Cù kỳ - loại hải sản được nhiều người dân biển "săn lùng?
Là loại hải sản cùng họ với cua nhưng có kích thước khiêm tốn, con cù kỳ chỉ xuất hiện sau các kẽ đá ở những vùng biển ấm như Quảng Ninh và Khánh Hòa. Người ta gọi là cù kỳ bởi chúng có chiếc mai to, đôi chân co rúm lại và di chuyển rất chậm chạp, trông có vẻ kỳ lạ hơn các loại cua biển khác.
Cù kỳ có nhiều loại nhưng ngon nhất là cù kỳ đen hay còn gọi là cù kỳ lông vì chúng rất hiếm và khó đánh bắt. Mỗi kg cù kỳ đen có giá từ 190.000-250.000 đồng/kg, tùy mùa với size từ 3-5 con/kg.
Một loại nữa là cù kỳ nâu, ăn không ngon bằng cù kỳ đen, con cũng nhỏ hơn. Người dân thường lấy càng bán bún, sốt me hoặc xay ra làm canh cua, nước lẩu. Giá cù kỳ nâu ở vào khoảng từ 100.000-130.000 đồng/kg.
Ngoài ra, phổ biến nhất vẫn là cù kỳ đỏ, ăn hơi cứng nhưng bù lại có gạch nhiều, thơm và ngậy. Giá dao động từ 80.000-100.000 đồng/kg, tùy mùa.
Giá rẻ lại có vị thơm, ngon nên cù kỳ được nhiều người yêu thích và săn lùng. Vì thế, mỗi ngày anh Dũng có thể bán được từ 20-30kg, ngày nhiều có thể bán được cả tạ.
Chị Nguyễn Thùy Linh, trú tại Long Biên (Hà Nội) cho biết, thời gian trước chị đã có khoảng 5 năm làm việc tại Quảng Ninh và rất thích ăn cù kỳ sốt me hay nấu canh. Vậy nên khi về Hà Nội rồi, chị vẫn tìm mua bằng được cù kỳ về chế biến.
“Cù kỳ rẻ chỉ bằng 1/3 cua, ghẹ nhưng lại rất nhiều gạch, thịt lại rất thơm, ngon lắm. Cù kỳ bỏ lớp mai, sốt me và các loại gia vị. Khi ăn sẽ thấy mùi thơm và béo ngậy, quyện đủ vị chua, cay, mặn, ngọt… ăn một lần là nhớ mãi”, chị Linh cho hay.
Chị Linh còn cho rằng, cù kỳ có quanh năm nhưng ngon nhất là vào khoảng từ tháng 2 đến tháng 7 âm lịch. Vì thế, mỗi khi đến mùa là chị rủ thêm bạn bè đặt cả thùng hàng chục kg từ Quảng Ninh về Hà Nội rồi chia nhau, cất tủ ăn dần.
Là người chuyên đi đánh bắt cù kỳ, anh Nguyễn Văn Hà, trú tại huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) thì tại đây, nghề đánh bắt cù kỳ đã có từ lâu, bản thân anh cũng không rõ cái tên lạ lùng của nó bắt nguồn từ đâu.
“Ngày xưa, người dân làng chài ra biển bắt được gì ăn nấy. Thấy cù kỳ ngon nên bắt và mang ra chợ bán cho khách du lịch. Họ ăn một lần nhớ mãi nên giới thiệu cho bạn bè. Vì thế ngày càng nhiều người biết đến và coi như là đặc sản chỉ có ở Quảng Ninh”, anh Hà cho hay.
Lúc thu lưới phải rất cẩn thận vì cù kỳ có những chiếc càng to và chắc. Khi chúng kẹp thì đau. Mọi người còn gọi cù kỳ là cua sấm và truyển tai nhau rằng, nếu một khi đã bị cù kỳ cắp thì phải đợi trời nổi sấm nó mới buông.
Cù kỳ có thể chế biến thành món ăn như thế nào?
Cù kỳ tuy nhỏ hơn các loại cua khác nhưng lại được nhiều người lùng mua với giá cao, từ 90.000 đồng đến 250.000 đồng/kg. Vì vậy, mỗi lần đi biển có thể được khoảng 1 triệu đồng. Nghề săn bắt cù kỳ cũng trở thành nghề cho thu nhập chính của nhiều hộ gia đình.
Thịt cù kỳ không giống như cua, tuy rằng không ngọt bằng và có chút khô hơn, nhưng thịt cù kỳ lại ngọt vị ngọt của biển và đặc biệt là ăn nhiều mà không hề bị ngán. Chiếc càng cù kỳ thường rất to nên ăn cực đã.
Cù kỳ có thể chế biến thành rất nhiều món, từ càng cù kỳ nướng, hấp, cho đến cù kỳ sốt me, cù kỳ rang muối hay làm bún cù kỳ... Món nào món nấy đều hấp dẫn và ngon vô cùng.
Để ăn những chiếc càng này, bạn sẽ phải dùng một chiếc kẹp thật chắc, dùng một lực mạnh mới có thể làm vỡ lớp vỏ bên ngoài. Sau khi tách vỏ ra là hoàn toàn có thể tận hưởng lớp thịt đầy đặn bên trong.
Thường thì khi chế biến, người đầu bếp sẽ làm vỡ trước phần vỏ để các gia vị có thể ngấm vào bên trong thịt cù kỳ, như vậy ăn mới ngon. Riêng với món bún, càng cù kỳ thường được gỡ ra hoàn toàn, thực khách chỉ việc ăn chứ chẳng cần bận tâm đến việc bóc vỏ hay gỡ thịt nữa.
Các món từ càng cù kỳ, quả thật là món nào cũng ngon. Càng nướng thơm lừng, càng hấp chấm với gia vị thì khỏi nói. Cầu kỳ hơn là món càng rang muối hay càng sốt me, các nguyên liệu ngấm sâu vào bên trong thịt tạo nên một thứ hương vị lạ miệng hơn và hấp dẫn hơn rất nhiều. Được nhiều người thích hơn cả có lẽ là bún cù kỳ. Thịt cù kỳ được gỡ ra, xào thơm với hành tỏi, gia vị và nước mắm, ăn cùng bát bún chan nước xương ngọt vị thịt, còn gì hấp dẫn bằng.
