Giao thừa là thời khắc quan trọng để bước sang một năm mới. Cúng giao thừa là nghi thức cúng quan trọng bậc nhất trong văn hóa tâm linh thờ cúng của người Việt. Cúng giao thừa là hình thức cúng ở thời điểm chào ngày mới, năm mới âm lịch. Cúng giao thừa còn mang ý nghĩa gọi thần mặt trời thức dậy mang ánh sáng ngày mới tới cho nhân gian, báo hiệu một năm âm lịch bắt đầu, mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi, may mắn.
Gà cúng là một món cúng phẩm phổ biến trong văn hóa thờ cúng của người Việt. Gà thường có trong mâm cỗ, trong lễ cúng tuần rằm, gia tiên, giỗ chạp.
Đặc biệt gà biểu trưng cho việc kết nối thần linh và con người, gà cất tiếng gọi mặt trời, đánh thức ngày mới.
Ý nghĩa lễ cúng giao thừa và mâm cỗ cúng
Cúng giao thừa các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ cúng ngoài trời và một mâm cỗ trên ban thờ gia tiên. Lễ cúng này nhằm mục đích tạm biệt năm cũ, chào năm mới và mời gia tiên về ăn Tết xin thần linh, thần mặt trời cho năm mới ánh sáng thuận hòa, làm ăn phát tài phát lộc.
Lễ cúng diễn ra vào thời khắc chuyển giao năm mới sang năm cũ. Trong ban gia tiên thì gia đình đặt mâm cỗ cúng mời gia tiên về thưởng thức, dâng những món ăn ngon với lòng thành cầu mong gia tiên yên nghỉ, mộ phần êm đẹp phù hộ con cháu làm ăn may mắn. Mâm cỗ cúng ngoài trời cầu xin thần linh, mặt trời thức dậy mang ánh sáng ngày mới tới suôn sẻ và thuận buồm xuôi gió.
Thời khắc giao thừa tức thời khắc chuyển giao và đánh dấu năm mới nên coi như đó là thời điểm quan trọng để biết năm mới làm ăn có thuận lợi hay không.
Gà cúng là gà mái được không?
Gà cúng trong mâm cỗ giao thừa vô cùng quan trọng. Gà có ý nghĩa kết nối thần linh, gọi mặt trời. Hầu hết các gia đình đều dùng gà làm cúng phẩm.
Lúc này vai trò của gà cúng là cất tiếng gáy gọi mặt trời và ở tư thế gà chầu để chào đón năm mới, mời gọi thần linh, tôn kính gia tiên.
Do đó riêng gà cúng thì không thể chọn gà mái. Bởi gà mái không cất tiếng gáy, thế nên sẽ không có tiếng đánh thức mặt trời.
Do vậy thời khắc giao thừa mà đặt gà mái lên cúng giao thừa được xem như không may mắn, không có tiếng gáy gọi mặt trời, sẽ mang lại xui xẻo, thần mặt trời không tỉnh dậy thì nhân gian u tối làm ăn gặp nhiều khó khăn.
Gà trông lúc này có vai trò đặc biệt quan trọng, bởi chính tiếng gáy của chúng. Gà trống luôn thức dậy và gáy đúng giờ để thần mặt trời cúng luôn luôn hàng ngày chiếu sáng nhân gian mang ánh sáng tốt lành cho cuộc sống của con người. Thế nên trong những dịp quan trọng như cúng giao thừa chào đón năm mới, ngày Tết lễ, ngày cúng ông Công ông Táo, khai trương... thì nhất định cần chọn gà trống. Cúng gà trống mong kết nối sâu với thần linh, mong mưa thuận gió hòa. Gà trống cũng biểu trưng cho sức mạnh, sức sống mãnh liệt và tượng trưng cho nam giới với đủ 5 đức tính gồm:
- Chữ Văn: Gà trống có mào ở trên đầu và 2 yếm thịt ở dưới nhìn như mũ cánh chuồn chuồn của ông tiến sĩ.
- Chữ Võ: Gà trống có cựa thể hiện cho vũ khí, biểu trưng cho Võ
- Chữ Dũng: Gà trống sẽ luôn sẵn sàng “chọi” nhau để bảo vệ cho đàn của mình, sẵn sàng chí tử.
- Chữ Nhân: Gà trống thường sẽ gọi đàn của mình khi được cho ăn thóc
- Chữ Tín: Gà trống luôn gáy đúng giờ dù mưa nắng hay gió rét.
Hơn nữa với văn hóa người Việt, người đàn ông là chủ gia đình, do đó gà trống đại diện cho gia chủ để gửi lời nguyện cầu tới tổ tiên và thần linh. Bởi vậy dịp này không được dùng gà mái mà cần dùng gà trống.
Còn gà mái mang ý nghĩa sinh sôi nảy nở do đó thường được cúng trong lễ cầu con cái, mong tài lộc phát triển, con cái đông đúc sum vầy. Trong những dịp bình thường thì gà mái cúng là gà cúng không phân biệt với gà trống, nhưng lễ giao thừa và Tết thì người dân Việt quen dùng gà trống, đặc biệt cỗ giao thừa thì cần gà trống vì gà trống dùng tiếng gáy gọi ngày mới.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm
