Cây quế vị hay cây xá xị là loại cây thân nhỏ, mọc thấp ở chiều cao khoảng 40cm, từ đó nằm lan ra xung quanh. Lá của cây có lông mịn, hình dáng do và có mùi thơm nồng. Rau của nó thường được dùng trong các món nướng, lẩu gà, món cuốn,… mang lại nhiều công dụng cho sức khỏe.
Trước đây, rau quế vị chủ yếu được bà con khai thác tự phát. Chúng vốn là loại cỏ tự nhiên mọc hoang dã trên bờ ruộng, bờ rạch. Tuy nhiên, khoảng hơn 10 năm trở lại đây, nhiều mô hình trồng rau quế vị theo hướng sản xuất, khai thác nông nghiệp quy mô lớn đang được áp dụng. Nhờ vậy mà cây quế vị mang lại giá trị kinh tế cho người dân.
Ông Trương Văn Sơn (sinh năm 1974 ấp Lộc Hưng, xã Lộc Giang, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An) là một trong những hộ dân tiên phong trồng cây quế vị trên địa bàn của xã Lộc Giang. Ban đầu ông chỉ trồng thử nghiệm rau quế vị trên 0,2ha, sau thấy đạt năng suất nên mở rộng diện tích lên 0,5ha. Khoảng 3 tháng sau khi trồng, cây quế vị bắt đầu cho thu hoạch. Sau 1 năm thử nghiệp, ông Sơn thu lợi nhuận hơn 200 triệu đồng/năm.
Trước đây ông Sơn nuôi heo nhưng bị dịch tả, dịch lở mồm long móng đến mức phá sản, mang nợ. Nhưng nhờ rau quế vị cuộc sống gia đình ông đã thay đổi, 2 con của ông được học hành đến nơi đến chốn. Không còn ai nhận ra lão nông vất vả, thiếu ăn thiếu mặc của trước đây nữa.
Huyện Gò Dầu (Tây Ninh) cũng là một trong số những địa phương đi đầu trong mô hình trồng rau quế vị đem lại hiệu quả kinh tế cao. Như gia đình ông Trương Văn Đang (sinh năm 1959, ngụ ấp Bến Mương, xã Thạnh Đức) đã mạnh dạn đầu tư trồng rau quế vị theo khuyến nghị của Hội Nông dân xã Thạnh Đức. Năm 2022, ông Đang phát triển mô hình trồng rau quế vị sạch xen kẽ với diện tích 1.500m2 trước đây gia đình ông trồng nhãn.
Khoảng 70-80 ngày là vườn của ông cho thu hoạch 1 lần với sản lượng 5.000kg. Loại rau này có giá bán tại vườn cho thương lái là 10.000 đồng/kg, trừ đi chi phí thì lợi nhuận ước tính hơn 45 triệu đồng. Một năm thu hoạch 3 lần được 180 triệu đồng. Bên cạnh đó, ông Đang có thu nhập từ việc trồng nhãn nên kinh tế gia đình cải thiện rõ rệt.
Theo ông Đang chia sẻ, rau quế vị rất dễ trồng nhưng phải biết chăm sóc mới đem lại hiệu quả kinh tế cao. Rau quế vị ưa đất ẩm ướt, đất bùn nước, không ưa nắng nhưng phải có ánh sáng vừa đủ để quang hợp. Trong quá trình trồng, thi thoảng cần phun thuốc ngừa sâu rầy và bón diêm phân. Bên cạnh đó lúc khai thác không được cắt hết phần thân mà bỏ phần gốc, phải tiếp tục giâm cành để cây ra lứa tiếp theo.
Chị Ngọc Loan, một hôn dân ở huyện Gò Dầu (Tây Ninh) cũng trồng cây quế vị cho biết thêm rằng không được ép cắt rau sớm. Chờ khi rau đúng lứa mới cắt bán để gốc rau đủ mạnh, phát triển tốt cho đợt sau. Ban đầu, chỉ Loan mua khoảng 100kg giống rau quế vị gồm cả rễ rồi giâm xuống đất ruộng. Hiện chị chưa từng phải trồng lại bất kỳ giai đoạn nào mà cứ thu hoạch cuốn chiếu là có rau cắt bán cho thương lái.
Vài năm gần đây, để nâng cao chất lượng, mẫu mã cho rau quế vị, chị Ngọc Loan đã trồng rau quế vị trong nhà lưới. Việc trồng trong nhà lưới giúp rau quế vị đẹp, lá đều, mượt hơn. Trồng theo cách này giúp hạn chế tối đa việc sử dụng phân, thuốc cho rau giúp rau quế vị gần như là rau sạch.
Chị Ngọc Loan cho biết, trong năm rau quế vị có giá 14.000 – 16.000 đồng/kg. Tháng 4-5 là lúc giá rau bước vào cao điểm khoảng 20.000 đồng/kg. Thương lái tăng cường đóng rau quế vị xuất bán tận miền Bắc, cung không đủ cầu nên vườn nhà chị Loan lúc nào cũng tấp nập thương lái đến mua.
