Giữ vệ sinh cá nhân là thói quen tốt, nhưng không phải bộ phận nào cũng nên làm sạch thường xuyên hoặc không phải càng sạch càng tốt. Khi làm sạch quá đà, bạn có thể vô tình phá vỡ cân bằng tự nhiên, làm mất đi lớp bảo vệ cần thiết của da và niêm mạc. Dưới đây là 6 vị trí điển hình mà các chuyên gia y tế khuyến cáo chỉ nên vệ sinh vừa phải.
1. Tai – chỉ nên lau ngoài, không nên thường xuyên ngoáy ráy tai
Ống tai có khả năng tự làm sạch nhờ cơ chế di chuyển của da và lớp ráy tai (cerumen). Ráy tai chứa chất béo tự nhiên giúp kháng khuẩn, chống nấm, duy trì độ ẩm. Việc dùng tăm bông ngoáy sâu hoặc các dụng cụ kim loại có thể gây trầy xước, đẩy ráy tai vào sâu, thậm chí làm thủng màng nhĩ. Hãy chỉ lau nhẹ phần vành tai và lỗ tai ngoài bằng khăn mềm, để phần trong tự đào thải hoặc đến bác sĩ nếu có dấu hiệu bít tắc, ngứa ngáy kéo dài.
2. Da – tắm gội, rửa mặt quá nhiều
Tắm hay rửa mặt liên tục tưởng chừng giúp sạch sẽ nhưng lại làm mất lớp dầu tự nhiên và hệ vi sinh trên da, dẫn đến khô, bong tróc hoặc nổi mụn. Với da mặt, chỉ nên rửa 2 lần/ngày trừ trường hợp làm việc môi trường đặc biệt bụi bẩn liên tục. Toàn thân nên tắm 1 lần/ngày bằng nước ấm vừa phải, tránh dùng xà phòng có chất tẩy mạnh, tránh việc lần nào tắm cũng dùng sữa tắm. Nếu làm việc trong môi trường nhiều bụi, có thể tắm thêm nhưng nên chọn sản phẩm dịu nhẹ.
3. Miệng – lạm dụng nước súc miệng
Đánh răng và dùng chỉ nha khoa đúng cách là đủ nhưng không nên dùng quá 3 lần trong ngày. Súc miệng sát khuẩn quá thường xuyên có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, làm khô miệng, thay đổi vị giác, tăng nguy cơ viêm lợi. Nếu cần, hãy chọn nước súc miệng không cồn, dùng theo chỉ dẫn nha sĩ và không quá 2 lần/ngày.
4. Vùng kín – mất cân bằng pH nếu “sạch quá”
Cả nam và nữ đều có hệ vi khuẩn và độ pH tự nhiên bảo vệ vùng nhạy cảm này. Dùng dung dịch vệ sinh hoặc xà phòng nhiều lần, đặc biệt loại có tính tẩy cao, sẽ phá vỡ môi trường cân bằng, tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn có hại phát triển. Hãy rửa bằng nước sạch và chỉ dùng dung dịch dịu nhẹ tối đa 1 lần/ngày khi thực sự cần.
5. Mũi – rửa quá thường xuyên
Rửa mũi bằng dung dịch muối sinh lý giúp loại bỏ bụi bẩn, đặc biệt khi bị viêm mũi dị ứng. Nhưng lạm dụng hằng ngày có thể khiến niêm mạc mũi khô, kích ứng, làm giảm khả năng lọc bụi tự nhiên. Chỉ nên rửa khi có bệnh lý hoặc khi tiếp xúc môi trường ô nhiễm nặng, và nên dùng dung dịch đạt chuẩn y tế.
6. Rốn – khu vực dễ bị bỏ quên hoặc làm sạch sai cách
Rốn là “điểm trũng” trên cơ thể, dễ tích tụ bụi bẩn, mồ hôi, dầu thừa và vi khuẩn. Tuy nhiên, vệ sinh quá mạnh hoặc dùng bông tăm chọc sâu có thể gây trầy xước, viêm nhiễm và làm rốn chảy dịch. Các bác sĩ khuyên nên vệ sinh rốn nhẹ nhàng 1–2 lần/tuần: dùng khăn mềm thấm nước ấm hoặc bông tăm ẩm lau nhẹ bên ngoài và bên trong phần nông, sau đó lau khô. Tránh xà phòng mạnh và tuyệt đối không cố gắng “cạo sạch” lớp bã tự nhiên.
Lưu ý khi làm sạch cơ thể
Hiểu cơ chế tự bảo vệ của cơ thể: Da, niêm mạc và hệ vi sinh vật đều góp phần tạo hàng rào miễn dịch.
Vệ sinh điều độ: Sạch sẽ vừa đủ, không tẩy rửa liên tục.
Chọn sản phẩm phù hợp: Ưu tiên loại dịu nhẹ, không cồn, không hương liệu.
Lắng nghe cơ thể: Khi xuất hiện khô, ngứa, kích ứng, hãy giảm tần suất vệ sinh và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Giữ cơ thể sạch là cần thiết, nhưng ám ảnh “sạch tuyệt đối” lại phản tác dụng. Vệ sinh hợp lý, tôn trọng sự cân bằng tự nhiên mới là chìa khóa để khỏe mạnh và tự tin mỗi ngày.
