Mắc kham là loại quả đặc trưng của núi rừng, còn có tên gọi là me rừng, chùm ruột núi, quả lý gái. Loại quả này có hình tròn, vỏ mọng, có hạt, có màu xanh. Khi chín hơi vàng nhạt, vị hơi chua và đắng nhẹ.
Trong Y học cổ truyền Ấn Độ, toàn bộ cây – bao gồm quả, lá, hạt mắc kham đều có giá trị chữa bệnh và được đánh giá cao trong việc lựa chọn nghiên cứu thuốc với ít tác dụng phụ.
Quả mắc kham rất giàu vitamin C, vitamin A, chất xơ, canxi, phốt pho, sắt và các chất dinh dưỡng khác. Nó được mệnh danh là thực phẩm “làm ẩm phổi và giảm ho”. Hạt mắc kham còn có tác dụng tiêu đờm, thông phổi, họng, hỗ trợ tiêu hoá.
Trong mùa đông, nhiều người gặp tình trạng khó chịu do cổ họng khô. Ăn mắc kham có thể làm giảm bớt vấn đề này một cách hiệu quả và cung cấp đủ độ ẩm cho cổ họng.
Bên cạnh đó, quả mắc kham giàu vitamin C, chiếm 600-800% giá trị vitamin C cần hàng ngày. Vì vậy mà nó đem lại nhiều tác dụng đối với hệ miễn dịch như giảm tổn thương tế bào và viêm nhiễm, nhất là tình trạng viêm mãn tính có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, bệnh tim hay các rối loạn tự miễn dịch.
Vitamin C cũng là một chất chống oxy hoá vì vậy ăn mắc kham còn có tác dụng chống lão hoá, giúp ngăn ngừa các tổn thương tế bào, làm chậm quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể.
Chiết xuất quả mắc kham có thể thúc đẩy sự phát triển tóc và ức chế loại enzyme gây rụng tóc. Cùng với đó, nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất quả mắc kham có thể giúp bảo vệ và chống lại bệnh thoái hoá điểm vàng có liên quan tới tuổi tác bằng cách cải thiện sức khoẻ ty thể của tế bào mắt.
Trong các nghiên cứu ống nghiệm và trên động vật, chiết xuất từ quả mắc kham cho thấy có thể hỗ trợ tiêu diệt một số loại tế bào ung thư như ung thư phổi, ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung, ung thư vú.
Bên cạnh đó, chiết xuất này còn có thể đòng vai trò trong việc ngăn ngừa ung thư hiệu quả nhờ tác dụng chống oxy hoá cao của phytochemical như tanin, flavonoid cùng hàm lượng vitamin C.
Những người bị bệnh tim mạch ăn mắc kham có tác dụng giảm lượng tích tụ cholesterol xấu trong máu bởi có hàm lượng crom cao.
Điều này giúp làm giảm nguy cơ bị xơ vữa động mạch hoặc tích tụ các mảng bám trong mạch, động mạch. Từ đó chống lại tình trạng đau tim và đột quỵ. Thêm nữa, lượng sắt cao trong mắc kham còn hỗ trợ thúc đẩy việc sản sinh máu mới và giúp lưu thông máu nhanh.
Theo Đông y, quả mắc kham vị chua ngọt, hơi chát, tính mát, có công năng sinh tân, chỉ khát, lợi tiểu, hạ nhiệt, tiêu viêm, nhuận phế hoá đờm,… Lá mắc kham có vị cay, tính bình có tác dụng lợi tiểu. Rễ cây mắc kham có vị đắng chát, tính bình, có tác dụng hạ huyết áp. Hoa mắc kham có tác dụng làm mát cơ thể, hạ nhiệt và nhuận tràng.
Ấn Độ sử dụng nước lên men của quả mắc kham như thuốc trị vàng da, khó tiêu hay trị ho. Thái Lan dùng chiết xuất quả mắc kham để sản xuất thuốc long đờm, thuốc lợi niệu, tiêu chảy.
Bên cạnh ăn tươi thì mắc kham có thể chế biến theo các cách khác như làm nước ép, ướp đường, ướp muối ớt, ngâm rượu,… Mắc kham ướp giấm được nhiều người yêu thích nhất vì có sự kết hợp hài hoà của 4 vị chua – chát – mặn – ngọt kích thích vị giác.
Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng để chữa bệnh khi chưa có sự tham khảo và tư vấn từ bác sĩ.
