Rau ngải cứu là một loại cây thảo mộc quen thuộc với nhiều gia đình Việt Nam. Không chỉ dễ trồng, dễ sống, rau ngải cứu còn có hương thơm đặc trưng, vị hơi đắng, tính ấm, đi vào các kinh tỳ, can và thận theo Đông y. Nhờ những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe, ngải cứu được ví như vua của các loại thảo mộc, vừa là nguyên liệu trong ẩm thực, vừa là vị thuốc quý trong y học cổ truyền.
Ngải cứu – Nguyên liệu dân dã nhưng đầy dinh dưỡng, kết hợp thành món ngon
Ngải cứu có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau trong các bữa ăn hàng ngày tùy từng địa phương. Nổi bật thường gặp trong cac món ăn hàng ngày là món trứng rán ngải cứu, canh gà hầm ngải cứu, canh cá diếc nấu ngải cứu. Các món cao cấp hơn như gà ác tiềm ngải cứu cũng thường được dân gian áp dụng. Tất cả các món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn rất bổ dưỡng. Đây là loại rau dễ kết hợp với thực phẩm khác, vừa giúp tăng hương vị, vừa mang lại giá trị dinh dưỡng và dược tính cao.
Thành phần và dược tính của cây ngải cứu
Theo các nghiên cứu khoa học, ngải cứu chứa khoảng 0,20 – 0,34% tinh dầu với những hoạt chất nổi bật như: monoterpen, dehydromatricaria ester, tricosanol, aracholalcol, sesquiterpene… Những hợp chất này có đặc tính kháng viêm, cầm máu, chống oxy hóa và điều hòa khí huyết, giúp cải thiện nhiều tình trạng sức khỏe thường gặp.
Ăn rau ngải cứu có tác dụng gì?
1. Hỗ trợ tiêu hóa, lợi mật: Một trong những công dụng nổi bật của ngải cứu là hỗ trợ tiêu hóa. Nhờ khả năng thúc đẩy bài tiết mật và cải thiện chức năng gan, ngải cứu giúp giảm các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu và táo bón. Món canh cá diếc nấu ngải cứu là bài thuốc dân gian nổi tiếng giúp giải độc gan và tăng cường chức năng tiêu hóa.
2. Điều hòa kinh nguyệt: Với phụ nữ có kinh nguyệt không đều, hay bị đau bụng kinh, ngải cứu là vị cứu tinh quen thuộc. Bạn có thể phơi khô lá ngải cứu và hãm như trà uống hàng ngày, giúp làm ấm tử cung, điều hòa nội tiết và hỗ trợ sức khỏe sinh sản. Loại trà này cũng rất hiệu quả với những ai thường xuyên bị lạnh chân tay.
3. Trị cảm lạnh và làm đẹp da: Ngải cứu có tính ấm, giúp khử hàn, tăng tuần hoàn máu, nên thường được dùng để trị cảm lạnh, ho, đau đầu. Nấu nước lá ngải cứu để ngâm chân hoặc tắm sẽ giúp cơ thể thư giãn, khí huyết lưu thông tốt hơn. Ngoài ra, nước ngải cứu còn có thể dùng để rửa mặt, giúp làm sạch da, giảm mụn và khiến làn da hồng hào hơn.
4. Giảm đau nhức xương khớp: Sau sinh, nhiều phụ nữ bị đau lưng, mỏi gối do phong hàn. Dùng nước lá ngải cứu và gừng đun sôi để tắm hoặc ngâm chân sẽ giúp giảm đau, làm ấm cơ thể và cải thiện lưu thông máu. Liệu pháp dân gian này cũng thích hợp với người lớn tuổi bị đau khớp.
5. Trị gàu, giảm ngứa da đầu, giúp ngủ ngon: Gội đầu bằng nước lá ngải cứu là mẹo dân gian giúp trị ngứa da đầu, giảm gàu và thư giãn thần kinh. Kiên trì gội 2-3 lần mỗi tuần, bạn sẽ cảm nhận được mái tóc bồng bềnh hơn và giấc ngủ ngon hơn nhờ lưu thông tuần hoàn tốt.
6. Điều trị nấm da chân và giảm phù nề: Với đặc tính sát khuẩn, tiêu viêm, nước lá ngải cứu còn được dùng để ngâm chân giúp trị nấm da, giảm mùi hôi và phù nề bàn chân. Việc ngâm chân bằng nước ấm ngải cứu mỗi tối cũng là cách phòng ngừa bệnh ngoài da rất hiệu quả.
7. Cầm máu và chữa lành vết thương: Trong dân gian, ngải cứu giã nát đắp vào vết thương nhỏ để cầm máu, hoặc dùng trong các trường hợp bị xuất huyết (nôn ra máu, đại tiện ra máu) nhờ khả năng làm se mạch và kháng viêm tự nhiên.
8. Chữa suy nhược cơ thể: Ngải cứu là bài thuốc bổ dưỡng cho người mới ốm dậy, chán ăn, mệt mỏi. Món gà ác hầm ngải cứu với hạt sen và táo đỏ là món ăn giúp bồi bổ khí huyết, cải thiện thể trạng. Ngoài ra, canh cá diếc nấu ngải cứu cũng rất được ưa chuộng để tăng cường sức khỏe tổng thể.
9. Giúp lưu thông máu, trị hoa mắt, chóng mặt: Người mắc chứng tiền đình, thường bị hoa mắt, chóng mặt, có thể ăn trứng rán ngải cứu hoặc uống trà ngải cứu giúp khí huyết lưu thông, hỗ trợ tăng lượng máu lên não.
Những lưu ý khi sử dụng ngải cứu
Mặc dù ngải cứu rất tốt, nhưng cũng cần dùng đúng liều lượng và thời điểm. Với trà ngải cứu, mỗi lần chỉ nên dùng 3-5g khô (hoặc 9-15g tươi). Dùng liên tục dài ngày có thể gây phản tác dụng.
Một số đối tượng cần hạn chế dùng ngải cứu bao gồm:
Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu
Người có bệnh lý về gan, thận
Người bị rối loạn tiêu hóa cấp tính
Ngoài ra, nên đa dạng cách chế biến ngải cứu, tránh ăn trứng rán ngải cứu quá thường xuyên vì ăn nhiều trứng không tốt cho cholesterol. Thay vào đó, bạn có thể luân phiên sử dụng ngải cứu trong canh thịt băm, canh xương gà, nhúng lẩu…
