Theo Nghị định 70/2023/NĐ-CP của Chính phủ, người sử dụng lao động chỉ tuyển người nước ngoài nếu không tuyển được người lao động Việt Nam
Đây là một trong những nội dung đáng chú ý được Chính phủ ban hành tại Nghị định 70/2023/NĐ-CP ngày 18-9-2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 152/2020/NĐ-CP ngày 30-12-2020 của Chính phủ về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và tuyển dụng, quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam, chính thức áp dụng từ ngày 1-1-2024.
Cụ thể, tại khoản 2 Điều 1 Nghị định mới này nêu rõ từ ngày 1-1-2024, sau khi không tuyển được người lao động Việt Nam vào các vị trí tuyển dụng người lao động nước ngoài, người sử dụng lao động có trách nhiệm xác định nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài. Điều này đồng nghĩa với việc người sử dụng lao động chỉ tuyển người nước ngoài nếu không tuyển được người lao động Việt Nam.
Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm TPHCM, cho biết: "Theo quy định, chỉ khi doanh nghiệp không tuyển dụng được lao động người Việt Nam thì mới được phép tuyển dụng lao động người nước ngoài vào vị trí việc làm đó".
Do đó, trước khi tuyển dụng lao động người nước ngoài, người sử dụng lao động phải xác định nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài đối với từng vị trí công việc mà người lao động Việt Nam chưa đáp ứng được và báo cáo giải trình với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hoặc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nơi người lao động nước ngoài dự kiến làm việc).
Người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng người lao động nước ngoài làm việc khi 2 cơ quan trên xem xét báo cáo giải trình và có văn bản chấp thuận.
Việc sử dụng lao động người nước ngoài được quy định chặt chẽ tại điều 4 Nghị định 152/2020/NĐ-CP, sau đó được sửa đổi tại khoản 2 điều 1 Nghị định 70/2023/NĐ-CP.
Nghị định 70/2023/NĐ-CP có một quy định mới là trước ngày dự kiến làm báo cáo giải trình ít nhất 15 ngày, người sử dụng lao động phải đăng tuyển công khai thông báo tuyển dụng người lao động Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển dụng người lao động nước ngoài.
Việc thông báo tuyển dụng người lao động Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển dụng người lao động nước ngoài được thực hiện trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Cục Việc làm) hoặc Cổng thông tin điện tử của Trung tâm dịch vụ việc làm do Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định thành lập.
Nội dung thông báo tuyển dụng bao gồm: vị trí và chức danh công việc, mô tả công việc, số lượng, yêu cầu về trình độ, kinh nghiệm, mức lương, thời gian và địa điểm làm việc.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hoặc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có văn bản chấp thuận hoặc không chấp thuận về việc sử dụng người lao động nước ngoài đối với từng vị trí công việc trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo giải trình hoặc báo cáo giải trình thay đổi nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài.
Đồng thời, nghị định này bãi bỏ nội dung "cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi giấy phép lao động và xác nhận lao động nước ngoài không thuộc diện cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc trong khu công nghiệp, khu kinh tế" tại nghị định 35/2022 ngày 28-5-2022.
Số liệu thống kê từ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, tính đến tháng 10-2023 cả nước có 132.381 lao động nước ngoài đang làm việc. Trong đó, số lao động không thuộc diện cấp giấy phép lao động là 10.458 người (chiếm 7,8% trên tổng số người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam). Số lao động nước ngoài thuộc diện cấp giấy phép lao động là 121.923 (chiếm 92.2%). Hiện đã cấp mới giấy phép lao động cho 89.004 người và gia hạn cho 15.362 lao động, cấp lại cho 9.753 người, còn lại 7.863 người đang hoàn thiện các giấy tờ trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép lao động.
Theo báo cáo của các địa phương, số lượng lao động nước ngoài làm việc tại các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ lệ trên 72%, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực như, khoa học công nghệ, sản xuất trong các ngành điện tử, dịch vụ, giáo dục và đào tạo...
