng đổi mới?
Theo khoản 2 Điều 6 Thông tư 25/2013/TT-NHNN, tiền bị cháy không đủ tiêu chuẩn lưu thông được thu đổi khi thỏa mãn các điều kiện sau:
- Tiền rách nát, hư hỏng không phải do hành vi hủy hoại. Trường hợp tờ tiền bị cháy, thủng, rách mất một phần thì diện tích còn lại phải bằng hoặc lớn hơn 60% so với diện tích tờ tiền cùng loại; nếu được can dán thì phải có diện tích tối thiểu bằng 90% so với diện tích tờ tiền cùng loại và đảm bảo nguyên gốc, nguyên bố cục một tờ tiền (mặt trước, mặt sau; trên, dưới; bên phải, bên trái), đồng thời nhận biết được các yếu tố bảo an;
- Với tiền polymer bị cháy hoặc biến dạng co nhỏ lại do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao, diện tích còn lại tối thiểu phải bằng 30% so với diện tích tờ tiền cùng loại và còn giữ nguyên bố cục một tờ tiền, đồng thời nhận biết được ít nhất hai trong các yếu tố bảo an như: yếu tố hình ẩn trong cửa sổ nhỏ, mực không màu phát quang, phát quang hàng số sêri, dây bảo hiểm, yếu tố IRIODIN, chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Căn cứ điều kiện xét đổi được quy định tại Khoản này, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi thực hiện đổi cho khách hàng. Nếu không đủ điều kiện được đổi, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi trả lại cho khách hàng và thông báo lý do.
Trường hợp các tờ tiền chưa xác định được điều kiện đổi và cần giám định, khách hàng phải có giấy đề nghị đổi tiền.
Như vậy, nếu tiền bị rách hoặc hư hỏng mà đáp ứng đủ các điều kiện được đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông thì có thể thực hiện việc đổi tiền tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi theo quy định của pháp luật.
