Hà thủ ô là loại cây dây leo sống lâu năm. Thân cây quấn, mọc xoắn vào nhau. Rễ cây khi ăn sâu dưới mặt đất sẽ phát triển thành củ. Người dân thường sử dụng loại củ này để làm thuốc chữa bệnh.
Loại cây này thường mọc hoang ở hầu hết các tỉnh miền núi từ Nghệ An trở ra. Nhưng cũng có nhiều ở Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu và một số tỉnh khác như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hoà Bình nhưng ít hơn. Tuy nhiên, hiện nay hà thủ ô được trồng ở nhiều nơi tại các vùng phí Bắc như Vĩnh Phú và cả ở phía Nam.
Hà thủ ô được xem như một vị thuốc quý trong dân gian với những công dụng vàng cho sức khoẻ.
Ngăn ngừa ung thư
Nghiên cứu cho thấy các thành phần trong củ hà thủ ô có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và giúp ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến tế bào ung thư.
Emodin và aloe – emodin trong củ hà thủ ô có thể ức chế sự phát triển của tế bào (bằng cách ức chế apoptosis) của tế bào ung thư cổ tử cung ở người, tế bào ung thư lưỡi, tế bào u nguyên bào thần kinh và tế bào u ác tính giúp ngăn ngừa ung thư, giảm sự tiến triển.
Bên cạnh đó, emodin còn tăng cường khả năng kháng bệnh, hạn chế hình thành khối u mới hiệu quả.
Hạ mỡ máu
Nghiên cứu cho thấy hà thủ ô có các chất như tanin và 2, 3, 4, 5 tetrahydroxystilbene-2-o-β-D-glucoside đều hỗ trợ cân bằng lipid trong máu hiệu quả. Lipid chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến cao huyết áp, tiểu đường hay mỡ máu,… Nhờ vậy mà thường xuyên uống hà thủ ô thì sẽ giúp cơ thể cải thiện bệnh cũng như ngăn chặn tái phát và biến chứng hiệu quả.
Bổ thận, tăng cường sinh lý nam giới
Trong Đông y, hà thủ ô vị đắng ngọt chát, tính hơi ôn, có tác dụng bổ can thận, dưỡng huyết bổ ẩm giải độc, nhuận tràng thông tiện. Trị can thận âm hư, huyết hư. Dựa trên lý luận của y học cổ truyền thì nếu thận tinh sung túc sự sinh trưởng phát dục của cơ thể sẽ được khôi phục và nâng cao lên rất thuận lợi cho việc sinh con.
Tốt cho gan
Stilbene trong hà thủ ô có tác dụng tăng cường thải độc gan và bảo vệ gan. Bên cạnh đó, hà thủ ô cũng chứa một số thành phần giúp tăng cường chức năng gan. Ngoài ra, trong hà thủ ô còn có antharaquinone và polysacarit giúp bảo vệ gan bằng cách giảm viêm, ngăn ngừa quá trình oxy hoá chất béo và tăng tác dụng chống oxy hoá. Hiện nay, nhiều người vẫn dùng chế phẩm trà hà thủ ô giúp làm mát gan, thanh nhiệt và giải độc.
Ngăn ngừa huyết khối
Hà thủ ô giúp chống rối loạn đông máu. Rối loạn huyết khối (đông máu) được gây ra bởi các cục máu đông hình thành trong mạch máu và được dòng máu đưa vào một mạch khách sau đó bị tắc nghẽn.
Stilbene glycoside trong hà thủ ô giúp bảo vệ, chống lại tổn thương tế bào do thiếu oxy hoặc lưu lượng máu bằng cách tăng mức độ của các chất chống oxy hoá tế bào như superoxide effutase, glutathione peroxidase và oxit nitric.
Mặc dù hà thủ ô mang đến nhiều lợi ích nhưng bạn cần lưu ý không dùng hà thủ ô khi đói, không dùng hà thủ ô với củ cải trắng, tỏi và hành, không dùng hà thủ ô cho người bị tiêu chảy, viêm cơ, teo cơ do rối loạn điện giải, người bị rối loạn tiêu hoá, viêm đường tiêu hoá, viêm dạ dày. Trẻ dưới 3 tuổi và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cũng không được sử dụng.
