Tỏi – mọc mầm nhưng vẫn là “gia vị vàng” của căn bếp
Tỏi để lâu rất dễ nhú mầm xanh, đặc biệt trong môi trường ẩm hoặc nóng. Nhiều người thấy mầm tỏi liền nghĩ củ đã hỏng, nhưng thực tế phần lớn củ tỏi mọc mầm vẫn an toàn. Khi bước vào giai đoạn nảy mầm, các hợp chất tự nhiên trong tỏi biến đổi mạnh mẽ. Lượng hoạt chất chống oxy hoá có xu hướng tăng, khiến củ tỏi dù hơi khô đi nhưng lại giàu giá trị dinh dưỡng hơn so với lúc chưa mọc mầm.
Ở dạng này, mùi tỏi thường dịu hơn, ít hăng nhưng vẫn giữ khả năng tạo hương cho món ăn. Phần mầm xanh cũng có thể thái nhỏ để xào hoặc trộn, mang vị hơi thanh và thoang thoảng thơm. Chỉ nên loại bỏ những củ tỏi đã mềm nhũn, lên mốc hoặc đổi màu - đó mới là dấu hiệu hỏng thực sự.
Gừng – mầm không độc, thậm chí còn tạo thêm phần “thuốc”
Gừng rất dễ mọc mầm khi để lâu, nhưng không như nhiều người lo ngại, gừng mọc mầm không tự sinh độc tố. Mầm chỉ hút bớt nước và chất dinh dưỡng khiến củ gừng có thể khô hơn, nhưng phần thịt bên trong vẫn sử dụng được nếu không có dấu hiệu thối.
Bản thân mầm gừng chứa nhiều tinh dầu dễ bay hơi và hợp chất tạo vị cay ấm. Những chất này có thể tăng nhẹ trong giai đoạn mầm phát triển, khiến gừng mọc mầm vẫn có thể dùng hiệu quả trong các món nướng, kho, xào. Với củ gừng còn tươi chắc, bạn chỉ cần cắt bỏ phần mầm là dùng được ngay. Nếu mầm dài, nhiều người còn tận dụng đem trồng, sau vài tuần có thể thu được lá gừng tươi dùng làm gia vị cho món hấp hay món nướng.
Đậu nành, đậu xanh – nảy mầm để trở thành giá
Khác với nhiều loại củ, các loại đậu khi nảy mầm hầu như không bị giảm chất lượng. Ngược lại, quá trình nảy mầm còn làm tăng hàm lượng vitamin, đặc biệt là vitamin C và nhóm B. Giá đỗ được hình thành từ hạt đậu khi ngâm nước và ủ ẩm chính là ví dụ điển hình cho thực phẩm “mọc mầm càng tốt”.
Trong giai đoạn này, cấu trúc protein trong hạt được chuyển hoá thành dạng dễ hấp thu hơn, chất xơ cũng tăng, tạo ra loại thực phẩm nhẹ bụng và phù hợp với nhiều món. Giá có thể dùng trong canh, món xào, món trộn… với vị giòn, ngọt tự nhiên. Tuy nhiên, giá tự làm tại nhà vẫn được nhiều gia đình ưu tiên vì không lo hóa chất kích mầm.
Gạo lứt – khi hạt gạo “thức dậy”, giá trị lại tăng lên
Không nhiều người biết rằng gạo lứt nảy mầm thực chất là một dạng thực phẩm tốt, được nhiều nước châu Á ưa chuộng. Khi tiếp xúc với độ ẩm phù hợp, mầm gạo bắt đầu hoạt động, kích hoạt các enzyme tự nhiên trong hạt. Hệ quả là một phần tinh bột chuyển hóa thành dạng dễ tiêu hóa hơn, một phần protein được phân giải thành axit amin, trong đó có GABA – hợp chất hỗ trợ thư giãn và cải thiện giấc ngủ.
Gạo lứt nảy mầm khi nấu thường mềm, ngọt và dễ ăn hơn gạo lứt thông thường. Hiện nay nhiều cửa hàng còn bán sẵn gạo lứt nảy mầm đã xử lý sạch, tiện cho người bận rộn.
Vì sao có thực phẩm mọc mầm lại độc?
Không phải loại nào mọc mầm cũng an toàn. Một số thực phẩm chứa hợp chất tự nhiên có thể biến đổi thành chất gây hại khi mầm xuất hiện. Khoai tây là ví dụ điển hình: khi mọc mầm hoặc chuyển sang màu xanh, hàm lượng solanin tăng, có thể gây đau bụng, buồn nôn và ngộ độc nếu ăn nhiều. Khoai lang mọc mầm không tự sinh độc, nhưng dễ bị mốc, tạo chất gây hại cho gan, vì vậy loại nào có dấu hiệu thâm đen hoặc mùi lạ nên bỏ ngay.
Hiểu rõ sự khác biệt này giúp hạn chế nhầm lẫn giữa thực phẩm chỉ đơn thuần “già đi” và thực phẩm thực sự nguy hiểm.
Cách bảo quản để hạn chế thực phẩm mọc mầm
Dù có những loại mọc mầm vẫn dùng được, việc bảo quản đúng cách vẫn cần thiết để giữ thực phẩm tươi lâu hơn:
- Để nơi khô thoáng: Phù hợp cho tỏi, gừng, hành khô.
- Tránh ánh sáng: Khoai tây rất dễ mọc mầm khi gặp ánh sáng, nên để nơi tối.
- Bảo quản lạnh: Với đậu, ngũ cốc hoặc gạo lứt, nên để trong hộp kín và cất tủ lạnh để giảm nguy cơ nảy mầm.
Việc hiểu đúng về thực phẩm mọc mầm giúp mỗi gia đình tránh lãng phí những thứ vốn vẫn an toàn và có lợi. Tỏi, gừng, đậu và gạo lứt không chỉ “không độc” khi nảy mầm mà còn có thể cung cấp nhiều dưỡng chất hơn. Tuy nhiên, những thực phẩm vốn dễ sinh độc như khoai tây thì vẫn cần loại bỏ ngay để bảo đảm an toàn. Biết cách phân biệt sẽ giúp bữa ăn vừa ngon, vừa an tâm, lại tiết kiệm đáng kể chi phí cho gia đình.
