Vào năm 2024, khoảng 150.000 người Mỹ được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng. Theo thông tin từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), ung thư đại tràng là loại ung thư được chẩn đoán nhiều thứ tư tại quốc gia này và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư.
Nhiều nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng tỷ lệ mắc ung thư đại tràng ở người trẻ đang gia tăng một cách đáng lo ngại.
Cụ thể, ung thư đại tràng hiện là nguyên nhân gây tử vong do ung thư hàng đầu ở nam giới dưới 50 tuổi và đứng thứ hai sau ung thư vú đối với phụ nữ trong cùng độ tuổi. Ngược lại, tỷ lệ chẩn đoán ung thư đại tràng ở những người trên 60 tuổi đã có xu hướng giảm trong những năm gần đây.
Theo Today, các nghiên cứu cũng cho thấy chế độ ăn uống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ung thư đại tràng sớm.
Dưới đây là một số thực phẩm bạn nên tránh để giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng, những thực phẩm nên thay thế, cùng với các phương pháp giúp duy trì sức khỏe đường ruột lâu dài.
Những loại thực phẩm nào có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng?
Hạn chế một số loại thực phẩm cụ thể có thể là bước đầu tiên quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
Thịt đỏ, đặc biệt là thịt chế biến sẵn
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có liên quan trực tiếp đến ung thư đại tràng, và một nghiên cứu gần đây từ Cleveland Clinic đã cung cấp thêm bằng chứng cho điều này.
Nghiên cứu này cho thấy các chất chuyển hóa (các sản phẩm mà cơ thể tạo ra khi phân hủy thức ăn) từ thịt đỏ, cùng với những thay đổi ở hệ vi sinh vật sau khi tiêu thụ, có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng, đặc biệt là ở những người dưới 60 tuổi.
Bệnh nhân trẻ tuổi tiêu thụ nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn thường có mức chất chuyển hóa có hại cao hơn trong ruột, một yếu tố nguy cơ thường thấy ở bệnh nhân lớn tuổi.
Các nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng chế độ ăn phương Tây với lượng thịt đỏ và thịt chế biến sẵn cao có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật, dẫn đến tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Điều này có thể là do tổn thương hàng rào ruột và sự phát triển bất thường ở niêm mạc ruột.
Đồ uống có đường, ngọt
Cleveland Clinic cũng xác định việc tiêu thụ đồ uống có đường là yếu tố nguy cơ gây ung thư đại tràng sớm, điều này cũng được xác nhận trong các nghiên cứu khác.
Một nghiên cứu năm 2020 đăng trên tạp chí Gut đã phân tích dữ liệu từ 96.000 phụ nữ và phát hiện ra rằng những người uống hai hoặc nhiều đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư đại tràng sớm cao gấp đôi so với những người chỉ uống hai hoặc ít hơn mỗi ngày.
Thực phẩm siêu chế biến
Nghiên cứu năm 2023 chỉ ra rằng tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến làm tăng nguy cơ phát triển các tiền chất ung thư đại tràng, chẳng hạn như polyp, khối u và tổn thương ruột. Thực phẩm siêu chế biến bao gồm thịt chế biến sẵn, đồ uống có đường, bữa ăn đông lạnh, kẹo và rượu.
Một nghiên cứu năm 2023 cũng chỉ ra rằng việc uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng sớm. Cụ thể, uống từ một đến hai, ba đến bốn, hoặc hơn năm ly rượu mỗi tuần làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng lần lượt là 7%, 14% và 27% so với những người không uống rượu.
Thực phẩm giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng
Một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng và ít chế biến có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Một số loại thực phẩm cụ thể đã được nghiên cứu và chứng minh là có khả năng giảm nguy cơ mắc bệnh này.
Ngũ cốc nguyên hạt
Thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Chất xơ không chỉ hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột mà còn giúp loại bỏ nhanh chóng các chất có thể gây ung thư ra khỏi cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy rằng vi chất dinh dưỡng trong ngũ cốc nguyên hạt có thể giúp giảm viêm và trung hòa các gốc tự do – những phân tử không ổn định có thể gây tổn thương tế bào và làm tăng nguy cơ ung thư.
Các loại hạt
Các loại hạt chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe và có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc nhiều dạng ung thư, bao gồm ung thư đại tràng. Việc tiêu thụ các loại hạt có thể giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ sức khỏe tổng thể của đại tràng.
Sữa chua
Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ nghịch đảo giữa việc tiêu thụ sữa và nguy cơ ung thư đại tràng. Canxi trong sữa có thể kết hợp với axit mật có hại, giúp giảm thiểu tác động của các axit béo có thể gây tổn thương cho đại tràng, từ đó làm giảm nguy cơ ung thư.
Cá hồi
Nghiên cứu từ Harvard vào năm 2021 cho thấy tiêu thụ nhiều vitamin D từ chế độ ăn uống có liên quan đến nguy cơ ung thư đại tràng thấp hơn, đặc biệt là ở những người dưới 50 tuổi. Cá hồi, đặc biệt là cá hồi đánh bắt hoang dã, là nguồn thực phẩm giàu vitamin D, cùng với các nguồn khác như sữa, nấm và trứng.
Dầu ô liu nguyên chất
Dầu ô liu nguyên chất có chứa polyphenol, một hợp chất chống oxy hóa có tác dụng giảm viêm, cải thiện hệ vi sinh đường ruột và ngăn ngừa nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư đại tràng.
Cách khác để giảm nguy cơ ung thư đại tràng
Ngoài chế độ ăn uống lành mạnh, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có nhiều phương pháp khác giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng khởi phát sớm. Điều này bao gồm việc không hút thuốc, duy trì lối sống năng động với việc tập thể dục thường xuyên, kiểm soát mức đường huyết và duy trì cân nặng hợp lý.
