Bảo hiểm y tế là loại bảo hiểm thuộc lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng do cơ quan nhà nước ban hành nhằm phục vụ bảo vệ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân, không vì mục đích lợi nhuận.
Người dân khi tham gia bảo hiểm y tế sẽ được chi trả hộ một phần hoặc toàn bộ chi phí khám chữa bệnh nhằm hỗ trợ người tham gia giảm thiểu các chi phí chăm sóc sức khỏe hay các chi phí liên quan đến việc điều trị, phục hồi sức khoẻ,... trong những trường hợp như tai nạn, bệnh tật,...
Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế
Bảo hiểm y tế hiện nay có 2 loại là bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế tự nguyện. Đối với bảo hiểm y tế bắt buộc gồm có các nhóm đối tượng phải tham gia bảo hiểm y tế theo Điều 12 Luật bảo hiểm y tế năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014 như sau:
Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng;
Nhóm do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng;
Nhóm do ngân sách nhà nước đóng;
Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng;
Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình gồm những người thuộc hộ gia đình; trừ đối tượng quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 điều này.
Những đối tượng không thuộc một trong những trường hợp trên thì việc tham gia bảo hiểm y tế dựa trên sự tự nguyện.
Bổ sung 2 đối tượng được hưởng BHYT 100%
Theo khoản 5, Điều 1 Nghị định 75, sẽ có thêm 2 đối tượng được hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh gồm:
Đối tượng thứ nhất là người tham gia kháng chiến và bảo vệ Tổ quốc.
Đối tượng thứ 2 là người dân các xã an toàn khu, vùng an toàn khu cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ hiện đang thường trú tại các xã an toàn khu cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã được cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú mà không thuộc đối tượng quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế.
Hiện theo Nghị định 146/2018 và Nghị định 131/2021 của Chính phủ, có 5 nhóm đối tượng được BHYT thanh toán 100% chi phí khám chữa bệnh gồm:
Nhóm thứ nhất: Người có công với cách mạng theo quy định tại Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng; Cựu chiến binh; Người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng; Người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo; Thân nhân của liệt sĩ bao gồm: cha đẻ; mẹ đẻ; vợ hoặc chồng, con của liệt sĩ; người có công nuôi liệt sĩ; Người từ đủ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hằng tháng…
Nhóm thứ 2: Người hoạt động cách mạng trước ngày 1/1/1945; Người hoạt động cách mạng từ ngày 1/1/1945 đến khởi nghĩa tháng Tám năm 1945; Bà mẹ Việt Nam anh hùng; Thương binh; Bệnh binh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 81% trở lên; Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 81% trở lên; Trẻ em dưới 6 tuổi…
Nhóm thứ 3: Người tham gia BHYT đi khám chữa bệnh tại tuyến xã.
Nhóm thứ 4: Chi phí cho một lần khám chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở.
Nhóm thứ 5: Có thời gian tham gia BHYT 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở.
Thêm 3 đối tượng được hưởng BHYT 95%
Cũng tại Nghị định 75, Chính phủ quy định thêm 3 đối tượng 95% chi phí khám bệnh, chữa bệnh gồm:
Đối tượng thứ nhất là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo trường hợp nuôi con liệt sỹ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sỹ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sỹ khi còn sống.
Đối tượng thứ 2 là người phục vụ người có công đang sống ở gia đình bao gồm: Người phục vụ Bà mẹ Việt Nam anh hùng; người phục vụ thương binh (tính cả thương binh loại B được công nhận trước 31/12/1993), người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học tổn thương từ 81%.
Đối tượng thứ 3 là người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại địa bàn các xã khu vực II, III, thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2016 - 2020 mà các xã này không còn trong danh sách các xã khu vực II, III, thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025.
Hiện theo Điều 14 Nghị định số 146/2018 của Chính phủ quy định, Quỹ BHYT thanh toán 95% chi phí khám, chữa bệnh trong phạm vi được hưởng đối với:
Người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động;
Thân nhân của người có công với cách mạng, trừ thân nhân của người có công với cách mạng là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con của liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ;
Người thuộc hộ gia đình cận nghèo theo tiêu chí chuẩn cận nghèo theo quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ;
Người thuộc hộ gia đình nghèo đa chiều, trừ người thuộc hộ gia đình nghèo theo tiêu chí về thu nhập, người thuộc hộ nghèo đa chiều có thiếu hụt về BHYT.
Mua BHYT ở đâu?
Có rất nhiều cách mua và địa điểm mua Bảo hiểm y tế khác nhau tùy vào từng đối tượng. Cụ thể như sau:
- Đối với học sinh sinh viên: sẽ được trường học đăng ký tham gia BHYT ngay tại nơi mình đang theo học. Học sinh, sinh viên cần có các giấy tờ như: thẻ học sinh/sinh viên, CMND/CCCD và các giấy tờ tùy thân khác khi thực hiện các thủ tục tham gia BHYT.
- Đối với hộ gia đình: có thể đăng ký tham gia BHYT tại các cơ quan nhà nước như: Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú. Hộ gia đình khi đăng ký tham gia BHYT cần chuẩn bị các giấy tờ sau:
Tờ khai tham gia BHYT theo mẫu (mẫu tờ khai sẽ có tại các cơ sở đăng ký BHYT).
Danh sách thành viên hộ gia đình tham gia BHYT theo mẫu.
Bản sao có công chứng sổ hộ khẩu.
Bản chính hoặc bản sao thẻ BHYT của những người đã có thẻ BHYT (Nếu có).
Đối với các cá nhân khác sẽ được các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức sẽ được hỗ trợ đóng BHYT tại chính đơn vị đang làm việc.
