Rau muống là loại rau phổ biến trong bữa ăn của gia đình Việt, đặc biệt là vào mùa hè nắng nóng. Với giá trị dinh dưỡng cao và nhiều lợi ích cho sức khỏe, rau muống thường xuyên xuất hiện trong bữa cơm hằng ngày.
Tuy nhiên, không phải ai cũng nên ăn rau muống. Đặc biệt, với những người mắc 3 loại bệnh sau đây, việc tiêu thụ rau muống cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây hại cho sức khỏe:
1. Người bị viêm loét dạ dày
Khi môi trường dạ dày có tính axit, nitrit có thể dễ dàng kết hợp với protein amin để tạo thành "nitrosamine", một loại tiền chất gây ung thư đã được xác nhận nhiều lần trong các thí nghiệm trên động vật.
Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Y khoa Nam Kinh đã tiến hành một thí nghiệm để xác nhận rằng, trong vòng 24 giờ sau khi ăn rau muống, nồng độ nitrit trong dịch vị dạ dày tăng 17% và ở những người bị viêm dạ dày mãn tính, mức tăng này rõ ràng hơn, gần 28%.
Điều này cho thấy không phải rau muống có "độc" mà là "phong cách trao đổi chất tốc độ cao" của nó không thân thiện với những người có hệ thống cơ thể chậm.
Đặc biệt đối với những người bị viêm dạ dày, loét dạ dày và nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori, tình trạng tiết axit dạ dày của họ bị rối loạn và khả năng phục hồi thành dạ dày kém. Lúc này, ăn một đĩa rau muống có hàm lượng nitrat cao giống như đốt một ngọn lửa nhỏ trong dạ dày, từ từ nướng chín dạ dày, lâu ngày rất dễ gặp rắc rối.
2. Người mắc vấn đề về thận
Ngoài ra, những người có vấn đề về thận cũng nên đặc biệt chú ý đến hàm lượng kali trong rau muống. Nhiều người cho rằng ăn rau muống có thể bổ sung kali. Trên thực tế, nó chứa 300 mg kali trên 100 gam, cao hơn nhiều so với hầu hết các loại rau.
Người khỏe mạnh có thể ăn một ít vì thức ăn sẽ nhanh chóng được đào thải qua đường tiểu. Tuy nhiên, một khi khả năng bài tiết kali của thận giảm đi, chẳng hạn như ở những bệnh nhân mắc bệnh thận hoặc người cao tuổi có chức năng bài tiết nước tiểu kém, thì khi lượng kali trong cơ thể tăng cao, nhịp tim sẽ bắt đầu bị rối loạn. Điều mà tim sợ nhất không phải là thiếu kali mà là kali lưu thông trong cơ thể .
Bệnh viện trực thuộc Học viện Quân y số 3 ở Trùng Khánh đã từng tiến hành một cuộc điều tra lâm sàng. Trong số 68 bệnh nhân suy thận mạn tính từ nhẹ đến trung bình, nhóm tiêu thụ hơn 200 gam rau muống mỗi ngày trong hai tuần liên tiếp có nồng độ kali trong máu tăng trung bình 0,5 mmol/L.
Trong số đó, 12 người bị loạn nhịp tim thoáng qua và điện tâm đồ của ba người cho thấy sóng T cao và nhọn, đây là dấu hiệu sớm điển hình của tình trạng tăng kali máu. Bác sĩ đi đến kết luận ngay rằng nếu không thể bài tiết kali thì không nên ăn nhiều rau muống.
Còn về axit oxalic trong rau muống, vấn đề của nó không chỉ đơn giản là canxi khó hấp thụ. Điểm mấu chốt là cơ chế kết tinh của nó quá tàn nhẫn. Khi axit oxalic đi vào máu và gặp canxi tự do, nó sẽ ngay lập tức phản ứng để tạo thành canxi oxalat, một chất không hòa tan và dễ lắng đọng trong hệ tiết niệu.
Đặc biệt đối với những người có tiền sử sỏi hoặc đường tiết niệu có tính axit, ăn quá nhiều rau muống có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
Một phân tích hồi cứu từ khoa tiết niệu của Bệnh viện trực thuộc Đại học Hạ Môn cho thấy trong số những bệnh nhân sỏi thận trong năm năm qua, 61% thường xuyên tiêu thụ rau có hàm lượng oxalate cao trong giai đoạn trước khi phát bệnh và rau muống đứng đầu trong danh sách.
Điều kỳ lạ hơn nữa là cuộc điều tra phát hiện ra rằng khả năng mắc bệnh đau quặn thận cấp do ăn rau muống vào mùa hè cao gấp đôi so với mùa đông. Nguyên nhân là do mùa hè nước mất đi nhanh, nồng độ nước tiểu cao, axit oxalic dễ vón cục.
3. Người đang có vết thương hở hoặc sau phẫu thuật nên kiêng rau muống
Một nhóm người khác cũng cần cẩn trọng khi ăn rau muống, đó là những ai đang có vết thương hở hoặc vừa trải qua phẫu thuật.
Trong dân gian, rau muống từ lâu đã bị “gắn mác” là thực phẩm gây sẹo lồi. Thực tế, điều này không hoàn toàn sai. Rau muống có khả năng thúc đẩy sự phát triển của mô sợi và tái tạo tế bào rất mạnh.
Với người bình thường, đặc tính này là điều đáng mừng vì giúp vết thương nhanh lành. Nhưng với người có cơ địa sẹo lồi hoặc đang hồi phục sau phẫu thuật, việc ăn rau muống có thể làm tăng nguy cơ hình thành sẹo lồi – tình trạng mà một khi đã xảy ra sẽ rất khó điều trị.
Để tránh biến chứng không mong muốn, người đang có vết thương nên kiêng rau muống trong ít nhất 4 đến 6 tuần sau phẫu thuật hoặc cho đến khi vết thương lành hẳn.
Khi loại thực phẩm này đi vào cơ thể con người, nó sẽ đòi hỏi cơ thể phải có cùng một kiểu: bài tiết nhanh, trao đổi chất nhanh, nhiều oxy và nhiều calo. Nếu nhịp điệu của cơ thể không theo kịp tốc độ của nó thì rất có thể sẽ xảy ra tình trạng "hệ thống không tương thích".
Dù không thuộc nhóm này, bạn cũng nên ăn rau muống với lượng vừa phải và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để tận dụng tối đa lợi ích từ loại rau dân dã này.
