Người đi biển và thợ lặn uống mắm để làm gì?
Theo lời kể của những người đi biển và thợ lặn có kinh nghiệm, biển cả ẩn chứa vô số hiểm nguy; chỉ những ai có kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về nghề mới có thể vượt qua.
Thói quen uống nước mắm trước khi ra khơi hay lặn xuống đáy biển được hình thành từ những bài học quý giá được rút ra qua nhiều thế hệ ở các làng chài, nhằm giữ ấm cơ thể và ngăn ngừa kiệt sức khi phải lặn dưới nước trong thời gian dài.
Không chỉ khi lặn, mà cả những ngày ra khơi đánh bắt trong thời tiết lạnh lẽo, ngư dân cũng thường uống nước mắm. Loại nước mắm mà họ uống trước khi lặn thường là loại tự chế, có hàm lượng protein cao, được gọi là nước mắm cốt ở nhiều nơi. Chính nhờ thành phần giàu protein này mà nước mắm đã giúp bảo vệ ngư dân khi họ ra khơi và khi họ lặn xuống biển.
Theo lý giải của những nhà khoa học, nước mắm là hỗn hợp của muối với các axit amin được chuyển hóa từ protein trong cá qua quá trình thủy phân, tác nhân là các enzym có sẵn trong ruột cá cùng vớiloại vi khuẩn kỵ khí chịu mặn. Nhờ các enzym, chất đạm từ cá được "cắt nhỏ" thành các axit amin, giúp cơ thể hấp thu trực tiếp và dễ dàng.
Các axit amin và polipeptit trong nước mắm cốt có khả năng cung cấp năng lượng, giữ ấm cơ thể ngư dân và thợ lặn. Độ đạm trong nước mắm càng cao, khả năng giữ ấm cho cơ thể càng cao.
Việc nước uống nước mắm cốt trước khi lặn xuống giúp cơ thể người lặn nóng, khi xuống nước không còn thấy rét, tránh được nguy cơ cảm lạnh khi ngâm nước trong thời gian dài. Ngoài ra, nó còn giúp chống đông máu khi gặp nhiệt độ quá thấp.
Khi lặn sâu dưới nước, cơ thể chịu áp lực lớn khiến máu khó lưu thông đến các tế bào, mạch máu bị chèn ép. Nước mắm với độ đạm cao sẽ giúp nhịp tim và huyết áp gia tăng, chống lại áp lực nước, giúp tránh được tình trạng kiệt sức, co cứng chân tay và đuối nước. Đó là lý do vì sao thợ lặn uống nước mắm trước khi xuống nước. Cũng để làm ấm cơ thể, nhiều khi thợ lặn uống nước mắm cốt cả khi lên bờ.
Tùy vào độ đạm của nước mắm mà họ uống nhiều hay ít, nước mắm càng có độ đạm cao thì càng thích hợp cho việc giữa ấm cho cơ thể, nước mắm nhạt thì cần phải dùng lượng nhiều hơn. Người chưa quen nếu uống quá nhiều nước mắm cốt một lúc sẽ bị chóng mặt hay còn gọi là “say mắm”.
Ngoài ra, những người ngư dân lâu năm cũng cho biết một vài kinh nghiệm khi xuống biển:
Không nên để bụng quá đói hoặc quá no khi xuống nước. Tốt nhất nên ăn lót dạ một chút và mang theo bánh ngọt, trái cây, đồ hộp bởi sau khi bơi sẽ khiến bạn tiêu hao nhiều năng lượng.
Cơ thể ngứa ngáy, cảm thấy lạnh, mệt mỏi khác thường, nhức trán hoặc sau gáy, bị chuột rút, rối loạn thị giác, có dấu hiệu bị trướng bụng, đau khuỷu tay và đầu gối, bạn ngay lập tức phải tìm cách lên bờ.
Bình tĩnh nhắm mắt, ngậm miệng, nín thở để phổi không bị sặc nước mà trở thành phao cứu sinh đẩy người nổi dần lên. Dùng tay hoặc chân làm mái chèo, quạt nước đẩy đầu nhô khỏi mặt nước. Với cách này, bạn có thể tồn tại dưới nước khá lâu chờ người đến cứu hoặc lợi dụng dòng chảy để bơi vào chỗ nông hơn.
