Với nền kinh tế tăng trưởng tốt trong bối cảnh tiền VND chịu áp lực mất giá và mục tiêu kiểm soát lạm phát được đặt lên cao hơn, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu có những động thái thắt chặt chính sách tiền tệ hơn và điều chỉnh tăng lãi suất. Chiều ngày 22/9/2022, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các quyết định điều chỉnh một số mức lãi suất điều hành, trong đó có trần lãi suất huy động. Các quyết định có hiệu lực từ ngày 23/9/2022.
Cụ thể, lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu tăng thêm 1 điểm % lên mức lần lượt là 5%/năm và 3,5%/năm. Lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cũng tăng từ 5%/năm lên 6%/năm.
Về mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND, mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng tăng từ 0,2%/năm lên 0,5%/năm.
Mức lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng tăng thêm 1 điểm % lên 5%/năm. Riêng Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô áp dụng mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 5,5%/năm.
Theo các chuyên gia phân tích, áp lực lạm phát khiến cho tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới khó có thể tăng mạnh như nửa sau của các năm gần đây. Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng sẽ chỉ nới hạn mức tín dụng cho các ngân hàng với mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 14% như đầu năm đề ra.
Việc điều chỉnh tăng lãi suất điều hành của Việt Nam diễn ra sau động thái mới từ Fed. Trước đó, Rạng sáng 22/9 theo giờ Việt Nam, Cục Dự trữ liên bang Mỹ Fed đã nâng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản lần thứ 3 liên tiếp và lần thứ 5 liên tiếp trong năm nay, lên mức 3-3,25%. Bên cạnh đó, Fed sẽ không giảm lãi suất trước 2023 và mục tiêu lãi suất sẽ lên 4,6%. Trong tháng 9/2022, Fed cũng bắt đầu đẩy mạnh cắt giảm bảng cân đối kế toán vốn đang ở mức 8.900 tỷ USD. Mỗi tháng Fed sẽ giảm 95 tỷ USD. Ngay sau đó, loạt ngân hàng các quốc gia tăng lãi suất điều hành trong đó có Việt Nam.
Động thái tăng lãi suất điều hành của NHNN Việt Nam là tương đối quyết liệt và kịp thời trước những thay đổi nhanh chóng trên thị trường tài chính quốc tế. Các chuyên gia tài chính nhận định rằng, áp lực lên tỷ giá sẽ gia tăng, và nâng dự báo đồng VND có thể mất giá 3,5-4,0% so với đồng USD trong năm 2022. Mặt bằng lãi suất tiền gửi được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Dự báo lãi suất tiền gửi có thể tăng thêm 30-50 điểm cơ bản từ mức hiện tại vào cuối năm 2022. Theo đó, lãi suất tiền gửi 12 tháng của ngân hàng thương mại bình quân sẽ tăng lên mức 6,1-6,3%/năm vào cuối năm 2022.
Dự báo sang năm 2023, đà tăng của lãi suất tiền gửi sẽ duy trì và lãi suất huy động tăng thêm 50 điểm cơ bản trong năm 2023. Theo đó lãi suất tiền gửi 12 tháng của NHTM dự đoán bình quân tăng lên mức 6,6-6,8%/năm vào cuối năm 2023 tuy nhiên vẫn thấp hơn so với mức trước dịch là 7,0%/năm. Tuy nhiên, dưới chỉ đạo của Thủ tướng, các ngân hàng thương mại phấn đấu tiết giảm chi phí, giảm biên lợi nhuận để giữ nguyên mặt bằng lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân.
