Ngải cứu, một loại rau được biết đến rộng rãi ở ba miền của đất nước, không chỉ là một nguyên liệu phổ biến trong bữa ăn hàng ngày mà còn được coi là một loại thuốc có nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Trong quá khứ, ngải cứu tự nhiên mọc rải rác ở mọi nơi, với chiều cao lên tới nửa người, nhưng vì vị đắng nên ít người thích ăn, và cũng không ai bán nó ở chợ. Tuy nhiên, trong khoảng mười năm gần đây, loại rau này đã trở nên phổ biến ở các thành phố, xuất hiện ở các nhà hàng, quán ăn và được chế biến thành nhiều món ăn đặc sản nổi tiếng như: trứng rán ngải cứu, gà hầm thuốc bắc, lẩu gà... Ở Hà Nội, ngải cứu được bán rộng rãi với mức giá khá hợp lý, chỉ từ 5.000 đồng/mớ.
Tại Lạng Sơn, rau ngải cứu được biến tấu thành một món bánh đặc trưng khiến bất kỳ ai thử cũng phải lòng, đó là bánh ngải. Món bánh này có màu xanh mát mắt, vị ngọt dịu, khiến ai cũng thích thú khi thưởng thức.
Bánh ngải tạo nên sự hòa quyện giữa hương vị thơm ngon của bột nếp, được chế biến, loại bỏ hoàn toàn vị đắng tự nhiên của ngải cứu, nhưng vẫn giữ được vị ngọt và mùi thơm đặc trưng của rau ngải.
Cụ thể, lá ngải cứu non sau khi nhổ về được rửa sạch với nước, thêm vôi trong vào nước, dùng phần nước lắng xuống để hầm với lá ngải đã rửa sạch. Sau đó, lá ngải được vớt ra, rửa sạch cho hết nước vôi, vắt kiệt nước và thái nhỏ. Tiếp theo, lá ngải được sao khô để tránh bị cháy.
Việc dùng nước vôi trong giúp giữ được màu xanh tươi mát của lá ngải, đồng thời giúp lá ngải chín nhanh hơn. Ngoài ra, người ta cũng có thể dùng tro từ vỏ đỗ xanh hoặc tre nứa sạch hòa với nước, chắt lấy nước trong để luộc ngải. Với cách làm này, lá ngải không chỉ giảm đắng mà còn tạo nên mùi thơm cho bánh thành phẩm.
Gần đây, trên các chợ trực tuyến và chợ chung cư, bánh ngải Lạng Sơn được rao bán ở nhiều nơi. Do sự mới lạ và tò mò, nhiều khách hàng đã mua về để thử nghiệm. Một cọc gồm 10 chiếc bánh có giá khoảng từ 30.000 đến 40.000 đồng.
"Bánh ngải là một món ăn đặc trưng của người Tày ở Lạng Sơn, được làm từ gạo nếp thơm dẻo của người dân miền núi, kết hợp với lá ngải cứu tươi ngon, mang lại hương vị thơm mát, ngọt dịu, rất ngon miệng và dễ ăn. Bánh này được làm thủ công theo phong cách truyền thống của một số hộ gia đình cùng nhau, không sử dụng máy móc.
Hơn nữa, bánh ngải có nhiều công dụng như làm mịn và sáng da, phòng ngừa đau đầu, nhuận tràng, điều hòa khí huyết, trừ hàn thấp, cầm máu, kích thích sữa mẹ, bảo vệ thai nhi... Vừa ngon miệng vừa có nhiều lợi ích cho cả người lớn và trẻ em, rất tốt cho hệ tiêu hóa...", người bán giới thiệu về bánh ngải cứu.
Từ cây hoang dại, ngải cứu giờ đây đã trở thành loại cây trồng tạo ra nguồn thu nhập cho nhiều người dân ở cả ba miền. Theo đó, cây ngải cứu được trồng khoảng 40 ngày trước khi bắt đầu thu hoạch. Khi thu hoạch xong, bạn cần dùng dao hoặc kéo để cắt ngang cây, để lại phần gốc khoảng 10cm để cây tiếp tục phát triển cho đợt thu hoạch tiếp theo.