Vì hậu quả của trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng đến sản phụ, đứa trẻ, gia đình mà còn ảnh hưởng đến tương lai của đứa trẻ. Nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, trầm cảm sau sinh có thể gây trở ngại cho sự liên kết giữa mẹ và con, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về rối loạn hành vi, chậm phát triển về tâm thần trí lực khi trẻ lớn lên.
Trầm cảm sau sinh dẫn đến nhiều cái chết thương tâm
Tháng 2/2018, khi chỉ còn 2 ngày nữa là năm mới, người dân Tiền Giang hốt hoảng khi nhìn thấy bé K. người đầy vết máu nằm trên tay mẹ là chị T.T.X.N (25 tuổi). Lúc này trên tay chị N. cầm một con dao. Theo kết quả khám nghiệm, bé trai có vết thương sọ não hở, xuất huyết não, dập não nghi do vật sắc nhọn tác động dẫn đến tử vong.
Trước đó, vào tháng 6/2017, tại xã Hữu Bằng, huyện Thạch Thất (Hà Nội), bé trai 33 ngày tuổi đã bị dìm vào chậu nước đến chết, gây chấn động dư luận xã hội. Sau những ngày ráo riết tích cực điều tra, Công an TP. Hà Nội đã công bố kết luận theo đó thủ phạm gây ra vụ việc đau lòng chính là mẹ ruột của cháu bé, chị P. T. T. (20 tuổi).
Cũng trong năm ngoái, vào ngày 30/1/2017, tức mùng 3 Tết, tại xã Đông Yên, Quốc Oai (Hà Nội) đã xảy ra một vụ việc cực kỳ đau lòng khi bé trai 5 tháng tuổi tử vong do chính mẹ ruột hại chết. Theo thông tin, mẹ cháu trai là chị Đ. T. H (27 tuổi, ngụ tại Đông Yên, Hà Nội). Nhân lúc mọi người mãi trò chuyện, ăn uống, H. đã bế con trai 5 tháng tuổi ra sau nhà giết hại. Sau đó, H. nhảy xuống giếng tự tử.
Diễn biến tâm sinh lý và trạng thái trầm cảm ở phụ nữ sau sinh
Các nhà tâm thần học đã chỉ rõ trầm cảm sau sinh có thể là một quá trình trải qua các mức độ khác nhau, từ mức độ nhẹ đến nặng hoặc có thể tiến triển đến mức độ nặng tùy thuộc vào điều kiện của sản phụ.
Nhẹ nhất là trạng thái khóc lóc và ủ rũ (hội chứng baby blues), trầm cảm sau sinh (Postpartum Major Depression) và cuối cùng là rối loạn tâm thần sau sinh (Postpartum Psychosis).
Trạng thái khóc lóc và ủ rũ (baby blues)
Hội chứng baby blues ảnh hưởng trong một thời gian ngắn tới khoảng 30 - 80% các bà mẹ mới sinh. Hội chứng baby blues bao gồm các triệu chứng như: lo lắng, khóc, mất ngủ, mệt mỏi, ủ rũ và buồn bã.
Các triệu chứng này thường kéo dài từ 3 - 10 ngày sau khi sinh con và kết thúc trong vòng hai tuần. Nhưng nếu những triệu chứng trên kéo dài hơn 2 tuần, hội chứng baby blues lúc này có thể đã chuyển sang hội chứng trầm cảm sau sinh.
Hội chứng baby blues không phải là bệnh và cũng không cần điều trị, chỉ cần sản phụ được nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt; nhận được sự hỗ trợ của gia đình và bạn bè, có điều kiện kết nối với những bà mẹ khác thì rất tốt. Cần tránh các loại thuốc gây nghiện, các chất kích thích vì những tác nhân này sẽ làm cho tâm trạng của những bà mẹ sau sinh tồi tệ hơn.
Hội chứng trầm cảm sau sinh (Postpartum Major Depression)
Hội chứng trầm cảm sau sinh chiếm khoảng 10% ở các bà mẹ mới sinh, hội chứng này có xu hướng phát triển sau 3 tuần và thường có xu hướng kéo dài hơn. Trong đó, rối loạn cảm xúc (Mood Disorders) thể hiện rõ nét và kéo dài nhất.
Các triệu chứng hay gặp như khóc, sự thiếu tập trung, khó khăn trong việc đưa ra các quyết định, cảm giác thiếu tự tin, buồn chán và có ý nghĩ tự tử. Ngoài ra, các triệu chứng tương tự như trong bệnh suy chức năng tuyến giáp cũng hay gặp, bao gồm: nhạy cảm với không khí lạnh, suy nghĩ chậm chạp, mệt mỏi, da khô, táo bón...
Những sản phụ có các triệu chứng của hội chứng trầm cảm sau sinh thường được điều trị bằng liệu pháp tâm lý (Psychotherapy), các thuốc chống trầm cảm (Antidepressants). Các liệu pháp trên có thể điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp tùy vào sự diễn biến tâm lý của các sản phụ.
Nếu kiên trì và điều trị hợp lý, hội chứng trầm cảm sau sinh thường khỏi trong vòng 6 tháng. Một số trường hợp nếu không tuân thủ quy tắc điều trị của bác sĩ, bệnh sẽ tái phát và diễn biến bệnh sẽ kéo dài hơn và trở thành hội chứng loạn thần sau sinh (Postpartum Psychosis).
