Ý nghĩa của việc tỉa chân nhang
Trước tiên, “tỉa chân nhang” có thể hiểu cơ bản là cách chúng ta “dọn dẹp chỗ ngồi” cho gia tiên hoặc các các vị thần (thường là ông Công, ông Táo) sau một năm các ông “làm việc”.
Thời điểm tỉa chân nhang
Đối với bàn thờ ông Công, ông Táo, việc “tỉa chân nhang” này vốn không có quy định rõ ràng là phải làm trước hay sau khi cúng tiễn đưa hai ông về trời. Song, thường người dân thường làm sau khi cúng, để tránh “phạm” tới các ông và cũng để chuẩn bị một “chỗ” mới tươm tất, sạch sẽ khi các ông về từ thiên đình.
Cách sắm lễ, mâm cúng bao sái bát hương
Trước khi thực hiện bao sái bàn thờ, bạn cần chuẩn bị sắm lễ, mâm cúng như sau:
1 đĩa xôi
1 miếng thịt luộc
1 đĩa trái cây theo mùa
1 ấm trà và bộ 5 chén nhỏ
3 chén rượu nhỏ
1 tách nước sôi để nguội
3 lễ tiền vàng
2 lọ hoa
Các bước tỉa chân nhang
Sau đây là cách tỉa chân nhang theo đúng tín ngưỡng của người xưa, để không phạm phong thuỷ, thu hút tài lộc của gia chủ.
Bước 1
Xin phép tổ tiên hoặc thần linh
Người tỉa chân nhang cần tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng. Sau đó thắp hương để thông báo cho tổ tiên hoặc thần linh biết rằng mình sắp dọn dẹp nhà thờ. Việc này được thực hiện với ý niệm mời tổ tiên và thần linh tạm lánh sang nơi khác để việc lau dọn của con cháu không ảnh hưởng tới các ngài.
Bước 2
Đọc văn khấn tỉa chân nhang
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con xin lạy 9 phương Trời, 10 phương chư Phật, chư Phật 10 phương
Con xin tấu lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ long mạch thổ thần đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ con là:………………
Ngụ tại:………………….
Con xin tấu lạy quan thần tài thổ địa đang cai quản tại địa chỉ:.........
Hôm nay là ngày ......... tháng ......., con xin phép được bao xái lại bàn thờ gia các quan để cho sạch sẽ mong chư vị chấp thuận.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Bước 3
Tiến hành lau dọn bàn thờ
Chúng ta có thể di chuyển bình hoa, chén nước, đình đồng, đèn...nhưng phải giữ cố định bát nhang, bài vị. Tiến hành lau rửa bài vị với hỗn hợp nước rượu và gừng, hoặc nước ấm, tuyệt đối không dùng nước lạnh. Nếu trên bàn thờ vừa có bài vị của phật, thánh và tổ tiên thì tiến hành lau trước bài vị của phật, sau đó đổ nước cũ thay nước mới rồi mới lau bài vị tổ tiên.
Tỉa chân nhang
Với bát nhang, ta rút tỉa bớt chân nhang, nhưng phải để lại ít nhất số lẻ chân cây (như 3, 5, 7, 9), và những chân được để lại là những chân đẹp nhất.
Xử lý phần tro
Đối với chân nhang đã tỉa ra, đốt và thả tro xuống sông hoặc bón cho cây. Không vứt bỏ lung tung.
Thắp hương sau khi hoàn thành
Sau đó, gia chủ tiến hành thắp nhang kính báo gia tiên và các vị thần đã hoàn thành việc dọn dẹp.
Văn khấn trước khi rút chân hương
Con Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần)
Tín chủ tên là:
Cư ngụ tại địa chỉ:
Hôm nay ngày..... tháng...... năm tín chủ con tự xét thấy bản thân mình chưa chu toàn nên để hương án có chút bụi bẩn, có chút chưa được tịnh tịnh, xanh yên.
Tín chủ xin kính cáo với các chư Vị (tùy theo bàn thờ đó thờ thần linh, hộ pháp, hay gia tiên…), chọn được ngày lành tháng tốt hôm nay xin cho phép tín chủ được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm thanh tịnh, kính mong các chư vị chứng minh và gia hộ".
