Trước đây, muối thường được sử dụng như một gia vị chính trong các bữa ăn gia đình. Sau này, để giảm độ mặn và nâng cao hương vị các món ăn, nhiều gia đình đã chuyển sang sử dụng các loại bột canh. Hiện nay, hạt nêm đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều gia đình Việt Nam trong việc nấu nướng và chế biến thực phẩm.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc sử dụng hạt nêm một cách tùy tiện, như thói quen của nhiều gia đình hiện nay, có thể gây nguy hại cho sức khỏe, thậm chí làm tăng nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, một chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm, cho biết rằng mặc dù được gọi là hạt nêm và được quảng cáo là sản phẩm tăng cường hương vị cho món ăn, nhưng thành phần chủ yếu trong hạt nêm vẫn là muối. Tiếp theo là chất điều vị, và sau đó mới đến các loại đạm hay bột từ rau củ tùy thuộc vào từng nhà sản xuất.
Các chuyên gia cảnh báo rằng việc sử dụng hạt nêm một cách tùy tiện
Ông Thịnh cũng cho biết, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng, thị trường hiện có cả hạt nêm dành cho người ăn kiêng và ăn chay, được làm từ củ quả và nấm. Tuy nhiên, phần lớn hạt nêm vẫn chủ yếu được sản xuất từ thịt lợn và thịt gà.
“Việc nhiều gia đình chuyển từ sử dụng muối và bột canh sang hạt nêm chủ yếu do sự tác động mạnh mẽ từ quảng cáo. Hạt nêm có chứa chất đạm và các chất tạo vị, làm cho món ăn trở nên đậm đà và hấp dẫn hơn, vì vậy nhiều người rất ưa chuộng,” ông Thịnh cho biết thêm.
Tuy nhiên, điều đáng lưu tâm nhất là lượng muối trong hạt nêm khá cao. Khi sử dụng, nhiều người thường cho vào rất nhiều cho đến khi cảm thấy vừa miệng, dẫn đến nguy cơ tiêu thụ quá nhiều muối vào cơ thể.
“Việc tiêu thụ quá nhiều hạt nêm không chỉ khiến một người thừa muối mà còn ảnh hưởng đến cả gia đình. Thói quen ăn mặn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến huyết áp, tim mạch và thận,” ông Thịnh chia sẻ.
Việc tiêu thụ quá nhiều hạt nêm không chỉ khiến một người thừa muối mà còn ảnh hưởng đến cả gia đình
Ngoài ra, chuyên gia này cũng nhấn mạnh rằng người tiêu dùng thường không hiểu rõ quy trình sản xuất hạt nêm. Do đó, khi thay thế muối hoặc bột canh có i-ốt bằng hạt nêm, cơ thể có thể thiếu hụt chất i-ốt, điều này gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ em. Vì vậy, trong mỗi bữa ăn, nên sử dụng hạt nêm cho những món mới, nhưng vẫn cần duy trì muối i-ốt hoặc bột canh i-ốt trong bếp.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Dinh dưỡng người lớn tại Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cũng nhận định rằng việc nhiều người tránh ăn mặn bằng cách ngưng sử dụng muối và chuyển sang hạt nêm với lượng lớn là rất nguy hại, vì loại gia vị này vẫn chứa muối.
Theo bác sĩ Hưng, việc tiêu thụ quá mức muối, các gia vị có muối và thực phẩm chứa muối có liên quan đến nguy cơ phát triển các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, tiểu đường, ung thư, loãng xương và các bệnh lý về dạ dày.
Việc tiêu thụ quá mức muối, các gia vị có muối và thực phẩm chứa muối có liên quan đến nguy cơ phát triển các bệnh không lây nhiễm
Để sử dụng hạt nêm một cách hợp lý, bác sĩ Hưng khuyến nghị mọi người nên kiểm tra nhãn thành phần sản phẩm trước khi sử dụng nhằm xác định hàm lượng muối có trong đó. Theo khuyến cáo, người trưởng thành không mắc bệnh lý nào nên hạn chế tiêu thụ dưới 5g muối mỗi ngày (tương đương gần 1 muỗng cà phê), bao gồm cả các gia vị và thực phẩm có chứa muối.
Khi sử dụng hạt nêm, cần tiết chế để tránh tiêu thụ quá nhiều muối, đồng thời giảm thiểu việc sử dụng các gia vị khác cũng chứa muối, nhằm đảm bảo tuân thủ đúng khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Thêm vào đó, người tiêu dùng cần chú ý đến xuất xứ của sản phẩm, chỉ nên lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tránh mua hạt nêm bán theo cân hoặc không rõ nhãn mác, vì chúng có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.
