Các chuyên gia hàng đầu về nuôi dạy con cái nhận định rằng không có một phương pháp kỷ luật nào phù hợp cho mọi trường hợp.
Phụ huynh cần lựa chọn phương thức kỷ luật phù hợp dựa trên phong cách nuôi dạy của gia đình, tính cách của trẻ và tính cách của chính mình.
Tuy nhiên, họ khuyến nghị rằng cha mẹ nên áp dụng phương pháp kỷ luật một cách tử tế nhưng cứng rắn, cân nhắc các giới hạn và hậu quả, đồng thời duy trì sự nhất quán trong việc xác nhận cảm xúc của con mình.
Cha mẹ nên áp dụng phương pháp kỷ luật một cách tử tế nhưng cứng rắn
Theo TS. Trần Hà Thu, giảng viên khoa Tâm lý học tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN, cha mẹ không nên sử dụng một phương pháp kỷ luật duy nhất cho mọi tình huống và mọi lứa tuổi.
Cụ thể, Tiến sĩ Trần Hà Thu giải thích: "Trẻ em liên tục phát triển và thay đổi, vì vậy phương pháp kỷ luật cần phải linh hoạt và thích ứng với từng giai đoạn và hoàn cảnh cụ thể. Chẳng hạn, khi trẻ ở tuổi mẫu giáo (2-5 tuổi), việc kỷ luật nên tập trung vào hướng dẫn và bảo vệ trẻ. Trong khi đó, ở tuổi thiếu niên (11-17 tuổi), việc kỷ luật cần giúp trẻ hiểu rõ hơn về trách nhiệm và hậu quả của hành động, có thể đàm phán và thảo luận với trẻ về hình thức kỷ luật phù hợp".
TS. Trần Hà Thu cũng gợi ý các bậc phụ huynh nên cân nhắc và áp dụng linh hoạt các phương thức kỷ luật khác nhau tùy theo từng trường hợp cụ thể.
Kỷ luật tích cực
Phương pháp kỷ luật tích cực được xây dựng trên nền tảng của sự động viên và khuyến khích. Thay vì tập trung vào việc trừng phạt, cha mẹ áp dụng kỷ luật tích cực nhằm giáo dục và hướng dẫn con cái.
Cha mẹ giúp con phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và cùng con cải thiện những khó khăn. Phương pháp này thường được áp dụng trong các buổi họp mặt gia đình và sử dụng cách tiếp cận có thẩm quyền để giải quyết các hành vi của trẻ.
Cha mẹ giúp con phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và cùng con cải thiện những khó khăn
Kỷ luật nhẹ nhàng
Phương pháp kỷ luật nhẹ nhàng hướng đến việc ngăn ngừa các vấn đề và giúp trẻ tránh xa những thói quen xấu.
Mặc dù trẻ em đôi khi sẽ mắc lỗi và gặp phải vấn đề, phương pháp kỷ luật nhẹ nhàng không làm cho trẻ cảm thấy xấu hổ. Thay vào đó, cha mẹ sử dụng sự hài hước và các biện pháp đánh lạc hướng để tránh trẻ cảm thấy tội lỗi. Trọng tâm của phương pháp này là cha mẹ giữ bình tĩnh và quản lý cảm xúc của mình khi xử lý hành vi sai trái của trẻ.
Kỷ luật thiết lập giới hạn
Phương pháp kỷ luật thiết lập giới hạn nhấn mạnh vào việc đặt ra các quy tắc và giới hạn rõ ràng ngay từ đầu. Trẻ em được giải thích cụ thể về những hậu quả mà chúng sẽ phải đối mặt nếu vi phạm các quy tắc này. Bằng cách này, trẻ được khuyến khích tự đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm cho hành động của mình.
Phương pháp kỷ luật thiết lập giới hạn nhấn mạnh vào việc đặt ra các quy tắc và giới hạn rõ ràng ngay từ đầu
Kỷ luật điều chỉnh hành vi
Phương pháp điều chỉnh hành vi tập trung vào việc tạo ra các hệ quả tích cực và tiêu cực. Hành vi tốt được khuyến khích thông qua lời khen ngợi hoặc phần thưởng. Ngược lại, hành vi không đúng mực sẽ dẫn đến những hậu quả tiêu cực như mất quyền lợi hoặc bị phớt lờ.
Đào tạo về cảm xúc
Đào tạo về cảm xúc là một quy trình kỷ luật gồm năm bước, tập trung vào việc giáo dục trẻ về các cảm xúc và cách quản lý chúng. Khi trẻ hiểu được cảm xúc của mình, chúng sẽ có khả năng diễn đạt bằng lời nói thay vì hành động theo bản năng. Trẻ em cần được dạy rằng mọi cảm xúc đều bình thường và cha mẹ nên hỗ trợ con bằng cách chỉ dẫn những phương pháp thích hợp để đối phó với cảm xúc.
