Nhiều người cho rằng chỉ việc bỏ bữa sáng mới gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, thực tế là việc chọn sai thực phẩm cho bữa sáng cũng có thể âm thầm "tàn phá" mạch máu và các cơ quan nội tạng khác, khiến cơ thể đối diện với các bệnh lý nguy hiểm về tim mạch, huyết áp, thậm chí là đột quỵ.
Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định, một bữa sáng lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp ổn định, hỗ trợ chức năng tim mạch và ngăn ngừa hình thành mảng bám trong lòng mạch.
Ngược lại, việc tiêu thụ những món ăn tưởng chừng "vô hại" sau đây nếu lặp lại thường xuyên có thể trở thành mối nguy tiềm ẩn cho sức khỏe mạch máu.
Đồ ngọt
Bánh ngọt, trà sữa, nước ngọt... là những lựa chọn phổ biến vì sự tiện lợi và hương vị ngon miệng. Tuy nhiên, khi tiêu thụ vào buổi sáng, đây lại chính là những thủ phạm gây rối loạn đường huyết và insulin.
Việc nạp lượng lớn đường đơn ngay sau khi thức dậy khiến mức đường huyết tăng vọt, rồi nhanh chóng tụt xuống, gây cảm giác chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn và khó tập trung. Nếu tình trạng này kéo dài, nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng điều hòa insulin của cơ thể.
Tiến sĩ Lewis Cantley, chuyên gia tại Weill Cornell Medicine (Mỹ), cho biết nồng độ insulin cao kéo dài có mối liên hệ chặt chẽ với nguy cơ mắc bệnh tim mạch và một số loại ung thư. Đường cũng có thể gây viêm nội mạc mạch máu, thúc đẩy quá trình hình thành mảng xơ vữa và tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch.
Ngoài ra, ăn đồ ngọt vào buổi sáng còn làm giảm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu, ảnh hưởng đến men răng, gây rối loạn tiêu hóa và khiến cơ thể mệt mỏi suốt cả ngày. Mặc dù biết rõ tác hại, nhiều người vẫn khó từ bỏ thói quen này vì cảm giác "ngon miệng" và sự lệ thuộc vào đường trong tâm lý.
Các món mặn
Các món rau củ muối như dưa muối, cà muối, hay các món kho, xào đậm đà thường xuyên xuất hiện trong bữa sáng của nhiều gia đình Việt. Tuy nhiên, buổi sáng lại là thời điểm cơ thể rất nhạy cảm với muối, vì sau một đêm dài mất nước và thiếu chất.
Khi nạp vào cơ thể lượng natri quá cao ngay sau khi thức dậy, áp lực lên thành mạch máu sẽ tăng đột ngột, dẫn đến huyết áp tăng cao.
Muối còn gây giữ nước trong tế bào, khiến thể tích máu tăng lên, làm cho tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể.
Các nghiên cứu y học cho thấy chế độ ăn nhiều muối trong thời gian dài có thể khiến mạch máu mất tính đàn hồi, dễ tổn thương lớp nội mạc và hình thành mảng bám, tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Ngoài ra, ăn mặn còn gây ảnh hưởng xấu đến thận, làm tăng nguy cơ loãng xương, thậm chí là ung thư dạ dày - một trong những loại ung thư phổ biến tại châu Á.
Mặc dù nhiều người cảm thấy "không ngon miệng" nếu thiếu món mặn vào buổi sáng, nhưng thực tế, các món thanh đạm lại tốt hơn cho hệ tim mạch và tiêu hóa, đặc biệt là đối với người lớn tuổi.
Đồ chiên rán
Không thể phủ nhận sức hấp dẫn của các món chiên rán như xôi chiên, bánh rán, xúc xích, khoai chiên… vào mỗi sáng. Tuy nhiên, đây lại là nhóm thực phẩm có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mạch máu nếu được tiêu thụ thường xuyên.
Các món chiên rán chứa hàm lượng lớn chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, hai yếu tố chính làm tăng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL), dẫn đến xơ vữa động mạch, tắc nghẽn tuần hoàn máu và làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Chất béo chuyển hóa còn làm cho máu trở nên "sánh đặc", gây cản trở lưu thông và khiến tim phải làm việc mạnh mẽ hơn để duy trì huyết áp bình thường.
Không chỉ dừng lại ở đó, quá trình chiên ở nhiệt độ cao còn tạo ra các hợp chất độc hại như acrylamide – chất được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm "có thể gây ung thư ở người".
Về lâu dài, thói quen ăn đồ chiên rán vào buổi sáng còn làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2 và các bệnh lý tim mạch mạn tính khác.
Bữa sáng: lựa chọn đúng để bảo vệ mạch máu
Thói quen ăn uống buổi sáng có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tổng thể. Việc chọn lựa thực phẩm phù hợp, hạn chế tối đa các món quá ngọt, quá mặn hay chiên rán không chỉ giúp hệ tim mạch khỏe mạnh hơn mà còn cải thiện tâm trạng, tăng hiệu suất làm việc và kéo dài tuổi thọ.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên bắt đầu ngày mới bằng những món ăn dễ tiêu hóa, cân bằng giữa đạm, tinh bột và chất xơ, chẳng hạn như cháo yến mạch, bánh mì nguyên cám với trứng luộc, sữa ít béo, trái cây tươi hoặc các loại hạt.
Điều quan trọng là hãy thay đổi từ từ, giảm dần lượng muối, đường và dầu mỡ để cơ thể kịp thích nghi và duy trì được thói quen lành mạnh lâu dài.
