F0 điều trị tại nhà bị ngộ độc do dùng paracetamol quá liều
VnExpress đưa tin, bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng (Trưởng khoa Hồi sức Tích cực - Chống độc, Bệnh viện Kiến An, Hải Phòng) cho biết trong quá trình chăm sóc cho các bệnh nhân Covid-19 tại thành phố Hồ Chí Minh qua điện thoại, bác sĩ đã tiếp nhận 3 trường hợp có biểu hiện tổn thương gan do ngộ độc thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol trong ngày 18/8.
Các bệnh nhân này có biểu hiện mệt mỏi, buồn nôn, vàng da, vàng mắt, đau bụng nhiều... Người nhà của hai bệnh nhân cho biết, cha mẹ họ là F0. Do có biểu hiện sốt nên đã tự dùng thuốc paracetamol tại nhà. Hàng ngày, người bệnh uống 4-6 viên paracetamol loại 500mg, uống liên tục 14 ngày. Trong khi đó, có một F0 không triệu chứng nhưng vẫn uống 3-4 viên mỗi ngày, liên tục từ 10-14 ngày.
Theo khuyến cáo, liều paracetamol tối đa dành cho người lớn chỉ là 4 viên loại 500mg/ngày và không uống quá 10 ngày.
Nhận định người bệnh đã dùng thuốc quá liều, bác sĩ Dũng yêu cầu dừng ngay việc uống paracetamol và phải uống các thuốc giải độc. Hiện sức khỏe của các F0 này đã ổn định hơn, triệu chứng ngộ độc thuốc đã giảm.
Bác sĩ Dũng chia sẻ, thỉnh thoảng cũng có trường hợp ngộ độc thuốc giảm đâu hạ sốt phải nhập viện. Những ngày dịch Covid-19 bùng phát mạnh ở nhiều địa phương trên cả nước, tình trạng này xảy ra thường xuyên hơn khi nhiều F0 tự điều trị tại nhà.
Triệu chứng ngộ độc paracetamol
Các triệu chứng chung của người ngộ độc paracetamol gồm:
- Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn nhiều;
- Đau bụng hạ sườn bên phải;
- Da vàng, mắt vàng;
- Tê bì, xuất hiện đám mảng bầm tụ máu (xuất huyết) dưới da dù không có tiền sử chấn thường...
- Trường hợp nặng có thể xuất hiện rối loạn ý thức như chậm chạp, li bì, hôn mê... (triệu chứng não gan).
Sau khi xem đơn thuốc hoặc các thuốc mà bệnh nhân đã tự tìm hiểu và sử dụng, bác sĩ Dũng phát hiện ra 2 lý do ngộ độc thuốc là bệnh nhân uống cùng lúc hai thuốc có cùng hoạt chất paracetamol, dẫn tới quá liều. Hoặc bệnh nhân uống cùng lúc hai loại thuốc giảm đau, hạ sốt khác hoạt chất (như paracetamol và ibuprofen).
Hướng dẫn sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol
Thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol rất quan trọng, giúp kiểm soát nhiệt độ và hạn chế biến chứng cho người bệnh. Tuy nhiên, việc áp dụng rỗng rãi hướng dẫn điều trị hoặc chia sẻ các đơn thuốc sau khi điều trị thành công mà thiếu sự hướng dẫn cụ thể cho từng trường hợp có thể gây ra các hệ lụy nguy hiểm, đặc biệt là các biến chứng tổn thương gan, thận cấp.
Với các trường hợp F0, bác sĩ hướng dẫn chỉ sử dụng paracetamol khi sốt trên 38,5 độ C. Liều dùng cụ thể như sau:
Với người lớn
Uống 1 liều 10-15mg/kg cân nặng. Không được dùng thuốc liên tiếp quá 10 ngày. Ví dụ, người 50kg có thể uống 1-1,5 viên 500mg. Tốt nhất chỉ nên dùng liều 10mg/kg vì F0 sốt do Covid-19 thường kéo dài 5-7 ngày, uống liều thấp để hạn chế độc tính của thuốc.
Nếu đã uống thuốc nhưng vẫn sốt cao trên 38,5 độ C, phải tìm các cách hạ nhiệt ngoài dùng thuốc như miếng dán hạ sốt, lau - chườm trán, ngực, nách, tay, chân bằng khăn ấm. Lưu ý, không được dùng khăn lạnh để chườm vì có thể gây co mạch, làm nhiệt không thoát ra được, khó hạ sốt.
Sau ít nhất 6 giờ nếu nhiệt độ vẫn trên 38,5 độ C mới uống tiếp liều thứ 2. Một ngày không nên dùng quá 2000mg (tương đương với 4 viên 500mg) đối với F0 trung bình nặng 50kg.
Trường hợp sốt quá cao (trên 39,5 độ C) và đã uống liều 10mg/kg cân nặng, lau chườm bằng khăn ấm mà không hạ nhiệt độ, F0 có thể dùng đến liều tối đa 15mg/kg cân nặng. Lưu ý, khoảng cách giữa hai liều này phải là 8 giờ đồng hồ.
Với trẻ nhỏ
Liều dùng 10-15mg/kg cân nặng. Thuốc của trẻ có thể là loại bột pha với nước, đóng gói 80mg, 150mg, 250mg. Phụ huynh tính cân nặng của trẻ rồi pha thuốc với khoảng 30ml nước ấm và cho con uống.
Nếu trẻ không uống được, có thể dùng viên thuốc đạt hậu môm. Lưu ý, chỉ dùng thuốc này khi trẻ không thể uống, bị nôn trớ... bởi đặt hậu môn nhiều có thể gây rối loạn bài tiết phân. Mỗi lần dùng thuốc cho trẻ phải cách nhau 5-6 tiếng. Tốt nhất là nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Nếu trẻ sốt dưới 38,5 độ C, phụ huynh chỉ cần dùng khăn ấm lau và chườm cơ thể bé, không cần dùng thuốc hạ sốt.
Ngoài thuốc hạ sốt, người bệnh nên uống bù nước, bổ sung vitamin 3B, C, kẽm... Nên ăn uống đầy đủ, ăn nhiều rau củ quả. Nghỉ ngơi điều độ và tập luyện nhẹ nhàng, hạn chế vận động quá sức...
Trường hợp không nên sử dụng paracetamol
Người có tiền sử dị ứng với paracetamol; bệnh lý cấp tính về gan như ung thư gan, viêm gan virus đang giai đoạn cấp tính, đang điều trị tổn thương gan cấp tính do mọi nguyên nhân...
Bệnh nhân có bệnh lý về gan không trong giai đoạn cấp tính có thể dùng paracetamol nhưng phải giảm liều và giảm thời gian dùng thuốc.
Trường hợp chống chỉ định với paracetamol, người bệnh có thể dùng một số thuốc thay thế như ibuprofen 400 mg, aspirin 100 mg hay nhóm thuốc giảm đau non steroids...
Tuy nhiên, bác sĩ Dũng cho biết, các loại thuốc này đều có nhiều tác dụng phụ hoặc có thể hạ sốt nhưng hiệu quả không cao, chỉ sử dụng khi không còn cách nào khác.
Với bất cứ loại thuốc nào, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
