Trong thời kỳ phong kiến của Trung Quốc, hoàng đế và các phi tần trong hậu cung đều đòi hỏi sự phục vụ của một đội ngũ lớn người hầu. Trong số đó, thái giám và cung nữ được lựa chọn để đảm nhận các nhiệm vụ như chuẩn bị và phục vụ bữa ăn, quản lý thời gian nghỉ ngơi, đồng thời chịu trách nhiệm về việc lựa chọn và trang phục cho các vị chủ tử. Các cung nữ thường thuộc tầng lớp có địa vị thấp nhất trong cấp bậc xã hội của hậu cung.
Thân phận “con sâu, cái kiến”
Hầu hết cung nữ trong triều đình xuất thân từ tầng lớp dân thường và có nguồn gốc từ gia đình có phẩm chất tốt. Một số cung nữ được chọn từ những gia đình phạm tội, buộc phải thực hiện các công việc hạ đẳng trong hậu cung. Ngoài ra, có những cung nữ được chọn từ các quan địa phương hoặc đôi khi là những nước nhỏ khác, thường được hiến tặng. Những cung nữ này thường xinh đẹp và có năng khiếu nghệ thuật như múa, đàn hát, thêu thùa...
Quá trình nhập cung của cung nữ đòi hỏi họ phải trải qua sự dạy bảo và rèn giũa từ nhóm người quản lý. Từ cách đi đứng, chải đầu, trang điểm cho đến các hành động như ăn và ngủ đều phải tuân thủ theo quy định nghiêm ngặt. Việc vi phạm nguyên tắc này có thể dẫn đến hình phạt nặng như đánh đập, phạt quỳ, thậm chí là tử hình, do chính hoàng đế và các phi tần quyết định.
Không chỉ phải phục vụ các vị chủ tử, cung nữ mới còn phải tuân thủ và chịu sự quản lý của các cung nữ già. Tất cả các công việc cá nhân hàng ngày của cung nữ già, từ rửa mặt, chải đầu, đến việc rửa chân và tắm táp, đều là trách nhiệm của cung nữ mới.
Nếu trong quá trình phục vụ, cung nữ không phạm lỗi lớn đến khi đạt 25 tuổi, họ có thể được xuất cung. Tuy nhiên, việc rời khỏi hậu cung không đồng nghĩa với việc thoát khỏi những khó khăn. Ngược lại, một "giông tố" lớn hơn thường đang đợi họ bên ngoài.
Khó hòa nhập cuộc sống mới
Trong tác phẩm tự truyện "Nửa đời trước của tôi" của Phổ Nghi, hoàng đế cuối cùng của triều đại phong kiến Trung Quốc đã viết về số phận đau buồn của các cung nữ sau khi rời khỏi cung - một thực tế đầy bi kịch. Các cung nữ này thường không dám kết hôn và phải đối mặt với cuộc sống còn lại của họ trong đau khổ và nghèo túng, với rất ít trường hợp có thể hòa nhập lại xã hội như những người bình thường.
Nguyên nhân chính của tình trạng này xuất phát từ việc triều đình thường chọn cung nữ từ những thiếu nữ 13-14 tuổi, nhưng họ chỉ được xuất cung khi đạt đến 25 tuổi. Ở thời đại đó, độ tuổi này đã quá lớn, và theo truyền thống, người xưa thường kết hôn và sinh con từ rất sớm, khiến việc tìm được người chồng độc thân cho cung nữ sau khi rời cung trở nên khó khăn. Chúng chỉ có hai sự lựa chọn: trở thành vợ lẽ của người khác hoặc sống độc lập.
Nguyên nhân thứ hai là sức khỏe của họ bị tác động nặng nề. Sự đảo lộn trong giờ giấc sinh hoạt và hình phạt nặng đã gây thiệt hại lớn cho sức khỏe của các cung nữ. Nhiều trong số họ mất khả năng sinh sản vì những hình phạt tàn nhẫn, làm tăng khó khăn trong việc lấy chồng. Việc giữ gìn dòng họ trở nên khó khăn khi người Trung Quốc xưa coi trọng việc sinh con của vợ.
Một số cung nữ phải trở thành kỹ nữ thanh lâu để kiếm sống. Hầu hết, họ sống cô độc cả cuộc đời, phải đối mặt với sự coi thường và khinh rẻ từ xã hội. Họ gặp khó khăn khi tái hòa nhập cộng đồng và thậm chí, những cung nữ lớn tuổi không có nơi để trở về thì phải lưu lạc tha hương, sống cuộc đời đầy khổ cực mà không có nơi nương tựa.
Cuộc sống trong chốn thâm cung đã làm cho các cung nữ quen với những phép tắc khắc nghiệt, bị kiểm soát bởi người khác và mất khả năng lựa chọn, quyết định vận mệnh của mình. Điều này để lại nhiều hạn chế về tính cách, khiến cho họ khó lòng hòa nhập với cuộc sống bình thường khi rời khỏi Tử Cấm Thành. Thậm chí, nhiều trường hợp, các phi tần còn phải tự tìm chồng cho cung nữ trước khi họ rời cung, tuy là trường hợp hiếm. Các cung nữ thời xưa được coi là nhóm người đáng thương nhất trong hậu cung, đối mặt với số phận khó khăn và không thể hòa nhập vào xã hội bình thường sau khi bước chân ra khỏi Tử Cấm Thành.