Mong các vị tạm ẩn tạm lánh, độ cho cho con lau dọn được khang trang mỹ hảo, cho hương án được an chính vị, cho âm phần được an yên, cho gia cư được lạc thổ. Cho cung tài không động, cung lộc không hao.
Chúng con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành nếu có gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho.
Con Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần).
Văn khấn bao sái bàn thờ
Con Nam Mô A Di Đà Phật!
Con Nam Mô A Di Đà Phật!
Con Nam Mô A Di Đà Phật!
Tín chủ tên là: ……………………...
Cư ngụ tại địa chỉ : .................................
Hôm nay ngày ... tháng ... năm ... xét thấy bản thân mình chưa đủ chu toàn nên để hương án bị bụi, tín chủ con xin thành tâm sám hối.
Tín chủ con xin kính cáo với các chư vị (tùy theo bàn thờ đó bàn thờ gì, thần linh, hộ pháp, hay gia tiên…), hôm nay chọn được ngày lành tháng tốt xin cho phép tín chủ con được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm và thanh tịnh nhất kính mong các chư vị chứng minh và gia hộ.
Mong các vị độ cho chúng con lau dọn được chỉn chu khang trang mỹ hảo, cho hương án được an chính vị, cho âm phần được an yên, cho gia cư được lạc thổ,
Chúng con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành nếu có gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho.
(Xong vái 3 vái).
Văn khấn bao sái bát hương - Xin tỉa chân nhang
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con xin lạy 9 phương Trời, 10 phương chư Phật, chư Phật 10 phương
Con xin tấu lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ long mạch thổ thần đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ con là:………………
Ngụ tại:………………….
Con xin tấu lạy quan thần tài thổ địa đang cai quản tại địa chỉ:.........
Hôm nay là ngày ......... tháng ......., con xin phép được bao xái lại bàn thờ gia các quan để cho sạch sẽ mong chư vị chấp thuận.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Văn khấn sau khi bao sái bàn thờ
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy 9 phương Trời
- Con lạy 10 phương Đất
- Con kính lạy chư Phật 10 phương
- Con kính lạy 10 phương chư Phật
- Con kính lạy quan đương niên, đương cảnh, quan hành khiển, thần binh.
- Con kính lạy các Ngài ngũ phương, ngũ mạch, tài thần, táo quân.
Tín chủ con là:…
Cư trú tại:…
- Hôm nay tân niên xuân tiết, ngày lành tháng tốt. Con chọn được thời hoan khắc hỉ để sái tịnh lại hương án.
- Nay việc dương đã tròn, cung thỉnh các vị các ngài hồi vị hương án cho con được tiếp tục phát tâm thờ phụng cốt vị.
- Năm cũ lộc tài con xin tạ.
- Năm mới lộc mới con mong cầu.
Xin các vị các ngài độ cho tấm lòng thành, phù cho gia chủ con được an bình, thuận lợi. Xuất hành đi đến nơi về đến chốn.
- Cuộc sống duyên lành mang tới, duyên dữ mang đi.
- Tài lộc đủ đầy, việc dương thăng tiến.
- Tâm trần con có.
- Lễ trần con dâng.
Nếu âm điều con có thiếu sót, kính xin được tha thứ, chở che.
Mong các vị các ngài linh thiêng giáng hạ, chúng con xin kính thành cẩn cáo.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Các lưu ý khi tỉa chân nhang
Người tỉa chân nhang thường là chủ nhà hoặc đảm đương việc cúng lễ trong nhà. Trước khi tiến hành tỉa chân nhang thì phải tắm rửa sạch sẽ, đầu tóc, trang phục gọn gàng, tôn nghiêm, đặc biệt phải rửa sạch tay.
Cũng cần lưu ý thêm rằng trong quá trình dọn dẹp, luôn giữ cho mình sự tịnh tâm, lòng thành kính với người trên.
Mọi đồ dùng để tỉa chân nhang nên là đồ mới và sạch, hoặc có thể là vật dụng cũ nhưng phải chuyên dùng để phục vụ cho những công việc lau dọn bàn thờ.
