Cây mía xuất hiện ở ban thờ ngày Tết đã từng rất phổ biến. Ngày nay nhiều gia đình đã không còn mua mía nhưng nhiều gia đình thì vẫn không quên mua 2 cây mía đỏ đặt hai bên ban thờ.
Ý nghĩa cây mía
Theo tín ngưỡng của người Việt, cây mía tượng trưng cho cái thang vì có từng đốt giống như từng bậc thang. Do đó người xưa đặt cây mía 2 bên ban thờ ý là cây thang để ông bà tổ tiên về trần gian ăn Tết cùng con cháu. Mỗi dịp Tết cổ truyền, bên cạnh mâm ngũ quả thì nhiều gia đình vẫn đặt đôi cây mía hai bên ban thờ để rước ông bà tổ tiên về đón Tết.
Cây mía cũng còn tượng trưng cho sự giao hòa trời - đất, kết nối hai thế giới âm - dương. Tán lá mía tượng trưng cho mây, trời. Gốc, rễ mía tượng trưng cho đất, nguồn cội. Những dóng mía lúc này như những nấc thang nối liền đất - trời, âm - dương, dẫn đón linh hồn tổ tiên từ trên trời trở về hạ giới để sum vầy cùng con cháu trong những ngày đầu năm mới.
Mía cũng là loại cây có vị ngọt thể hiện ước mong cuộc sống may mắn ngọt ngào khi thờ cúng. Đón năm mới ông bà thờ mía cầu mong một năm thuận lợi, may mắn, ngọt ngào. Mía có sự rắn chắc và vươn cao tượng trưng cho sức khoẻ và sự thành công... Chính vì vậy, cây mía không chỉ đơn thuần là sản vật dâng cúng gia tiên mà đã trở thành một biểu tượng văn hoá tâm linh của người Việt.
Nhiều người cũng hay mua mía đầu năm để cầu mong thuận lợi ngọt ngào như mía. Nhiều người đi lễ chùa cũng thường mua mía mang về làm cây lộc đầu năm.
Trong thờ cúng của người Tày - Thái, cây mía còn được sử dụng khi thực hành các nghi lễ tín ngưỡng. Trên cây mía, đồng bào các dân tộc này còn treo trầu cau, bánh trái, giấy bản nhằm dâng cúng tổ tiên. Theo quan niệm của đồng bào nơi đây, trầu cau têm giống hình con chim, được xem là biểu tượng gắn kết giữa con người với thần linh. Người dân buộc bốn cây mía vào chân bàn thờ với ý nghĩa vừa thể hiện lộc xuân vừa làm gậy chống cho tổ tiên đi về hưởng lễ.
Cây mía trong quan niệm của người Tày -Thái còn được xem là nấc thang kết nối giữa con người với Mường Trời (Mường Then/phạ); nó còn thể hiện cho các bước phát triển của một kiếp người từ khi sinh ra, lớn lên, lập gia đình và kết thúc sự tồn tại của mình bằng cách nở hoa.
Hình ảnh bông hoa mía được xem là sự kết thúc và cũng là khởi đầu một cuộc sống mới. Theo quan niệm tái sinh luân hồi (hạt cây mía chứa cả nhị đực và nhị cái), những bông mía bay vào không trung tựa như cát bụi lại trở về với cát bụi và bắt đầu một kiếp người mới.
Chính vì nguồn gốc này, ở Việt Nam, khi vãng cảnh chùa, tức là đến với chốn Phật, phải trèo dốc cao, người ta thường bán mía làm gậy với ý nghĩa hồi hướng về cõi Phật tổ. Vì vậy, cây mía ở đây sẽ biểu tượng cho cội nguồn dòng họ của Phật tổ Như lai, thờ mía cũng là thờ cội nguồn Phật giáo.
Lưu ý khi chọn mía thắp hương ngày Tết
Khi mua cây mía nên chọn cây to, thẳng, rắn chắn, không bị sâu đục. Lá mía còn tươi và còn dài. Nếu mía có hoa càng tốt.
Mía nên chọn là mía đen thay vì mía trắng vì cây mía đen rắn chắc và thân to hơn mía trắng. Mía trắng thân mảnh khảnh không vững chắc và hay bị cong.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm
