Tên khoa học của ốc bươu đen là pila polita, là động vật thuộc họ ốc nước ngọt, sinh sống ở các vùng nước không bị ô nhiễm, nơi có hàm lượng mùn bã hữu cơ cao, đa dạng thực vật thủy sinh như ao, hồ, ruộng trũng, suối. Loài vật này có mặt vỏ láng bóng, màu xanh đen hoặc nâu đen.
Nếu như ốc bươu vàng là loài ngoại lai phá hoại mùa màng thì ốc bươu đen là loài có giá trị cao về mặt kinh tế cũng như dinh dưỡng. Tháng 8 vụ lúa hè thu kết thúc, ruộng đồng ngập nước, cỏ mọc um tùm là môi trường thích hợp cho ốc bươu sinh trưởng. Lúc này mặt ruộng trống trơn, ốc lộ ra dễ bắt.
Tuy nhiên, hiện nay tình trạng ruộng đồng bị ô nhiễm bởi thuốc trừ sâu cũng như sự xâm lấn của ốc bươu vàng nên ốc bươu đen ngoài tự nhiên ngày càng khan hiếm. Có bắt được nhiều người cũng không dám ăn do sợ ốc sống trong môi trường nước ruộng, ngâm hóa chất từ phân bón và thuốc trừ sâu bán sử dụng cho cây lúa trước đó.
Trong khi đó, nhu cầu sử dụng ốc bươu đen lại ngày càng gia tăng. Loài ốc này có mặt trong nhiều nhà hàng, quán ăn, là đặc sản được yêu thích. Chính vì vậy, một số người dân đã khởi nghiệp bằng nghề nuôi ốc bươu đen.
Điển hình như ông Nguyễn Thanh Tùng (huyện Phong Điền, Huế). Năm 2016, ông Tùng lên mạng học hỏi kinh nghiệm nuôi ốc bươu đen. Sẵn ao đất rộng 100m2, ông lùng bắt ốc bươu đen ở ruộng gần nhà mang về thả. Sau một thời gian nuôi và cho sinh sản, số lượng ốc tăng lên 5.000 con. Đến năm 2020, ông mạnh dạn mở rộng ao nuôi, nâng diện tích mặt nước lên 500m2, quyết tâm làm giàu từ loại ốc này.
Ông Tùng cho biết nuôi ốc bươu đen khá nhà và cho hiệu quả cao nhưng cũng cần lưu ý nhiều vấn đề như thiên địch, thức ăn cho ốc, đảm bảo nhiệt độ, môi trường ao nuôi cũng như cách ấp trứng, ươm ốc con và cho sinh sản. Ốc bươu đen có nhiều thiên địch như cá chép, cá rô, lươn, chuột, ngỗng, ngan, vịt, gà, chim bìm bịp. Vì vậy, việc bảo vệ môi trường ao nuôi tránh khỏi các đối tượng trên là vô cùng quan trọng.
Loài ốc bươu đen tuy ăn tạp song các loại mướp, bầu bí, khoai môn, thủy sinh như bông súng, rong rêu, bèo tấm đều phải đảm bảo sạch, không có hóa chất. Ốc bươu đen thường sinh sản từ tháng 4 – tháng 9 âm lịch, trung bình mỗi cặp ốc bố mẹ sau khi ghép đôi sẽ đẻ 2 tổ trứng/mỗi ngày, mỗi tổ trung bình từ 70-150 trứng. Ốc giống sau khi nở 10-15 ngày là có thể xuất bán, còn thời gian nuôi ốc thịt kéo dài khoảng 5,5 tháng.
Sau hơn 6 năm nuôi ốc bươu đen, ông Tùng giờ đã có đầu ra và nguồn thu ổn định. Với khoảng hơn 3.000 con ốc bươu đen giống mỗi tháng xuất bán, ông thu về hơn 3 triệu đồng. Ngoài ra mỗi năm ông còn xuất bán thêm 3 đợt ốc thịt, mỗi đợt khoảng 250kg. Giá bán mỗi kg ốc thương phẩm dao động từ 50-60 nghìn đồng.
Các thành phẩm ốc giống hoặc trứng ốc cũng đắt hàng không kém, ốc con 400 đồng/mỗi con, trứng ốc 1-1,2 triệu đồng/kg. Mỗi năm thu hoạch khoảng 2-2,5 tấn ốc bươu đen cho doanh thu 160-200 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí, ông Tùng thu về lãi ròng hơn 100 triệu đồng.
Không chỉ vậy, các thương lái còn thường lui tới trang trại của ông Tùng để thu mua ốc vụn (ốc nhỏ, lỡ,…). Sau khi thu mua thì chuyển về các tỉnh như Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa làm thức ăn cho tôm hùm, cá ba sa, diêu hồng với những loại có kích thước lớn thì được chế biến thành thực phẩm.
Ông Nguyễn Quang Thiện (Kiên Giang) cũng có mô hình nuôi ốc bươu đen đang cho hiệu quả cao. Ban đầu ông mua 500g trứng ốc được mua với giá 3 triệu đồng về tự ấp trong thùng xốp. Với diện tích vèo 33m2, ông Thiện thả khoảng 13.000 con.
Sau 4 tháng nuôi ốc bắt đầu thu hoạch, lúc này trọng lượng ốc khoảng 30 con/kg với giá bán khoảng 50.000 đồng/kg ông Thiện thu về hơn 21 triệu đồng.
Ông Diệp Văn Út (Kiên Giang) cũng được biết đến là một trong những người nuôi ốc bươu đen thành công. Hiện tại, trung bình mỗi tháng ông Út xuất bán khoảng trên 3.000 con ốc bươu đen giống, thu về hơn 3 triệu đồng. Mỗi năm ông còn xuất bán thêm 3 đợt ốc thịt, mỗi đợt khoảng 250kg ốc bươu đen thương phẩm. Mỗi kg ốc bươu đen được ông Út bán với giá 50.000 đồng/kg.
