Trong thực tế có những người ăn nhậu tối ngày không say, có những người chạm môi với chút rượu là đã ngất ngây bừng bừng chếnh choáng. Nguyên nhân là rượu chuyển hóa chủ yếu ở gan (90%), 10% cồn từ bia rượu được đào thải qua mồ hôi, hơi thở, nước tiểu. Dưới tác động của enzyme alcohol dehydrogenase (ADH) ethanol (rượu ethylic, alcohol ethylic, rượu ngũ cốc hay cồn) sẽ chuyển hoá thành acetaldehyde (chất hóa học độc hại). Acetaldehyde sau đó sẽ được chuyển hóa thành acid acetic (chất không độc) nhờ enzym acetaldehyde dehdrogenase 2 (men ALDH2), acid acetic sau đó sẽ chuyển hóa thành nước và CO2.
Trong trường hợp lượng rượu bia vào cơ thể quá tải hoạt động của gan thì acetaldehyde không được xử lý hết khiến nồng độ chất độc này trong máu cao, gây ra các triệu chứng đau đầu, nôn nao, mệt mỏi. Hơn nữa sau khi uống rượu bia, cơ thể bị mất nước nên đau đầu uể oải, khô rát miệng.
Từ cơ chế trên cho thấy lý do khiến nhiều người dễ say và nhiều người lại lâu say là:
- Hoạt tính của men ADH cao, khiến lượng acetaldehyde trong máu tăng lên nhanh chóng, gây cảm giác say, mệt.
-Hoạt tính của men ALDH2 thấp, khiến tốc độ phân hủy acetaldehyde chậm, lượng acetaldehyde tích lũy nhiều trong cơ thể.
Những người có men ALDH2 cao thì uống lâu say, nhờ lượng men này cao nên đào thải acetaldehyde nhanh chóng. Ngược lại, có người hoạt tính men ALDH2 thấp, chỉ nửa chén đã “gục”.
Cơ thể chúng ta ở mỗi giai đoạn khác nhau cũng sẽ có mức men này khác nhau do đó không phải lúc nào uống cũng lâu say.
Làm sao nhanh thải hết cồn ra khỏi cơ thể?
Căn cứ vào thực tế tình trạng người uống rượu tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra khái niệm đơn vị cồn. Theo đó thì mỗi đơn vị cồn là 10g cồn ethanol nguyên chất, bằng 200ml bia; 75ml rượu vang (1 ly); 25ml rượu mạnh (1 chén). Tuỳ vào lượng uống sẽ quy ra khoảng bao nhiêu đơn vị cồn.
Tốc độ đào thải cồn trong cơ thể được tính như sau: cứ sau 1 tiếng, gan sẽ đào thải một đơn vị cồn. Đây là con số ở mức trung bình còn lại người khỏe yếu khác nhau sẽ có mức trên dưới mức này.
Các yếu tố sức khỏe khác như bệnh lý, tuổi tác, cân nặng, hoặc khi dạ dày chứa nhiều thức ăn thì tốc độ hấp thu rượu của dạ dày sẽ chậm và tốc độ thải trừ cồn cũng sẽ chậm theo. Trường hợp uống 20 chén rượu mạnh (khoảng 40 độ) tương đương với 20 đơn vị cồn, gan sẽ mất khoảng 20 tiếng đào thải. Tuy nhiên, sau khi thải trừ, cơ thể cần 23 tiếng để cồn trong máu về 0.
Do đó, nếu bạn uống 20 chén rượu mạnh, bạn sẽ mất khoảng 23 tiếng đồng hồ (tức gần 1 ngày) sau uống thì thổi nồng độ cồn mới không lên.
Tốt nhất là bạn nên hạn chế uống rượu bia để tránh gây hại cho sức khỏe và khi đã uống thì không nên điều khiển phương tiện lái xe. Việc uống nhiều rượu bia khiến gan quá tải nên sẽ gây ra áp lực lên gan làm ảnh hưởng tới sức khỏe nói chung.
